novum organum

• kitap 4 ana tema üzerine kuruludur:
  1- bilgi güçtür
  2- doğa felsefesi(bilim) teolojiden tamamen bağımsız işlemelidir
  3- bilgi edinimi tümevarım yöntemle olmalıdır
  4- bilim tek kişinin ürünü statik bir mesele değil değil, bilakis dinamik, koperatif ve kümülativ bir girişimdir. bilimde farklı insanlar bilgilerini, deneylerini paylaşırlar
• bacon'ın -1620'da yayımlanan- ikinci kitabı.
  
  kitap, birinci kitap ve ikinci kitap başlıkları verilen iki ana bölümden oluşmaktadır.
  
  kitabın orijinal adı, `aphorisms concerning the interpretation of nature and the kingdom of man`'dır. bu yüzden kitap, "tabiatın yorumu ve insan alemi hakkında özlü sözler" alt başlığı verilerek türkçe'ye aktarılmış.
  
  kitap, yazarın "insan hakimi ve yorumlayıcısı olduğu tabiatı hem nesnleri, hem de zihni inceledikten sonra ve yaptığı gözlemler kendisine izin verdiği ölçüde anlayabilir ve onunla baş edebilir." cümlesiyle açılıyor.
• francis bacon'ın, ortaçağ sonrası başlayan bilimsel devrimin yolunu açan kitabı. aristotelesin organonuna nazire olarak yazılmıştır.
• özü şudur:
  
  "insan, doğanın yöneticisi ve yorumcusu olarak, doğa düzeni üzerindeki gözlemlerinin izin verdiği kadar eylemde bulunabilir ve nedenleri anlayabilir. daha ötesini ne bilir, ne de bilebilir."
  
  kaynak:http://tr.wikipedia.org/wiki/francis_bacon
• (bkz: bilmek egemen olmaktır)
• yeni alet demektir.
• (bkz: #11239026)
• anlamak hükmetmektir; bilgi güçtür; bilmek yapmaktır.
• francis bacon ve novum organum
• yeni bir kategori biçimi olarak organ kompleksi:
  
  insanları değerlendirilirken sosyal güçleri, ekonomik güçleri, ilmi güçleri vs gibi binbir seçenek ve ölçüt mevcut. fakat bunlar bölücülük, sınıflandırma, ayrımcılık gibi olumsuz anlamları kast eder.
  bu gün alternatif bir ölçüm biçimi olarak göt kavramını irdeleyeceğiz. bu değerlendirme biçiminin olumsuz uygulamalarına ve pozitif etkilerine değineceğiz. tabi ekşiden gelen ergen tayfa için edit düşeyim, bu yazı az sayıda ki okurlarım için kaleme alınmıştırır.
  insanları neden ölçmeye ihtiyaç duyduğumuz ise son derece tartışmalı. getirdiği yararlar ve zararlar göz önünde bulundurulunca sıfırı elde etmek içten bile değil. olumsuz olarak aklıma gelen örnekler şöyle değil tabi olum sus! (bkz: ben öyle birimiyim) modern zamanlarda insanlar artık eskisi kadar güçlü kişiliklere sahip değiller. dolayısıyla insanları bu ölçüm aracıyla değerlendirirseniz size karşı cephe almasına sebebiyet veriyorsunuz. olumlu olarak ise klasik olumlulukların tamamı geçerli. sınıflandırma, ayrım ve bölücülük insanların düşünme prensiplerinde kolaylaştıcı unsur olarak görev yapmakta. diyelim ki sizi bir sınıfa veya gruba yerleştirdiği zaman rahatlıyor, yani sizin değişken deltalarınızdan değilde sabit c'lerinizden kontrol sağlıyor^* bu rahatlama isteği anlaşılabilir, ama dere akıyor ve bu kez bir kere bile aynı derede yıkanamayacak hızda akıyor.
  
