2022 katar dünya kupası

• gelmiş geçmiş en kanlı spor organizasyonu.
  
  geçmişi soykırımlar ve katliamlarla dolu olan ama günümüzde her zaman, her yerde "etik" ve "insan hakları" konusunda dersler veren, öğütler sıralayan, raporlar yayınlayan ülkeler, konu para olunca sus-pus oldu.
  
  çalışmalar sırasında 12000'den fazla işçinin öldüğü belirtiliyor. hatta bir görsel
  yayınlanmış. reuters; ilo'ya dayandırdığı haberde katar'ın işle bağlantılı tüm ölümleri bildirmediğini açıklamıştı. işçi ölümlerinin haricinde; insanlık dışı muamele, zorla çalıştırma, zorla fazla mesai çalışması, taciz, suistimal, ayrımcılık gözlemlenmiş.
  
  batılılar gibi, katar da boş durmamış ve o da bulunduğun kabın şeklini almış. yıllarca şeriat yönetiminin zulmü, dünya kupası sırasında rafa kaldırılmış. belirtilen yerlerde alkol içilebilir hale gelmiş. 21 yaşını geçen insanların alkol lisansı olan yerlerde alkol almasına izin veriliyor. ancak katar halkı içinde alkol alma yasağı devam ediyor.
  
  ülke ev sahipliği oylaması sonrasında da yolsuzluk suçlamaları yapılmıştı... yine de çöl iklimine sahip, küçücük şeriat ülkesinde, işçilerin kanlarıyla bu turnuva düzenlenir oldu. sırf ikliminden dolayı yaz ayından , kış ayına çevrildi ve tüm ülkelerin fikstürleri sekteye uğradı. bölgedeki su kıtlığına rağmen inşaatlar ve bakım sırasında milyarlarca tatlı su harcandı, hala da çimlerin bakımı için harcanıyor. stadyumların inşaatı ve maçlarda soğutulması için de milyarlarca ton karbon salınımı gerçekleşti ve gerçekleşecek. stadyumların haricinde yapılan altyapı çalışmaları ve diğer ticari faaliyet inşaatlarına değinmiyorum bile.
  
  neresinden bakarsan bak, her şeyiyle futbolun en iğrenç dönemini yaşıyoruz. a'dan z'ye...
• 1990dan beri tüm dünya kupalarını izlemiş biri olarak çok kötü bir şampiyona görüşüne katılmıyorum . daha kötüleri de geçti. 2002 dünya kupasında favoriler teker teker erken elenmiş, yarı finalde almanya brezilya türkiye kore kalmıştı. turnuvada almanya'nın en iyi oyuncusu ballack sarı kart cezalısı olduğu için finali kaçırmıştı. kupayı brezilya resmen 2. turdan sonra garantilemişti. o yüzden enseyi karartmak doğru değil. messi neymar ronaldo mpabbe gibi kaliteli oyuncular izliyoruz. favorilerin çoğu çakı gibi oynuyor. sırf katar düzenliyor diye bok atmak doğru değil. heyecan eksikliği derseniz güney afrika ve rusya'daki turnuvalar da seyircilere ve heyecandan uzaktı.
• pazar günü başlayacak olan katar dünya kupası muhtemelen son 50 yılın en kötü dünya kupası olacak. kimsenin istemediği, hem iklim hem ülke koşullarının böyle devasa bir organizasyona uygun olmadığı herkesçe bilinirken neden dünya kupası katar'a verildi?
  
  2009 yılında düzenlenen fifa kongresinde dünya kupası'nın hem 2018 hem 2022 ev sahipleri belirleniyor. 2018 dünya kupası'nda en iyi teklif ingiltere'ye aitken 2022 dünya kupası'nda amerika birleşik devletleri çok öndeydi. ancak sonuç olarak 2018 dünya kupası rusya'ya, 2022 dünya kupası katar'a gidiyor. insan hakları konusunda sicili zayıf bu iki ülkede futbol için altyapılar da oldukça kötü durumda. bu nedenle bu kararlar da şaibeli. ek olarak haziran- temmuz aylarında düzenlenen organizasyon için katar'ın iklimi de uygun değil.
  
  fifa otelinde yetkililere özel paketler teslim edildiği konuşulurken bu ülkeler kendilerine oy veren ülkeler ile jeopolitik anlaşmalar yapmaya başlıyor. katar'ın ihale komitesinde yer alan phaedra al-majid muhbir olarak ortaya çıkıyor ve katar'ın afrika'dan gelen federasyon yetkililerine oyları karşılığında para teklif ettiğini iddia ediyor.
  
  ilerleyen günlerde katar tahtının varisi olan şeyh tamim bin hamad al thani'nin sahibi olduğu bir konsorsiyum paris st germain'i satın alıyor. katar hükümeti fransa'dan birkaç airbus satın alıyor ve şüpheler daha da artıyor. michel platini'nin oyunu sattığını konuşulmaya başlanıyor. tayland- katar arasında da oldukça ucuza doğal gaz anlaşması yapılıyor. tayland'lı üyenin de oyunun satın alındığı gündeme geliyor.
  
  katar bu iddiaları inatla reddetse de son günlerde çıkmış fifa uncovered belgeselinde durum az çok anlaşılıyor.
  
  (bkz: fifa uncovered)
  
  rezillikler burada da bitmiyor. dünya kupasına hazırlanmak için bir ülke aniden şantiye alanına dönüştürülüyor ve her yerde hızla inşaatlar başlıyor. bu inşaatlarda da pek çok göçmen işçi çalışıyor ve emniyetsiz çalışma koşullarından dolayı binlerce işçi hayatını kaybediyor. aşağıda 2021 yılına kadar olan işçi ölümlerinin dağılımının grafiği var:
  
  görsel
  
  resmi istatistiklere göre, 2010 ile 2019 yılları arasında ülkede katarlı olmayan 15.021 kişi ölüyor. bu her yaştan ve her meslekten insanı kapsadığı için çalışma koşullarıyla ölen göçmen sayısını bildirmiyor ancak zaten resmi sayıların güvenilirliği de çok şüpheli. katar'a göre sadece üç işçi işle ilgili nedenler yüzünden öldü. aşırı sıcaklar ve diğer inşaatlar yüzünden kaynaklanan ölümler buna dahil edilmiyor. ek olarak vardiya saatleri dışında barındıkları yerlerde ölen binlerce göçmen işçi de hesaba katılmıyor. guardian'a göre 6500 işçi bu nedenlerden dolayı ölüyor.
  
  katarlı doktorlar ölümlerin yaklaşık %70'ini akut kalp-solunum bozukluklarına bağlı "doğal ölümlere" bağlıyor. ancak kalp ve solunum yetmezlikleri ölüm nedeni değil sonuçları. kalbin durmasının altında yatan neden kalp krizi veya başka bir düzensizlik olabilirken solunum yetmezliğine neden olan alerjik reaksiyonlar veya zehirlenmeler olabilir. wdr tarafından yayımlanan belgesel world cup of shame'de bu konuya daha detaylı yer veriliyor.
  
  (bkz: world cup of shame)
  
  sonuç olarak katar, bu organizasyona ev sahipliği yapma hakkını verdiği rüşvetler ve yaptığı anlaşmalar ile elde etti. normalde haziran-temmuz'da düzenlenen bu organizasyon uygun olmadığı için kasım-aralık aylarında düzenleniyor. stat çevresinde alkol satışı olsa da halka açık yerlerde alkol yasağı devam ediyor. bütün bunların yapılabilmesi için pek çok işçi hayatını kaybediyor. izleyeceğimiz en tatsız dünya kupasının özeti bu.
  
  edit: şüpheli bilgileri çıkardım.
• turnuvaların efendisi, 4 yılın sultanı, herkesin sahip olmak bir tarafa, turnuvasında mücadele etmek için can attığı, almanların her daim favori, brezilya veya arjantin'in herkesin sevgilisi olduğu, nijerya'nın arjantin ile maç yapmak için katıldığı ve kimsenin beklemediği bir anda italya'nın kazandığı müthiş turnuva. hazır önümüzde yaklaşan bir turnuva varken, önceki turnuvalarda yaşananları kısa kısa anlatayım.
  
