alexander von zemlinsky ^*

• 1871-1942 yılları arasında yaşamış avusturyalı besteci. babası, doğumundan bir sene evvel yahudi olmuştu. annesi zaten bir tarafıyla seferad diğer tarafıyla müslüman bir evlilikten gelmekteydi. viyana konservatuar'ını bitirdikten sonra karltheater'de kendisine iş buldu. johannes brahms ve gustav mahler'den etkilenmişti. karltheater'den sonra değişik operalarda görev yaptı ve müzik eğitmenliğine başladı. önemli öğrencileri arasında alma mahler werfel, arnold schoenberg, erich wolfgang korngold ve hanns eisler gösterilebilir.
  öğrencileri ile ilişkilerini ayrıca irdelemeye çalışalım. alma ile yaşadığı umutsuz bir aşka dönüşmüş ve genç kız yüzünden çıldırma noktasına gelmişti. alma'nın kendini alexander yerine, alexander'ın taptığı mahler'e vermesi dikkat çekicidir. kızı tanrı kapmıştır, peygamber bile olduğu şüpheli olan değil. arnold'un hayatında önemli bir yeri olduğu şüphesizdir. ikili arasında uzun tartışmalar, anlaşmazlıklar anlatılagelir. çırak devrim yapmıştır, usta ise bundan nasibini almamıştır. ayrıca schönberg'in zemlinsky'nin kız kardeşi ile evlendiğini de eklemeyi unutmayayım. korngold'un hayatında da pek bir önemli olmuştur.
  eserleri arasında kesinlikle schönberg'inkilerle birlikte dinlenmesi gereken yaylı çalgılar dörtlüleri, lirik senfonisi, hans christian andersen'den esinlendiği die seejungfrau senfonik şiiri örnek olarak gösterilebilir.
  bir dolu opera bestelemiştir bunlar arasında sarema, kleider machen leute, es war einmal, der traumgörge ve der kreidekreis sayılabilir.
  alma'nın aşkıyla dinleyince pek bir tatlanıyor zemlinsky, karar yine de sizin...
• (bkz: alma mahlerin ahini cikar aheste aheste)
• zemlinsky, anna schindler (mahler, kokoschka, gropius, werfel usw.) ve gustav mahler hakkinda carpici bir ani da yazar henry-louis de la grange tarafindan nakledilmis.
  
  gustav mahler, zemlinsky'nin ögrencisi ve aski anna schindler'le ilk defa kasim 1901'de, viyanali zuckerkandl ailesinin evinde verilen bir partide tanismis. anna ve gustav'in ilk konusmalarinin (hatta tartismalarinin) konusu alexander zemlinsky hakkindaymis. mahler, güzel ve hayat dolu genc kadinin cekiciligine kapilip o anda devam etmekte olan hararetli bir tartismanin icinde bulmus kendini. güzellik ve zeka arasindaki iliskiyi konu edinen bu tartisma, aslinda o zamanlar (fin de siècle) "viyana'daki en cirkin adamlardan birisi" olarak ün salmis zemlinsky hakkindaymis.
  
  alma, zemlinsky'nin cirkinligine pek takilirmis, hocasindan "korkunc cüce...kisa, cenesiz, dissiz,...ve yikanmamis" diye bahsettigi halde onun entelektüel yeteneklerini karsi konulmaz derecede cekici bulurmus. cok iyi bir müzik hocasi oldugu baskalarinca da teslim edilen zemlinsky icin "o dogustan hoca." dermis anna.
  
  kimilerine göre anna'nin mahler'e gitmesi ve hocasinin fiziksel görünümü hakkindaki yorumlari cok koymus zemlinsky'e. öyle ki besteci hayatinin büyük bir bölümünde müzigiyle "cirkin adamin trajedisi"ni ortaya koymaya calismis. en az üc eserinde toplumun geleneksel anlamda güzel kabul etmedigi karakterlerin psikolojik izdiraplarini islemis: bunlardan birincisi, "die seejungfrau" adli orkestral fantezi (1903-1905), bir insani sevdigi icin aci ceken ve sonunda ölen deniz kizinin hikayesini (hans christian andersen) anlatir. digerleri de der zwerg (cüce, 1914) ve eine florentinische tragödie (bir floransa trajedisi, 1915-1916) adli operalardir.
• alexander zemlinsky veya alexander von zemlinsky(ekim 14, 1871 – mart 15, 1942) avusturyalı besteci, orkestra şefi, ve öğretmen.