1908 devrimi

• resmi tarihte 2. meşrutiyet diye adlandırılan dönemin başlangıcı. cumhuriyetin ilanı ve kemalist devrimlerle birlikte türk devrimini oluştur. günümüz tarihçileri tarafından özellikle devrim olarak nitelendirilir. "devrim" keskin sınırlarla tarifi yapılamayan bir kavram olsa da 1908 hareketi için çok uygun bir sıfattır.
  
  2. abdülhamit'in istibdat dönemi boyunca gizliden gizliye örgütlenen muhalefet 1908'den sonra iyice sertleşmeye başladı. avrupa ve asya'da demokrasiye doğru gidiş eğilimleri 20.yüzyıl başlarında çok kuvvetlenmişti. 1905'te rusya'dan sonra japanya'da meşrutiyeti seçmişti. yakın komşu iran ise 1906 yılında meşruti düzene kavuşmuştu. bunların ötesinde ingiltere kralı ile rus çarı arasında yapılan reval görüşmesi imparatorluk üzerinde oynanan oyunları iyice ayyuka çıkarttı. olan oldu kaynayan makedonya dağa çıktı. ihtilalin kıvılcımını 400 kişilik çetesiyle resne'de dağa çıkan kolağası resneli niyazi bey yaktı.
  
  aykut kansu 1908 hareketi için özellikle devrim demeyi uygun bulur. çünkü 1908 ve sonrası, 1877'de ilan edilen ve 9 ay süren kısır, kukla, halktan kopuk 1. meşrutiyet döneminin devamı olamaz. bu bağlamda sözde ikinci meşrutiyet diye adlandırılan dönemle ilk dönem arasında bir süreklilik yoktur. hatta öyle yoktur ki, cumhuriyet dönemi 1908 devriminin devamı sayılırken, 1. meşrutiyet ile arada bir kopukluk olduğu kabul edilebilinir. devamlılık 1908 devrimi ile 1923 devrimleri arasında hatta 1923 sonrası bölümü de kaplayacak niteliktedir.
  
  1908 devrimi türk tarihinde hiç olmadığı kadar aşağıdan, derinlerden gelen bir tepkinin ürünüdür. ordu yine itici güçtür, ama 1908 devrimi ve meşrutiyetin ilanı toplumda uzun yıllar özlemle beklenmiş ve sonucunda büyük bir rahatlama sağlanmıştır. toplum 1923 cumhuriyet'in ilanında göstermediği cinsten içten kutlamaları 1908 devriminde göstermiş, istanbul dışında, uzak eyaletler, güneyde kalan topraklar ve özellikle balkanlarda bu sevinç günlerce kutlanmış, ilk çoğulcu demokrasinin temelleri atılmıştır.
  
  1908 devrimi halkıyla, basınıyla, çalışkan meclisiyle, partileri ve cemiyetleri ile bu topraklara çok şeyler katmış, çoçulculuğun renkliliğinin ilk örnekleri verilmiştir. zengin, düzeyli, toplumu dahi meşgul eden ve en önemlisi cumhuriyete öncülük eden ideolojik tartışmalar bu dönemde temellenmiştir.
• (bkz: 23 temmuz kutlu olsun)
• 2. abdülhamid'in iflas eden osmanlı ekonomisini kurtarmak için koyduğu temettü ve hayvanatı ehliye rüsumu vergileri başta izmir olmak üzere bir çok yerde bu vergiyi ödemeyi red eden halkın ayaklanmalarına neden olmuş, bu ayaklanmaları başarılı bir şekilde örgütleyen ittihat ve terakki cemiyeti, 23 temmuz 1908 yılında 2. meşrutiyeti ilan etmiştir.
• 1908 den 1934 e kadar her 23 temmuz da hurriyet bayrami adi altinda kutlanmistir. fakat 1935 den itibaren resmi bayramlar arasında sayilmamis ve dolayisiyla unutulmustur.
• benden çok daha birikimli, donanımlı bireyler^* sayesinde okuduğum, aydınlanmamı sağlamış kitaptır. ve jakoben bir tavırla bölümümdeki insanların da okuması için kendimi yırtmıştım.
• (bkz: erik jan zurcher)
• bu yıl 100. sene-i devriyesini kutlayacağımız, bu topraklarda yaşayan herkesin hakkında daha çok şey bilmesi gereken, demokrasiye geçişimizin en değerli dönüm noktalarından biri, hatta en önemlisi.
• http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=721295
  http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=721606
• cumhuriyet'in ilanına kadar 75 civarında siyasi parti açılmasına sebep olmuş devrim.
  
  kaynak
• (bkz: intihab ı mebusan kanunu)