  1930 uruguay: fifa başkanı jules rimet'in "olimpiyatlardan ayrı bir turnuvada, dünya üzerindeki her takımın katılabilceği bir futbol organizasyonu" fikri ile ortaya çıkarttığı ve 1928 hollanda olimpiyatlarından 2 sene sonra uruguay'da oynatılmasını kararlaştırdığı turnuva ile başladı. fifa'ya bağlı her ülke katılma hakkına sahipti ama avrupa'dan 4, toplamda da sadece 13 takım katıldı. avrupa'dan diğer ülkeler mesafe ve ekonomiyi öne sürerek gelmediler. bu yüzden eleme turu olmadı. ev sahibi uruguay, arjantin'i 4-2 yenerek kupayı kazandı. maç atmosferi oldukça gergindi. hakem, maç öncesinde can güvenliği istedi ve sağlanınca maçı yönetmeyi kabul etti.
  
  1934 italya: 30'lu yıllar faşizan siyasetin gövde gösterisi yaptığı büyük organizasyonların yıllarıydı. 1936 berlin olimpiyatları gibi, 1934 italya dünya kupası da mussolini'nin güç gösterisi şeklindeydi. uruguay, bir önceki turnuvaya gelmeyen avrupalı ülkeler yüzünden, turnuvayı protesto etti. ingiliz milletler topluluğu ülkeleri de boykot sebebiyle katılmadı. turnuvayı ev sahibi italya kazandı.
  
  1938 fransa: yaklaşan savaşın gölgesinde avrupa'da oynanmış, peşpeşe ikinci kez avrupa'da oynanması nedeniyle uruguay ve arjantin boykot etmiş, ispanya iç savaş sebebiyle katılmamış ve sonunda yine italyanlar kazanmıştır.
  
  1942 ve 1946 yıllarında ikinci dünya savaşı sebebiyle turnuva düzenlenememiştir.
  
  1950 brezilya: türkiye'nin katılma hakkına sahip olduğu ama ekonomik şartlar sebebiyle katılmadığı bir turnuvaydı. futbolun ve hayatın trajedisini daha iyi anlatan bir turnuva finali varsa, bundan 44 sene sonra oynanacak final olabilir ama bu trajedi, çok başka bir yerdeydi. aslında final maçı, bildiğimiz final maçı değildi. 2011-2012 sezonu süper finali gibiydi. uruguay, 13 katılımcı sebebiyle, 4.grupta yer alan 2 takımdan birisiydi. tek maç kazanarak dörtlü finale çıktı. brezilya ise silindir gibiydi. o da dörtlü finale çıktı. brezilya'nın son maçta 4 puanı vardı. uruguay'ın ise 3. brezilya'ya beraberlik bile yetiyordu. 1-0 da öne geçmişti. maracana'da 200.000 kişi vardı. lakin, uruguay müthiş bir dönüş yaptı alcides ghiggia'nın golü ile 2-1 kazandı. şampiyon oldu. maçtan sonra 4 taraftar öldü. futbolcuların çoğu milli takımı bıraktı. brezilyalı spiker, "bu maçın üzerine maç anlatamam" diyerek görevini bıraktı. brezilya, beyaz forma giymeyi bıraktı. teknik direktör, kılık değiştirerek stadı terk etti. brezilyalı kaleci barbosa'ya vatan hainliği suçlaması yapıldı. 94 dünya kupası finalini bile stadyumdan izlemesi engellendi. barbosa ölmeden önce "ülkemde en ağır ceza 30 sene ama ben 50 yıldır ceza çekiyorum" demişti.
  
  1954 isviçre: doğu ve batı diye ayrılan almanların, batı olanının macaristan'a karşı "bern mucizesi" ile 2-0'dan gelip 3-2 kazandığı bir turnuva oldu. gruplarda da karşılaşan iki ekibin ilk maçı 8-3 macaristan lehine bitmiş, final maçı da 10 dakikada 2-0 macaristan lehine olmuştu ama almanlar maçı kazanmıştı. türk milli takımı da bu turnuvada almanya'ya 4-1 yenilmiş, güney kore'yi 7-0 yenmiş ve grup play-off maçında almanlara 7-2 yenilerek eve dönmüştü. bu turnuvada 3 gol atan burhan sargın ve suat mamat, hala dünya kupalarında en çok gol atan türk futbolcu ünvanını ilhan mansız ile paylaşmakta.
  
  1958 isveç: pele'nin henüz 18 yaşında iken dünya kupası ve dünya futboluna ismini ezberlettiği turnuva, kıta dışına çıkan ilk dünya kupası olmuştu. brezilya ilk şampiyonluğunu bu turnuvada kazanmıştı. bu turnuvanın en tuhaf tarafı ise "bu turnuvanın hiç oynanmadığını" söyleyen bir isveç komplo teorisi yapımının var olmasıdır.
  
  1962 şili: brezilya'nın italyanlardan sonra peşpeşe 2 kez dünya kupası kazandığı turnuva, pele'den sonra garrincha'yı onun kadar meşhur etmemiştir ama garrincha, ülkesine bir dünya kupası kazandırmıştır. turnuvanın en dikkat çeken tarafı, turnuvadan 2 sene önce şili'de 9.5 şiddetinde bir deprem meydana gelmesi sebebiyle, yaşanan hasarın giderilmesi olmuştur. baştan ayağa her şey yeniden yapılmış ve 2 senede organizasyon düzenlenebilir noktaya getirilmiştir.
  
  1966 ingiltere: tarihin en tartışmalı golü ile kazanılan bir kupa. ingiltere ile batı almanya arasında oynanan ve normal süresi 2-2 biten maçın, uzatma dakikalarında geoff hurst'ün çizgide seken topuna gol veren azeri hakem tevfik bayramov'un kararı ile 3-2 öne geçen ingilizler, finali 4-2 kazanmış ve tarihinin tek kupasını elde etmişti. bayramov'a kraliçe ödül vermiş, azeriler stadyumlarına ismini vermiş, kraliçe kendi ülkesine dünya kupasını takdim etmişti.
  
  1970 meksika: brezilya tarihinin en iyi takımı olarak adlandırılan, rivelino, carlos alberto, tostao, pele, jairzinho'lu brezilya, her maçını kazanıp, şampiyonluğu 3.kez ülkelerine getirdi.
  
  1974 almanya: futbolun 90 dakika oynanan ve sonunda almanların kazandığı bir oyun olmasını, bütün dünyanın öğrenmeye başladığı ilk turnuva idi. total futbol ile dünyanın dikkatini çeken ve finale kadar gol yemeden gelen hollanda'ya karşı almanlar daha ilk atakta golü yemiş, finale de oldukça zor bir durumda başlamışlardı. lakin, almanlar breitner ile beraberliği bulmuş ve sonunda gerd müller ile öne geçip, şampiyonluğu kazanmıştı. turnuvanın iki enteresan olayı vardı. birincisi, batı almanya ile doğu almanya grup maçında karşılaşmıştı. ikincisi ise zaire milli takımı idi. gol dahi atamadan elenmişlerdi.
  
  1978 arjantin: mario kempes'in maradona kadar meşhur olmamasının, daha doğrusu onun gölgesinde bu kadar kalmasının sebebi nedir bilmiyorum. total futbol'un ikinci kez dünya kupası finaline çıktığı ama bu kez de mario kempes'e takıldığı turnuva oldu. arjantin, ilk şampiyonluğunu kazandı. hollanda, yine kaybetti.
  
  1982 ispanya: italya'nın, hiç beklenmedik anlarda beklenmedik şeyler başarabildiğini gösteren efsane turnuva. bir takım düşünün, grup maçlarında hiç galibiyet alamasın, peşinden arjantin ve brezilya'yı yensin, neden turnuvaya çağırıldı denilen santrforu paolo rossi kahraman olsun ve sonunda kupayı almanlara karşı kazansın. ancak italyanlar yapabilirdi. italyanlar yaptı.
  
  1986 meksika: tanrı'nın eli turnuvaya değmişken, başkasının kazanması zaten mucize olurdu. maradona, arjantin'i dünya kupası şampiyonu yaptı. finalde yine almanlar vardı ama maradona ve arkadaşları başarmıştı. ne kadar anlatılırsa az kalır.
  
