dirijizm

• yönetme, yönlendirme, güdümleme.
  reşat nuri kendisini "yeşil gece"yi yazmaya zorlayan devrin siyasi atmosferi için bu ifadeyi kullanmış. kendi kuşağından söze giren reşat nuri neler söylemiş bakalım:
  
  "bu neslin doğuşu yalnız bizde değil bütün dünyada, bizim eskilerin dediği gibi hartayı pusulayı şaşırtan bir müesseseler kırımı ve bir müessese değerler değişimi devresine rastlar. her şey yıkıntı ve çöküntü halinde yerde yatıyor, moral, sosyal, estetik vesair değerler bir yana, ayakta durabilmek için ayağınızı dayamanız lazım gelen en sabit, maddi, zaruri temeller; vezin, kafiye, dil, dilin kelimeleri, hatta yazı, yazının harfleri yerde serili yatıyor. /.../ bir siyasi ve sosyal inkılap rejiminin edebiyat ve sanata da uzayan dirijizmi? ancak her yerde devletin sanattan ne isteyebileceği malum... mümkün olsa da keşke gölge etmese..."
  
  (bkz: dirigism)
  (bkz: devlet kapitalizmi)
• kumanda ekonomisi. devletin ekonomik faaliyete sistemli bir şekilde müdahalesi anlamında kullanılan bir terim.
  
  ciddi bir hukuki altyapı, güçlü ve liyakate dayalı kurumlar, gerçekçi ekonomik analiz gerektirir. dirijizm ile müdahalecilik arasında şu fark vardır; dirijizmde ise bütün problemler genel bir politikada toplanır.
  
  20.yy tarihi iflas etmiş dirijzmlerle doludur.80'lerde tüm sovyet üretim tesisleri kotalarını doldurduklarını hatta aştıklarını rapor ediyorlardı, fakat aynı yıllarda kıtlık başladı, 80'lerin sonunda sovyetler iflas etmişti. neden? raporlar saptırılıyordu. partililer "blat" (torpil) karşılığı birbirlerini kayırıyordu. doğu almanya'da kıtlık daha da ağırdı, duvarın yıkılmasının ana etkenlerinden birisi budur. çok sonra anlaşıldı ki ddr politbürosu yerli üretimi iskandinav pazarına satmaktaydı. vatandaşlar ahşap bulamazken ıkea ucuz ddr ahşabı kullanıyordu.
  
  çok rastlanmasa da iyi örnekleri de vardır; küba'daki "şehir çiftlikleri" yarı-kamusal şekillerde emeklileri kullanarak tarımsal üretim yapıyor, 90 sonrası ekonomik bunalımda gıda eksikliğini hafifletiyorlar. emeklilere meyve sebze süt ile ödeme yapılır.
• #103986683 no lu entryme binaen (bkz: dolunayingolgesi) adlı yazar arkadaşın özel mesajı ile öğrendiğim ekonomiyi kamu veya genel çıkar olarak tanınan şeye yönlendiren bir teşvikler sistemi yoluyla hükümetin üretken sektörler üzerinde güçlü bir etki uyguladığı bir ekonomi politikasıdır.
  
  ayrıca kendisinin mesajında çok doğru bulduğum bir tespiti vardı, tanımı pekiştirmek adına buraya alıntılamak istedim kendisinden izin alıp.
  
  "atatürk "yepyeni bir güdümlü ekonominin esaslarını kurmak istiyoruz." demişti mayıs 1935'te... o da dirijizm denen şeye denk geliyor, sadece türkçeleştirilmiş... dirijizm de bazı tanımlara göre, özel sektörü kamu yararına teşvik etmeye dayanan bir çeşit kontrolcü ekonomi modelidir... gerçekten de burjuvazinin esas görevi çok farklıydı"
• https://polcompball.wiki/wiki/state_capitalism
  dirigisme şeklinde aratıp bulabilirsiniz.