ürkü

• türkçe sözlük topluluğu saran ortak korku, panik demiş. tarama sözlüğü korku, heyecan demiş. çekingenlik kullanımını geçerli saymıyorum. kargaşalık, bela da eklemeye değer çağrışım unsurları.
  
  abilerim ablalarım şu elimde görmüş olduğunuz coronavirüs, tüm dünya ülkelerinde karantina değerinde olup, benim dükkanımla^* seyyar tezgahımda sadece biraz ürkü ve bol boş verme karşılığında evinizin vitrinine layıktır, başka bir yerde bulamazsınız^*, alın gidin efenim. güle güle harcanın efenim.
  
  bence topluluğu veya bireyi saran korku doğru izlek. atak değil. saran, yayılan, etkisi-basıncı altına alan. gerilime ve gerilim filmine uygun. panik terimine karşı mesafeliyim. sakin ve derinden korku olabilir ve daha iyi olurmuş gibi geliyor. tüyleri diken diken olmak ürküye aitmiş gibi geliyor. ürkünç, ürkmek bu bakımdan yol gösteriyor. paniksiz ya da sadece içsel panikle ürkü yaşanabilir. nasıl olduysa sadece çağdaş türkçecilerin ve kırsal halkın gündeminde kalmış, kitlelerin ilgisini çekmemiş. eski yunanmışız gibi bize panik çok yakın gelmiş.
  
  bir fotoğrafta bile hem var hem yokmuş gibi görünen bazı şekil, bakış, ortam, hava unsurları ürkü nedeni olabilir. filimdekiler, müziktekiler var bir de. ruhtakiler (hem kişisel, hem ortak), tekinsiz, küdamların bir kısmı (cin, cinler) bununla ilintili olabilir. olağanın biraz ötesindeki korku ve tabansızlık telkin eden şeyler...
  
  nefes nefese, bu seferki öcüden kurtuldum heyecanı ve yorgunluğuyla evin dede nine odasına dalıveririm. benim gece ve öcü korkumu anam babam ne ölçüde bilirdi bilmiyorum. babam fakındaydı galiba. söylediğimi sanmıyorum. kendi başımaydım. cesaretle çözmüş, üstüne gitmiş^* değilim, tek kendi başıma çilemi çekerek gevşeme zamanını bekleyebilmişim. sonraya ürkü anısı olarak tutmuşum. (bkz: gece korkusu/@ibisile)
  
  "belki de kıyamet^* bir pazar yeridir, agoradır. agorafobi de kıyamet ürküsü, bütün günahları ve suç ortaklarıyla karşılaşıp yeniden pazarlığa tutuşma korkusudur." mehmet ibiş - bakışlar mayalar tarihöncesi
  
  (ilk giri tarihi: 21.10.2017)
  
  (bkz: ürkmek/@ibisile), ürk, ürkünç
  (bkz: ürperti/@ibisile)