  1990 italya: bir sahne düşünün, dünya kupası yarı finali oynuyor ülkeniz. penaltılara kalmışsınız. rakibiniz arjantin. napoli stadyumunda ev sahibisiniz. topun başına gelen rakip oyuncuyu yuhalamak yerine desteklemeye başlıyor taraftarlar. napoli için maradona öyle bir isimdi işte. penaltı atışlarında maradona gol attı diye sevinmişti napolideki taraftarların bir kısmı. lakin, arjantin'in final oynadığı gün arjantin'in milli marşının roma'da yuhalanmasını maradona pek sevgi ile karşılamadı. finali almanlar kazanmıştı bu kez. maradona ise o günden sonra pek iyiye gitmedi. uyuşturucu ve alkol testlerinde sorunlar yaşadı. yavaş yavaş son yaklaşıyordu.
  
  1994 amerika: bu dünya kupasını aslında anlatmaya gerek yok. tek bir fotoğraf karesi yetiyor her şeye. düşünün, takımın gruplardan finale kadar attığı 6 golün 4'ünü siz atıyorsunuz, takım arkadaşlarınız 2 penaltı kaçırıyor ama dünya sizi kaçırdığınız penaltı ile hatırlıyor... ne maradona, ne hagi, ne sürpriz isveç ne de başkası... kutsal at kuyruğu için kader, italya 90'da olduğu gibi penaltılar ile dünya kupası kaybetmek üzere yazılmış idi.
  
  1998 fransa: bana göre, büyük futbolcuların ve büyük takımların son gerçek dünya kupasıydı bu organizasyon. herkes oradaydı resmen. aklınıza gelecek bütün büyük yıldızlar mücadele ediyordu. zinedine zidane, ilk maçında sarı, ikinci maçında kırmızı kart görmüş ve yarı finale kadar oynamamıştı. takımı finale de sağ bek oynayan lilian thuram'ın 2 golü çıkartmıştı ama finalde sazı eline alan zidane idi. bir diğer önemli turnuva olayı, finalden önceki gece odasında kriz geçirdiği ve oda arkadaşı roberto carlos'un sayesinde yapılan doktor müdahalesi ile kendine gelen ronaldo'nun sponsorlar sebebiyle oynatıldığı iddiası idi. neticede fransa, yıllarca sömürge haline getirdiği, dedelerini sirkte maymun gibi sergilediği ülkelerin çocukları ile şampiyon olmuştu.
  
  2002 kore-japonya: ilk 2 ev sahipli, yıllar sonra katıldığımız, çoğumuzun iş yerinde veya okullarda olduğu turnuvaydı. milli takımın, turnuva esnasında büyük bir türbülans ve kaza tehlikesi atlattığı ama sonuna kadar turnuyayı zorladığı, tarkan'ın müthiş şarkısı ile desteklediği ve herkesin bir anısının olduğu, hakemlerin sonuçlara direkt etkiler ettiği turnuvayı, bir önceki turnuvayı finalde kaybeden ronaldo'lu brezilya kazanmıştı. bize ayak ucuyla attığı gol olmasa, belki rüştü reçber'in turnuvanın en iyi kalecisi olacağı turnuva, oliver kahn gibi bir devin hatası ile almanların elinden kayıp gitti.
  
  2006 almanya: zidane'in son resmi maçı bir dünya kupası finali idi ama maç kupayla değil, kırmızı kart ile bitti. 1 sene önce ibrahim toraman ve ali tandoğan'ın tekmesinden kaçan ribery, dünya kupası finali oynuyordu. rakibi ise ülkelerinde şike soruşturması başlamış italya idi. ev sahibi almanya'ya karşı 119.dakikaya 0-0 girip, maçı 2-0 bitiren italyanlar, bu kez penaltılarla şampiyon olmuş, yine olmazı oldurmuşlardı.
  
  2010 güney afrika: maalesef vuvuzela. ispanyollar da sıkıcı oyunu ile buna eşlik etti. hatırlanmak istemediğimiz bir turnuva.
  
  2014 brezilya: "sana böyle maçlarda hep yalçın ne maç oluyo be derim ama bu sefer ne almanya oluyo be diyorum" diyordu ömer üründül 30.dakikası 5-0 geçilen brezilya-almanya maçı için. ev sahibi brezilya, bir başka kupa için çıktığı yolda, finalde arjantin'i izlemek zorunda kalacaktı. hem de maracana'da. evinde 7 tane yemiş, finalde de ezeli rakibinin kupa kazanma ihtimali ile yüzleşecekti ama almanlar bu işkenceden onları kurtardı. sonunda yine almanlar kazandı.
  
  2018 rusya: altın hırvat jenerasyonu, psg'nin para saçmaya başlaması yüzünden gençlere şans verip, değerlendirme yoluna giden fransız takımları yüzünden, 50 kişilik müthiş bir oyuncu havuzu elde eden fransızlara çarpmıştı. durdurulamayan fransızlar, herkesi eze eze şampiyon olmuş, sürprize yer bırakmamıştı.
  
  bakalım 2022 bize ne getirecek. umarım güzel maçlar getirir.
• çeyrek finaller itibarıyla sonucu ne olursa olsun anlatı açısından tatmin edecek olan organizasyon.
  
  fransa kazanırsa arka arkaya şampiyonluk, kylian mbappe'nin kariyerinin gideceği yerin hikayesini bir üst seviyeye taşıması ve as kadrosundan 5-6 sakata rağmen fransız altyapılarının geldiği yeri ve oyuncu yetiştirme kapasitesini göstermesi açısından değerli bir hüviyet kazanacak.
  
  arjantin kazanırsa messi'nin kariyerinde pastanın çileği olacak. üstelik 2018 dünya kupasında mağlup oldukları 2 takımı (hırvatistan ve fransa) geçerek bunu yapma ihitmalleri var. tam bir redemption arc.
  
  hırvatistan'ın şampiyonluğu ise altın jenerasyon'un son turnuvasını tecrübelenmiş bir uzatma/penaltılar kimliğiyle, 2018'den kalan yarım kalan görevi tamamlamalarını ve tarihin en özel birkaç orta saha oyuncusundan biri olan luka modriç'in dünya futbol tarihine kartvizitini bırakmasını sağlayacak.
  
  fas'ın şampiyonluğu ihtimalinin ne kadar özel olacağından bahsetmeye gerek dahi yok. onu da eğer olursa uzun uzun tekrar yazarız.
• açıklanan 26 kişilik kadrolara göre oluşturulan bazı istatistikler:
  
  -ingiltere ligleri 163 futbolcuyla turnuvaya en fazla oyuncu gönderen lig durumunda. hatta bu sayının 29'u alt liglerinden(championship, league one). ingiltere'nin ardından turunuvaya en çok futbolcu gönderen ligler sırasıyla ispanya(86) ve almanya(81) ligleri.
  
  -italya milli takımı turnuvaya katılamamasına rağmen turnuvaya liglerinden 70 oyuncu göndermiş.
  
  -türk milli takımı da aynı şekilde turnuvada yer almamasına rağmen liginden 19 oyuncu göndermiş kupaya. tüm ülkeler arasında bu alanda 13. sırada yer almakta. lig kalitesi açısından fena olmadığını düşünüyorum.
  
  -turnuvaya en fazla oyuncu gönderen takımlar ise bayern münih(17), manchester city(16),barcelona(16) ve al sadd(15).
  
  -senegal milli futbol takımı'nın kadrosuna seçilen 26 oyuncunun hiçbiri senegal liglerinde oynamamakta. bunun tersi olarak suudi arabistan milli takımı ve katar milli takımının tüm oyuncuları da kendi liglerinde oynamakta.
  
  daha fazla ayrıntı için: kaynak
• ilk maçında 4 gol yiyen avustralya'nın gruptan çıktığı,
  
  ilk maçında 6 gol yiyen iran'ın son maçta abd'yle berabere kalmayı başarabilse gruptan çıkacağı,
  
  ilk maçında 7 gol yiyen kosta rika'nın ise son maçta almanya'ya karşı 2-1'i koruyabilse gruptan çıkmış olacağı dünya kupası.
  
  arjantin'i yenerek ilk maçların en büyük sürprizine imza atan suudi arabistan ise diğer iki maçı kaybedip grup sonuncusu oldu.
• (bkz: 2022 katar dünya kupası/@ceyar i kim vurdu)
  
  sırf bir takım çürümüşşahıslar rüşvet aldı diye, takımların sadece 7 gün hazırlık kampı yapabilip kış mevsimi sahaya çıktığı ilk dünya kupası biteli neredeyse bir ay oldu. ne var ki 'her işte bir hayır vardır' sözünü doğrulanırcasına futbol kalitesi yüksek, 1986 meksika dünya kupasındaki gibi 10 yıllarca yıl anlatılacak bir (süper kahraman) hikayesi olan muhteşem bir turnuva izledik.
  
  bunda turnuvanın, futbolcuların yorgunluktan pestilinin çıktığı sezon sonunda değil de dipdiri oldukları 20 kasım-18 aralık aralığında oynanmasının çok büyük etkisi oldu. turnuva öncesi bu dirilik mevzusunun getireceği güzel oyun kehanetini ilk david beckham ortaya atmıştı; reisin bir bildiği varmış. turnuva bu kış değil de geçtiğimiz yaz oynansa psg'ye alışma sürecinde kariyerinin en kötü sezonunu geçirmiş 35'lik messi, sezonun yorgunluğuyla böylesine efsaneler efsanesi bir başarı hikayesinin altına imza atabilir miydi emin değilim. gerçekten de her işte bir hayır var.
  
  turnuva taze bittiği için olanları net hatırlıyoruz. ancak bir 5-10-20 yıl geçtikten sonra olanlar aklımızda yalan yanlış kalıyor. ileride bu güzel hikayeyi olduğu gibi hatırlamak istiyorum. o yüzden dolayı beynin zaman içinde megamiksleyip bozacağı dataları ileride yarım akıllı bir cahil stili savunmama adına, doğru hatırlamak istediğim bilgileri bu girdiye not düşeceğim a dostlar.
  
  --- turnuva öncesi tahminlerim ---
  
  turnuva öncesi kadro kalitesi bakımından kağıt üstünde 3 favori vardı ve bunlar dışında şampiyon çıkabileceğini düşünmüyordum:
  - ağır favori brezilya milli takımı (transfermarkt kadro piyasa değeri 1.15milyar €)
  - 2. favori fransa milli takımı (kpd 1.06milyar €)
  - plase ingiltere milli takımı (kpd 1.28milyar €)
  
  ardlarından ise altın jenerasyon yakalayan portekiz milli takımı (kpd 871 milyon €)
  ve ne yapıp ne yapamayacağı önceden kestirilemeyen dinamik ama dengesiz ispanya milli takımını (kpd 872 milyon €) yazardım.
  dipnot: almanya 890m €'luk milli takımıyla piyasa değeri en yüksek 4. takımdı ancak takım oyunu ve mental seviye olarak pert oldukları için başarısız olacakları bence önceden de belliydi. -
  
  bittabi arjantin milli takımı (brezilya ile beraber) tüm dünyada gönüllerin şampiyon olması istenen ekibiydi. sonuçta dünya kupasını dünya kupası yapan ruhun esansı, sanki bu iki ülkenin ezeli rakip milli takımlarında saklıydı.
  
  ne var ki arjantin'in kadrosu rakiplerine göre o kadar dandikti ki şampiyon olabileceklerine %5 ihtimal dahi vermiyordum.
  
  645 milyon €'yla gerçek şampiyon adaylarının (brezilya, fransa, ingiltere) neredeyse yarı kadro piyasa değerinde bir milli takımdan bahsediyorum.
  
  bu kadro kalitesi farkı mevzusunun ciddiyetini başka bir örnekle vereyim. milli takımlar ve 500 milyon € üstü, bir başka deyişle b+ ve üstü kulüplerin (rm, barça, bm, m city, liverpool, psg, chelsea, arsenal, juventus, ac milan, inter, napoli, man utd, tottenham, b dortmund) ilk 11'inde düzenli forma giyen oyuncuları:
  
  - fransa milli takımı ilk 11'inin tamamı,
  - brezilya milli takımının ilk 11'inin lucas paqueta (west ham) dışında tamamı,
  - ingiltere milli takımının ise jordon pickford (everton), harry maguire (man utd), declan rice (west ham) dışında tamamını
  kapsıyordu.
  
  - arjantin milli takımı ise rakiplerine göre o kadar bitikti ki 2 oyuncusu dışında^** ilk 11'indeki hiçbir oyuncu kadro değeri 500m € üstü, bir başka deyişle b+ ve üstü kulüplerin ilk 11'inde düzenli forma giymiyordu!
  dipnot: julian alverez m city, angel di maria juve formasıyla liglerinde ilk 15 haftada (2022/23) sadece 3 kez as oyuncu olabildi.
  
  dolayısı ile biri turnuva öncesi arjantin'in şampiyon olacağını iddia etse cahilliğine verir, kibirle 'seiktir leyn' deyip sarayımın gül bahçesinde 5 çayımı içmeye devam ederdim.
  
  ----------------------------------------
  --- 2022 katar dünya kupası ---
  ----------------------------------------
  
  şampiyon: arjantin
  ikinci: fransa
  üçüncü: kahpe anti-futbol taktikli hırvatistan
  dördüncü: oynadığı güzel futbolla herkesin takdirini kazanan fas
  
  en iyi futbolcu: lionel messi(arj)
  gol kralı: kylian mbappe(fra)
  en iyi genç oyuncu: enzo fernandez(arj)
  en iyi kaleci: emiliano martinez(arj)
  
  ------ lionel messi (35.5) mucizesi -----
  -- ve şampiyon arjantin milli takımı --
  
  son kahraman çanakkale'de ölmüştü. bunun tarihte bir kez daha, hele hele takım futbolu üzerine kurulu mekanikleşen modern futbol düzeninde gerçekleşebileceğine hiç ihtimal vermiyordum. ancak 2022 katar dünya kupasında gerçekten bir efsaneye şahitlik ettik.
  
  dünya tarihi, 1986 yılından sonra ilk defa tek kahraman dominasyonunda gelen bir şampiyonluk gördü ve lionel messi denen tanrının keçi oğlu, 35 buçuk yaşında bu reputasyonsuz arjantin kadrosuna dünya kupası kaldırttı.
  
  inanılır gibi değil ama ilk 16, çeyrek final, yarı final, dünya kupası finali; tüm önemli maçlarda skora katkı yaptı ve performansıyla her maçın adamı seçilip, teker teker her mücadeleye damgasını vurdu adam.
  
  özellikle tarihin gelmiş geçmiş en iyi dünya kupası finalinde 35 buçuk yaşındaki haliyle, arasının kötü olduğu 24'lük kylian mbappe'yle girdiği düellodan galip çıkması epik oldu. dipnot: messi sonrası çağın en büyük yıldız olacakmış gibi gözüken kylian mbappe, bu sezon (2022/23) psg'de kendisine gösterilen çılgın ilgi sonrası bir ara şaşırma amareleri göstermiş, takım arkadaşı leo messi reise saha içinde omuz atacak kadar denyolaşmıştı.
  
  goat lionel messi turnuvada eskisi gibi forvet bile değil, tıpkı halefi olduğu diego armando maradona gibi oyun kurucu ofansif ortasaha oyuncusu (amc) olarak oynadı ve buna rağmen 7 maçta ^*7 gol (!), 3 asistlik hayvani^* bir istatistik tutturdu.
  
  evet, 7 maçta 7 gol atıp gol kralı olamadı ancak son 48 senede (1974 --> 2022) brezilyalı efsane forvet orjinal ronaldo (2002 - 8 gol) ve kylian mbappe (2022 - 8 gol) sonrası bir dünya kupasında en çok gol atan oyuncu olmayı başardığını belirteyim.
  
  dünya kupası madalyasını gaftileyen lionel messi, böylece gelmiş geçmiş en iyi futbolcu kim tartışmalarını sonlandırdı. onun yerine 'dünyanın gelmiş geçmiş en büyük sporcusu mu?' tartışmalarını başlattı!
  
  1'e 500.000 veren bir teorim var. lionel messi, bir önceki hayatında matrix'te agent smith'le anlaşma yapıp hayal ettiği bir hayata kavuşan kahpe cypher olabilir!
  https://youtu.be/_wgn0klshl4?t=37
  
  çünkü arjantinli 8 sene önceki finalde (2014 brezilya dünya kupası) es kaza almanya'yı yenip, 27 yaşında dünya şampiyonu olsa bu kadar da hollywoodvari sürreallikte giriş-gelişme-sonu olan film gibi bir kariyere sahip olmayacaktı! adamın bunu yıldız futbolcuların %95'inin ununu eleğini asıp, son bir voli peşinde amerikan ve arap liglerine gittiği yaşta başarması, bu kadarı da fazla kurgu dedirtecek cinsten mükemmel bir kompozisyon finali oldu!
  
  debe'de canis lupus familiaris adlı yazarın lionel messi hakkında final sonrası yazdığı bir girdi (#146569022) okumuştum. onu buraya kopyalıyorum çünkü gerçekten yazar arkadaş, olayı harika özetlemiş:
  ''
  dün akşam itibarıyla dünya tarihinde ilk defa bir futbolcu ununu eleyip eleğini asarak kazanabileceği her şeyi kazanmış ve ileride oynayacağı tüm maçlara sikini taşağını yaya yaya keyif için çıkacak lükse erişmiştir.
  messi'nin bundan sonraki kariyeri tamamen kendisinin keyfine kalmış durumda. isterse sadece sağ ayağıyla futbol oynama challenge yapar, isterse sadece asal sayı olan dakikalarda gol atma challenge... adam resmen hikayesi ve yan görevleri %100 tamamlanan bir bilgisayar oyununda yapacak bir şey bulamayınca açık dünyada boş boş dolaşıp kendine meşgale arayan bir insan seviyesine gerçek hayatta ulaştı. bu vakitten sonra oynayacağı ilk maça teletabi kostümüyle çıksa neden diye soramayız. çünkü canı öyle istemiştir.
  (#146569022)
  ''
  
  -
  
  işte durum böyle. yanlız şunu da söylemeden geçemeyeceğim. leo messi sazı eline almış olabilir ama kendisini tanrı olarak gören takım arkadaşlarının leo liderliğinde kupayı kazanacaklarına inancı, bu inançla sahaya yansıttıkları takım ruhu olmasa bittabi kupayı nah alırlardı.
  
  o zaman ilk 11'deki takım arkadaşlarınının performanslarını da kısaca inceleyeyim.
  
  gk (bkz: emiliano martinez/@ceyar i kim vurdu)
  turnuvalarda başarı için çok basit ama doğru olan bir ilke var. o da kupayı kaldırmak istiyorsan ilk başta atanınla tutanının kaliteli olması gerektiği. arjantin milli takımı martinez öncesi kendimi bildim bileli vasat kalecilere sahipti. kıyak kaleci martinez ise penaltılara kalan hollanda çeyrek final ve fransa final maçlarının son sözünü söyleyen kahramanı oldu.
  
  böylelikle turnuvanın en iyi kalecisi seçildi ama bence dünya kupasında kendisinden daha iyi bir eldiven daha vardı. terbiyesiz kaleci her ne kadar iyi bir turnuva geçirse de katar'da bence gönüllerin şampiyonu olan fas'ın kalecisi bono'dan^* iyi değildi. sevilla fc kalecisi kalesine duvar ördü ve birçok mücadelede gösterdiği mucizevi performansla takımının turnuvada 4. olmasına büyük katkı yaptı. - bono gibi kıyak performanslı bir de hırvat dominik livakovic manyağı vardı ki japonya maçında penaltılarda hiç gol yemeyerek izleyenlere 'yok ebenin örekesi ali sami' dedirtti. -
  
  martinez'e dönersek, ödülü kazanan kalecinin tüm dünyanın gözü üzerindeyken ergence yaptığı hareket herkesi dumura uğrattı.
  
  geçtiğimiz sene (2021 yaz) leo'nun yine tek başına aldırdığı copa america kupası şampiyonluğu sonrası ''lionel messi için ölmem gerekirse, ölürüm.'' demişti. felipe melo sapıklığı ve şovmenliğinde karaktere sahip kaleci^**, şampiyonluk kutlamalarında da idolüyle arası limoni olan kylian mbappe'ye bir ergen çapsızlığında takıldı. - gerzek kaleci oysaki mbappe'den final maçında 120 dakikada 3, penaltılarda 1, totalde 4 gol yemişti; kime neyin artistliği yapıyorsun joe? -
  
  dl nicolas tagliafico (yaş 30 - lyon) olayı yok.
  dr nahuel molina (yaş 24 - a madrid) olayı yok.
  dc (bkz: nicolas otamendi/@ceyar i kim vurdu)(yaş 34 - benfica)
  3 sezon önce (2020/21) man city'de 5. stoper konuma düşüp, pep guardiola tarafından benfica'ya s.ktir edilen stoper. iyi turnuva çıkardı.
  dc (bkz: cristian gabriel romero/@ceyar i kim vurdu)(yaş 24 - tottenham)
  kıyak stoper.
  
  mc rodrigo de paul (yaş 28 - a madrid)
  turnuvada değer kazanan, kreatif yönü pert, defansif yönüyle öne çıkan sıkıcı merkez ortasaha.
  
  mc enzo fernandez (yaş 21 - benfica)
  sezon açılmadan önceki değeri 5m € olan, turnuvanın en iyi u21 oyuncusu seçilmesiyle değerini 55m €'ya (!) çıkaran katar'ın parlayan yıldızı. ancak yine de ödül verilmesine hiç mi hiç katılmıyorum çünkü müthiş bir turnuva çıkaran, turnuva ilk 11'ine kafadan yazılabilecek hırvat josko gvardiol'un açıkça hakkı yendi. çeyrek finalde elenmelerine rağmen kupaya damga vuran (bkz: jude bellingham/@ceyar i kim vurdu) da (19) gönül rahatlığıyla turnuvanın en iyi ilk 11'ine yazılabilecekken, sırf kupayı kazandı diye bu 3. sükse gence ödül verilmesi çok adaletsiz oldu.
  
  mc (bkz: alexis mac allister/@ceyar i kim vurdu)(yaş 24 - brighton)
  yetenekleri top class seviye için (belki de şimdilik) limitli olan topçu, turnuvanın parlayan yıldızlarından oldu. mütevazi brighton'da bu sezon uçuşa geçmişti. ilk maçta yedek başladığı turnuvada bal yapan arı çalışkanlığı sergiledi ve performansıyla tüm dünyaya ismini tanıtmış oldu.
  
  aml/r (bkz: angel di maria/@ceyar i kim vurdu)(yaş 34 - juve)
  karizma ve yakışıklılık eksiği bulunan topçu, kulüpler bazında ne real madrid'de, ne psg'de, ne juve'de değer görmüş olan, kariyeri boyunca a klas takımlarında rotasyon oyuncusu gözüyle bakılan kaliteli bir isim oldu. bu sezon (2022/23) bitik juventus'ta bile ilk 15 haftada sahaya sadece 3 kez as olarak sürülmüştü.
  
  bu koşullarda katar'a gelen veteran topçu, 2014'teki gibi yine bir dünya kupasında (özellikle final maçında) ne kadar değerli bir oyuncu olduğunu gösterdi. lionel messi'nin saha içinde çok iyi anlaştığı, adeta aralarında xavi - iniesta bağı olduğu dünya kupası şampiyonluğu başarısında kilit bir şahsiyet bu adam. atatürk'ün ismet inönü'sü tarzında messi'nin dünya ahiret 2. adamı diyebiliriz^*.
  
  amc lionel messi (yaş 35.5 - psg) g.o.a.t.
  
  st (bkz: julian alvarez/@ceyar i kim vurdu)(yaş 22 - man city)
  pep guardiola hazretlerinin ilk 15 haftada (2022/23) man city kadro şişkinliğinden dolayı sadece 3 kez as oyuncu olma şansı verdiği bir oyuncu olarak turnuvaya katıldı. katar'daki ilk 2 grup maçında reputasyonu kendisinkinden çok daha yüksek olan inter forveti (bkz: lautaro martinez/@ceyar i kim vurdu)'in yedeğiydi. apaçi saçlı martinez'in anormal derecede kötü performans göstermesi, kendisi için büyük şans oldu. dev kulübünde hak ettiği değeri (henüz) verilmeyen genç alvarez, gösterdiği performansla cümle aleme ne kadar kaliteli bir oyuncu olduğunu duyurdu. turnuvayı da 5(2) maçta 4 gollük başarılı bir istatistikle tamamladı. alvarez kadroda olmasa, beter kere beter tutuklukta bir turnuva geçiren alternatifi lautaro martinez kazması bu takıma büyük ihtimalle yarı final bile göstermezdi. o yüzden 22'lik julian alvarez'in kadrodaki bir başka kilit isim olduğunu gönül rahatlığıyla söyleyebiliriz.
  
  -
  
  --- finalist fransa ---
  
  son dünya kupası şampiyonu sıfatıyla (2018) turnuvaya katılan fransa, afrika'daki eski sömürge uluslarını futbolda dibine kadar sömürmeye devam ediyor. senegal, fildişi sahilleri, kamerun, fas, cezayir, demokratik kongo cumhuriyeti, mali, togo, benin, burkina faso, burundi, nijer, rwanda. fransa'da doğup büyümüş göçmen çocuklarınının yanı sıra kara kıtanın yeteneklerini genç yaşta ülkesine getirip fransızlaştıran ülke, sahaya yedek ilk 11'ini çıkarsa yine turnuvanın en iddialı ekiplerinden biri olacak devasa bir oyuncu havuzuna sahipti. - bu arada katar dünya kupasında fransa milli takımı dışında oynayan 30'un üstünde fransa milli takımına seçilmeyip, anasının babasının memleketi için oynayan fransa pasaportlu oyuncu vardı. kupa vakti detaylı okumuştum, şimdi kaynağı bulamadım. -
  
  bu turnuva fransa milli takımı sakatlık kabusu yaşadı:
  1) son ballon d'or'un (2022) sahibi veteran reis forvet (bkz: karim benzema/@ceyar i kim vurdu)(34)^**,
  2) ortasahanın dinamosu dmc güzel insan (bkz: n'golo kante/@ceyar i kim vurdu)(31)
  3) bir önceki dünya kupasının yıldızlarından mc yavşak (bkz: paul pogba/@ceyar i kim vurdu)(29)
  zaten sakatlıklarıyla sezonun (2022/23) çoğunu kaçırmıştı.
  
  bunların yanına turnuva vakti listeye 4) as oyuncu dlc lucas hernanadez 5) as-rotasyon dc presnel kimpembe 6) rotasyon ss christopher nkunku da eklendi.
  
  kadro buna rağmen dominant bir oyunla finale çıkmasını, turnuvada son ana kadar (penaltılar) şampiyonluk kovalamasını bildi.
  
  post lionel messi-c ronaldo çağında ^*futbola damgası vurması beklenen süper yıldız kylian mbappe (yaş 24) mükemmel bir turnuva çıkardı.
  
  son 48 senede (1974 --> 2022) brezilyalı efsane forvet orjinal ronaldo (2002) ile birlikte bir dünya kupasında en çok gol atan (8) oyuncu oldu. üstelik bu gollerin 3'ünü finalde buldu. 2-0 yenik durumdaki tutuk fransa milli takımını attığı gollerle tek başına uykusundan uyandırdı ve 80 dakika karşı kaleye tek şut çekemeyen psikolojisi dağılmış takım arkadaşlarını diriltti. böylece genç kylian embibibimm bibimmbappe (24), büyük maçların büyük oyuncusu olduğunu bir kez daha kanıtlamış oldu.
  
  --- turnuvanın en iyi ilk 11'i ---
  dikkat: resmi ödül listesi değildir; herkese göre değişiklik gösterebilecek kişisel liste.
  
  hoca walid regragui (fas) - didier deschamps (fra)
  
  gk yassine bounou (31)(fas)(**)^* - emiliano martinez (30)(arj)(*) - dominik livakovic (28)(hırvat)^*
  dc josko gvardiol (hırvat)(21)(**)
  dc marcos aoas correa^*(28)(bre) - romain saiss (fas)(32) - raphael varane (fra)(29) - dayot upamecano (24)(fra)
  dl theo hernandez (25)(fra)
  dr achraf hakimi (24)(fas)(***)
  dmc (bkz: carlos henrique casemiro/@ceyar i kim vurdu)(30)(bre)(*)
  dmc sofian amrabat (26)(fas)(*)^*
  mc (bkz: jude bellingham/@ceyar i kim vurdu)(19)(ing)(**)
  amc neymar (30)(bre)(***)
  amc lionel messi (35.5)(arj)(*****)
  aml/st kylian mbappe (24)(fra)(****)^*
  
  kale ve stoper mevkisindeki saydığım alternatif isimler dışında iyi turnuva geçiren yedekler:
  dmc (bkz: enzo fernandez/@ceyar i kim vurdu)(21)(arj)(*)^*
  mc (bkz: aurelien tchouameni/@ceyar i kim vurdu)(23)(fra)(*)
  mc (bkz: alexis mac allister/@ceyar i kim vurdu)(24)(arj)(*)^*
  amc antoine griezmann (31)(fra)(*)
  st (bkz: julian alvarez/@ceyar i kim vurdu)(23)(arj)(*)
  
  bir tık altı iyi turnuva geçirenler
  dr (bkz: denzel dumfries/@ceyar i kim vurdu)(26)(hol)
  dmc (bkz: declan rice/@ceyar i kim vurdu)(24)(ing)
  aml (bkz: bukayo saka/@ceyar i kim vurdu)(21)(ing)
  ss/aml (bkz: cody gakpo/@ceyar i kim vurdu)(23)(hol)
  
  turnuvadaki en iyi sağ kanat oyuncuları, messi-neymar-mbappe üçlüsününkinin ayakkabı bağcığı olamayacak performanslar gösterdi. bu yüzden dolayı ousmane dembele (fra)^*, (bkz: raphael dias belloli/@ceyar i kim vurdu)^**(bre) gibi normal derece iyi topçulara yer vermektense, ilk 11'de sağ kanat mevkisini es geçtim.
  
  ---------- bonus ----------
  
  --- brezilya (çeyrek final) ---
  
  çeyrek finalde elenip hiç bir nane elde edememelerine rağmen bu turnuva için brezilya milli takımına ayrı parantez açmak istiyorum.
  
  yıllardır yanyana oynayan yıldızlarla(dolu kadro), kaliteleri bakımından turnuvanın en büyük şampiyonluk adayıydılar:
  
  - yıldızlar oyuncuların turnuva içi performansı için değil, kupa öncesi reputasyonlarını göstermek için kullanılmıştır. -
  
  ilk 11
  gk (bkz: alisson ramses becker/@ceyar i kim vurdu)(30)(lpool) ***
  dc (bkz: thiago emiliano da silva/@ceyar i kim vurdu)(38)(chelsea) *
  dc marcos aoas correa^*(28)(psg) ****
  dl (bkz: danilo luiz da silva/@ceyar i kim vurdu)(31)(juventus)
  dc (bkz: eder gabriel militao/@ceyar i kim vurdu)(31)(r madrid) *
  dmc (bkz: carlos henrique casemiro/@ceyar i kim vurdu)(30)(man utd) ****
  mc (bkz: lucas paqueta/@ceyar i kim vurdu)(25)(west ham^*)
  amc neymar jr^*(psg) **^****
  aml (bkz: vinicius junior/@ceyar i kim vurdu)^*(r madrid) **^***
  amr (bkz: raphael dias belloli/@ceyar i kim vurdu)(26)(barca) *
  st (bkz: richarlison de andrade/@ceyar i kim vurdu)(25)(tottenham) *
  
  çoğu büyük kulüp oyuncusu süper yedekler
  gk (bkz: ederson santana de moraes/@ceyar i kim vurdu)^*(m city) **
  dc gleison bremer silva nascimento^*(juve)
  dl alex sandro^*(juve)
  dr (bkz: daniel alves da silva/@ceyar i kim vurdu)^*(pumas)
  dmc (bkz: bruno guimaraes rodriguez moura/@ceyar i kim vurdu)^*(newcastle) *
  dmc (bkz: frederico rodrigues santos/@ceyar i kim vurdu)^*(m utd)
  dmc (bkz: fabio henrique tavares/@ceyar i kim vurdu)^*(lpool) *
  amr (bkz: rodrygo silva de goes/@ceyar i kim vurdu)^*(r madrid) *
  amr (bkz: antony matheus dos santos/@ceyar i kim vurdu)^*(m utd) *
  amlr/fc (bkz: gabriel martinelli/@ceyar i kim vurdu)^*(arsenal) *
  fc (bkz: gabriel jesus/@ceyar i kim vurdu)^*(arsenal) **
  
  2002 yılından sonra ilk defa böylesine şık ve joga bonitocu bir jenerasyon yakalamış brezilya milli takımı oynadığı futbolla herkesin sevgilisi oldu. 4r'li (roberto carlos, rivaldo, ronaldinho, ronaldo + cafu) hayvani 2002 kadrosu gücenmesin ama takım oyunu olarak hayatımda gördüğüm en yüksek seyir zevki veren brezilya milli takımı oldular.
  
  kadro mest edici joga bonito ofansif yapısının yanında, defansif anlamda da oldukça sağlamdı. - turnuvada mücadele ettikleri 5 maçta kalelerinde sadece 2 gol gördüler. - zaten yıllardır bu dengeyi kuramadıkları için 2002 yılından beri dünya kupalarında bir nane yiyemiyorlardı. gerçi bunda da çeyrekte elenip yine bir nane yiyemediler ama olsun, oynadıkları oyunla gönüllerin sultanı olmayı başardılar. - turnuvunan açık ara en anti-futbol felsefesini benimsemiş, oyun berabereyken yakaladığı kontra ataklara dahil rezil gibi tek oyuncuyla çıkan hırvatistan milli takımına elenmeleri çok acı oldu. -
  
  bir parantez de süper yıldız neymar'a açmak lazım. barcelona'da leo messi'nin ağır dominantlığı altında, psg'de ise kalitesi nispeten düşük ve rekabetsiz bir ligde mücadele ettiği için neymar kariyeri boyunca kendini bir türlü %100 seviyesinde kanıtlayamamış bir süper yıldızdı. bunda her allah'ın sezonunun neredeyse en az 5'te 2'sini hastanede geçirmesinin etkisi de büyüktü. zannımca sahaya ağırlığını koyan süper yıldızlık seviyesine anca son 3 buçuk yıldır (2019/20, yaş 27 --> 2022/23, yaş 30) erişmişti. bir başka deyişle takımına şampiyonlar liginde final oynattığı pandemi sezonundan bugünlere prime dönemini yaşamaktaydı^* ancak ilk defa bu dünya kupası saha içinde ne denli ağırlık taşıyan bir lider olduğunu cümle aleme gösterme şansı buldu. bir neymar klasiği olarak gruptaki son iki maçı yine sakatlığı sayesinde kaçırdı ama yıldız topçu oynadığı 3 maçta da brezilya milli takımının joga bonito dolu güzel futbolunun beyni, takım arkadaşlarının saha içi lideri olmayı başardı^*.
• evet kadrolar tamamen belli olduğuna göre turnuva öncesi 2012'den beri yaptığım gibi tahminlerimi yapayım.
  
  -----favorilerim, kupayı bu 4 takımdan birinin alacağını düşünüyorum-------
  1- brezilya milli futbol takımı
  oldukça kırıcı olan güney amerika elemelerinden 17 maçta 14 galibiyet 3 beraberlik çıkartarak namağlup gelmiş, kadroya bakıldığında bildiğimiz brezilya futbolundan çok avrupa futboluna daha uygun bir yapısı olan tarihin en avrupalı brezilyası bu. yani 2022 model brezilya'da oyuncu grubunun genel özeliklerine bakarsak plajlarda ya da sokak aralarında yetişmiş, sempatikle çirkinlik arasında gidip gelen suratlara sahip, yeteneklerine ihanet edecek derecede kötü yaşayan ultra yetenekli oyunculardan çok yeşil sahalarda yetişmiş, daha profesyonel yaşayan, sistem içinde yıldızlaşan oyunculardan kurulu bir oyuncu grubu. doğal olarak bu kadroya bir joga bonito reklamı çekilmez. ancak eldeki oyuncular neymar'ı ayırırsak premier lig ve la liga'nın en iyi takımlarında oynayan daha sistem içinde parlayan tecrübeli ve yetenekli oyuncular. görünen o ki brezilya'nın hocası tite bu eldeki kadrodan iyi bir takım yarattı. üstelik fenomen ronaldo avrupa'da üst düzeyde takımını çıkarmadan forvet olmadan dünya kupası hayal diyordu. bu sefer premier ligin tepesindeki arsenal'den gabriel jesus var. kadroya bakıyorsun kalede alisson, stoperde militao, marquinhos, thiago silva orta sahada casemiro, fabinho, newcastle'da uçan bruno guimares, kanatlarda vinicius junior , antony, rapninha, gabriel martinelli, rodrygo. en önemlisi takımın başındaki teknik direktör de çok sağlam. brezilya bence 2006'dan sonra ilk kez bir dünya kupasına bu kadar büyük bir favori olarak geliyor.
  
  2- ispanya milli futbol takımı
  bu adamların ülkesinde farklı kültürlere ait bölgeler arası rekabet olduğundan inanılmaz bir altyapı kültürü var. üstelik yetenekli oyuncuyu tarama konusunda sistemleri oturmuş. bugün sırf bask ve katalonya bölgesinden alarak bir milli takım kursunlar yine rekabetçi olurlar. üstüne en alttan en üste kadar u-14 takımı da a milli takımı da aynı futbolu oynuyor. bu ekol olma işini sadece futbolda değil avrupa basketbolunda da yapıyorlar ve favori gösterilmedikleri turnuvada avrupa şampiyonu oldular. üstelik yakın dönemde euro 2020'de ispanya oynadığı futbolla bence turnuvanın en iyi takımıydı. mevcut takımda morata yerine raul, morientes, villa, torres çizgisini geçtim bir tane ismael urzaiz, diego tristan olsaydı şu turnuvada ağır favori olurlardı. ama bu haliyle bile ispanyollar turnuvanın önemli bir favorisi. artık göçmen politikası yüzünden milli takımında meşhur alman disiplinini kaybetmiş almanların yerini dünya futbolunda takım oyununu iliklerine kadar oynayan ispanyol makinesi devraldı. çoğu maçta muhtemelen %70'e %30 topa sahip olacaklar. daha da uzatmayalım, ispanyollar şaşalı bir kadroya sahip değil ama başarı geleneği ve ekol olma konusunda üstün olduklarından bu tür turnuvaların artık doğal favorisidir.
  
  3-arjantin milli futbol takımı
  90'lardan beri arjantin milli takımına ayrı bir sempati duyarım. aslında bu kadro arjantin standartlarında iyi bir kadro değil. üstelik messi'nin yanında bu sefer prime aguero ve di maria da yok. lautaro martinez bir aguero olmadığı gibi beklenen patlamayı da tam yapamadı. burda messi'nin bu kadroyu dünya şampiyonu yapması için 35 yaşında olmasına rağmen prime messi'yi bizlere izletmesi lazım. ben bu ihtimalin gerçekleşme ihtimalini az görmüyorum. bu turnuvada son kez prime messi'yi izleyebiliriz. sizlere tavsiyem arjantin maçlarını kaçırmayın. bu katar dünya kupasının başrolünde kazansın veya kaybetsin messi'nin arjantin'i olacak.
  
  4- fransa milli futbol takımı
  turnuvanın en iyi 26 kişilik kadrosuna sahip, yine güçlü altyapısıyla son 20-25 yılda bunu perçinlemiş ispanya gibi bir avrupalı doğal favori daha. hatta ispanya'dan farklı olarak fransa ikinci bir 26 kişilik kadro çıkartıp bu turnuvada kafaya oynayabilir. ancak kadronun bu kadar yüksek profil oyunculardan oluşması, pek birbirini tamamlayan oyuncular olmadıkları için takım olma konusunda sıkıntılar yaratabilir. üstelik deschamps eldeki kadrodan hangi ilk 11'i oluşturursa oluştursun tartışılacak. turnuvada bence işi en zor olan hoca deschamps. açıkçası fransa'nın bu kadar generalden oluşan kadrosundan iyi bir takım oyunu çıkması zor gözüküyor ama mbappe ve benzema'sı olan bu kaliteli kadroya sahip fransa , ispanya gibi her turnuvanın doğal favorisi.
  
  -----gizli favorim. risk alıyorum, bence yarı finale kadar çıkacaklar------
  5- uruguay milli futbol takımı
  uruguay'ın kadrosu gerçekten turnuvada iş yapacak kadar iyi. zaten kadroya şöyle bakınca uruguay'ın o bildiğimiz başarılı jenerasyonu yaşlandı ama arkadan yine bomba gibi oyuncular çıkardıklarını görüyoruz. real madrid'de uçmakta olan federico valverde, sezona iyi başlamasa da darwin nunez, ilerde adını çok duyacağınız sporting lizbon'da oynayan manuel ugarte, napoli'de yardıran mathias oliveira. torreira, gimenez, de la cruz, bentancur, coates kadro sağlam. takımın dedeleri muslera, godin, cavani ve luis suarez'in etrafında tabanca gibi gençler var. uruguay'dan umutluyum. real madrid'in starı konumuna gelmiş valverde turnuvaya damga vurabilir.
  
  ---ne yapacağını kestiremediğim takımlar
  6- ingiltere milli futbol takımı
  turnuvada ya teknik direktör kurbanı olacaklar ya da çekirge gibi vasat bir futbola rağmen bir yere kadar zıplayacaklar. işin teknik direktör kısmında bence dünyada mevkisinin en iyilerinden reece james de yokken southgate eldeki beklerle üçlü oynayıp ilerde sterling-kane-foden forvet hattına devam ederse, uluslar ligindeki gibi başarısız olacaklarını düşünüyorum. çünkü raheem sterling, phil foden, mason mount, marcus rashford gibi olduğundan daha iyi gözüken ingiliz oyuncular için şöyle bir durum var. bu tür ingiliz oyuncuların çoğu dünyanın en iyi takımlarında, en iyi oyuncuların yanında iyi bir yan parça olmaya alıştıklarında verimli oluyorlar. ancak iş milli takımda sorumluluk almaya geldiğinde bellingham ve kane'i ayırırsak aldıkları sorumluluğun altında eziliyorlar. ayrıca ingiltere'nin grubu yıpratıcı, ingiltere için çok ters bir grup. sağlam savunma yapan, fiziken ingiltere'yle başa çıkabilecek galler ve abd'ye karşı çok zorlanacaklarını düşünüyorum. yani southgate bu takımı gruptan çıkaramazsa da şaşırmam, yarı finale çıkartırsa da şaşırmam.
  
  7- belçika milli futbol takımı
  artık altın jenerasyon yaşlandı. bu onların son dünya kupası olacak. belçika'nın yine sert bir taşa çarpıp çeyrekte eleneceğini düşünüyorum ama potansiyel yüksek olduğundan kenara koyamıyoruz.
  
  -----turnuvada hayalkırıklığı yaratmasını beklediğim takımlar--------
  8-portekiz milli futbol takımı
  kağıt üstünde inanılmaz bir kadro var. ama portekiz saha dışı olaylara bakarsak bu turnuvanın en büyük hayal kırıklığı adayı. zaten saha içinde de takımın sorunları var. eldeki kadroyla her ne kadar sırbistan çok iyi durumda olsa da geçilmemeleri gerekirdi. üstüne play-off'ta burak yılmaz penaltıyı atsaydı şu kadroyla dünya kupasına gelmeme durumları ortaya çıkıyordu. ronaldo yaz kampı yememesi ve yaştan dolayı fiziken yetersiz. eskiden gözü kapalı attığı golleri artık atamıyor. ortada teknik direktör için zor bir durum var. ronaldo'yu kenarda tutman imkansız. şu takımın mevcut form durumuna göre saha içi lideri rafael leao ve bernardo silva olmalı ama bu adamlara sıra gelmez. grupları bence ilk turun en zor grubu. uruguay'ı geçtim, gana ve güney kore portekiz'i zorlar. hatta gana-portekiz maçı enteresan bir sonuca açık.
  
  9- almanya milli futbol takımı
  ispanya başlığında ucundan bahsettim. artık o turnuva takımıdır, sonunda almanlar kazanır tarzı özlü sözlerin devri bitti. 2018 dünya kupasında gruptan çıkamamaları tesadüf değildi. artık almanların o winner kimliği kalmadı. şu alman takımında göçmen politikası yüzünden makine düzeninde alman disipliniyle oynayacak çok fazla oyuncu yok. üstüne werner sakatlandıktan sonra bildiğin forvet bulamadılar. choupo moting kamerun'u seçtiğine pişman olmuştur. sözün özü leroy sane gibi disiplinsiz, oyun zekası düşük bir futbolcunun alman milli takımının 10 numarasını giydiği bir alman milli takımı turnuva takımı olamaz.
  
  -----sürpriz yapmasını beklediğim takımlar-------
  -- danimarka milli futbol takımı
  aşağı yukarı aynı kadroyla geldikleri için euro 2020'den sonra danimarka'nın turnuvada derece yapması kimseyi şaşırtmaz. danimarka, premier lig ve la liga'dan toplam 11 oyuncusu olan taş gibi takım. bence turnuvada yine çok can yakacaklar.
  
  -- abd milli futbol takımı
  ana hedef evlerinde düzenleyecekleri 2026 olduğundan bu genç kadroyu 2026'ya bir ön hazırlık gibi görebilirler. ancak eldeki kadro büyük oranda 5 büyük ligde oynayan oyunculardan oluşuyor. timoty weah, giovanni reyna, christian pulisic, weston mckennie, tyler adams,brenden aaronson. üstüne bizim ligde gol krallığına oynayan haji wright. abd bu turnuvada yüksek tempo yapabilen zor yenilip zor kazanacak yıpratıcı bir takım olacaktır. ingiltere, galler, iran grubundan çıkarlarsa karşıdan gelecek hollanda, ekvador ya da senegal'den birini eleyecek güçleri var. bu turnuvada çeyrek final yapabilirler.
  
  --gana milli futbol takımı
  mane'nin senegal kadrosundan çıkarılmasıyla afrika'nın tek umudu haline gelmiş, bence afrika'dan gelen takımlar arasında en iyi kadroya sahip olduğu gibi mevki mevki bakıldığında klasik dağınık bir afrika takımından çok, iyi bir takım oyunu oynaması muhtemel taş gibi bir takım. şöyle bakıyorum, mohammed salisu, tariq lamptey, thomas partey, mohammed kudus, jordan ayew, andre ayew ve bilbaolu inaki williams. leicester'dan amartey'i de eklersen kadroda 5 tane premier lig oyuncusu var. burda gana'nın şanssızlığı grupları çok zor. portekiz, uruguay ve güney kore grubunda bakalım ne yapacaklar. h grubu maçları kaçmaz.
  
  -- messi, ronaldo, neymar, benzema, mbappe, de bruyne dışında turnuvanın kaderini değiştirebilecek oyuncular.
  --- gabriel jesus
  arsenal'e bu sezon sınıf atlatmış, yine çok iyi sezon geçiren formda bir brezilyalı. turnuvada gol krallığı gelebilir.
  ---enzo fernandez
  millet messi için arjantin maçlarını izlerken bu çocuk kim diyebilir. avrupa'nın en formda takımlarından benfica'nın en dikkat çeken oyuncusu. bonservisi için benfica ilerde üç haneye kadar çıkabilir, talibi çok.
  ---federico valverde
  bu sezon real madrid'de acayip işler yapıyor. uruguay kadrosu da valverde'nin çıkışına yardım edecek gibi duruyor. yani bu çocuk ballon dor'a bir yerde ciddi aday olacak, gidişat o.
  ---pedri
  geçen sezondan düşüş var ama luis enrique bu çocuğu xavi'den daha iyi kullanıyor. euro 2020'deki gibi turnuvanın en kilit orta sahalarından biri olacaktır.
  ---jude bellingham
  ingiltere'nin en güvenilir, klasik ingiliz abartısı olmadan en iyi 2 oyuncusundan biri. ingiltere bir şey yapacaksa bu, 19 yaşında olmasına rağmen mevkisinin dünyada en iyilerinden biri olan bellingham'ın liderliğinde olacak.
• organizasyon, taraftar, heyecan açısından gelmiş geçmiş en kötü dünya kupası olmaya aday turnuva.