  şimdi tabi ölçüm ismimizin göt olması bir takım ergen duygulara sebebiyet vermiş olabilir. ancak göt tamamen insani bir şeydir. bakın biz götü bir ardıl olarak kullanırız. yani burada ki anlamlardan biri arkasıdır. insanlar böceklere bakıp götlerini işaret ettiklerinde oranın böceğin genellikle midesi olduğunu bilmez, ama içten içe arkası yani sonu olduğunu dile getirmek ister. bu kadar da terbiyelidir. ama örneğin bir kürenin götü neresidir diye soracak olsak işler karışır. küpün götü diye ülke kursanız kaç kişi gelir allahisen. bunlar insanın idrakının üstünde ardılları olan şeylerdir. tamam konuyu dağıtmadan göte geçiyorum.
  
  insanları değerlendirdiğimiz için organ olan götten bahsedecek; büyüklüğü, yağ/kas oranı, vücudun ağırlık merkezine hangi yönde katkı yaptığı gibi fizikçi ve ideolojik görgülere değinmeden geçeceğiz. bizim için esas olan götün potansiyelidir. bu da onun dünya/insan şartlarında yerden ne kadar yüksek olduğuyla ilgilidir. insanların potansiyelleriyle kıyası ise son derece kaotik olabilir. bir insanın potansiyeli çok yüksek bir gök delende götünün potansiyeliyle yakın değerler ihtiva ederken koltuk gibi dar alanlarda ihmal edilemez bir fark söz konusudur. benzer bir uygulama insanın potansiyeli mars yüzeyinde götünün potansiyeline göre lineer olmamasıdır. yani götün potansiyeli - insan potansiyeli kaotik bir ilişki sergiler. buna eklenecek her denklem için yeni parametreler tanımlamak denilebilir, buda sonucu yeni parametreler açısından açıklamak anlamına gelir, ve sonsuza kadar böyle olduğunun bir gösterimidir.
  
  götün potansiyeli mühim dedik. götün potansiyeline göre insanları değerlendirdiğimiz zaman görülecektir ki insanlar bu potansiyellerini belirli kotlarda arttırabiliyor. yani doğuştan itibaren gök delenleri kullanmak suretiyle ölçme yapanları sabote edebilirsiniz. ancak hayatın rutini içerisinde bunun engellemek adına kolay bir yol bulmuştur. bu ortalama potansiyelin yeni referansları oluşturması biçimindedir. yani sizi değerlendirmeye tabi tutarken ortalama bir potansiyel elde ediyoruz, sonra yapabileceğiniz maksimum ve minimum değerler için ufak bir aralık bırakıyoruz. eğer siz bu maksimumu aşarsanız; götü kalkmış deriz. minimum değerler için asistanım çalışıyor, çok daha karmaşık bir isimlendirme örneği sunmuyorum. ilerde minimum göt değerini aşanlar için asistanımın adını kullanabilirsiniz. popo^* kuralı gibi bir şey önerebilirim (bkz: muammer yaylalı)
  
  tamam şimdi örnekli bir değerlendirme yapacağız. rakam yerine belirli eşyalar kullanarak tersten ebcet yapacağım. çünkü delirdim ve manyağım, hiç kimsenin de anlamasını istemiyorum özellikle.
  
  elimizde bir grup plaza insanı olsun. bunların eş potansiyellerde işe başladığını var sayalım. kademeleri oluşturmak için onda birlik kısmına prim dağıtıyoruz. potansiyellerin yükseldiğini göreceksiniz. sonra geriye kalanlar için bu primleri belirli kurallar çerçevesinde kazanabilecekleri mekanizmalara sürükleyeceğiz. göreceğiz ki zamanla kapasitesi yetenlerin potansiyelleri yükselecek. sonra yeni bir deneme yükü olarak az sayıda koltuk ve makaam dağıtıyoruz. öncekine nazaran daha az katılımcıda ama toplamda ise daha yüksek bir potansiyel yükselim görüntülüyoruz.
  
  eğer dikkat ettiyseniz, götlerin potansiyellerindeki değişim de bir istemsizlik olduğunu farketmişsinizdir. yani bu son derece insani bir durumdur. bir kübün götü kendi potansiyeli değiştiği taktirde etkilenirken insanlarda böyle bir durum gözlenmez. yukarıda da belirttiğim gibi göt insanlığın ortak özelliğidir. eğer bir gün evrenin diğer köşesine bizimle ilgili bir mesaj gönderecekseniz, hey merhaba biz mavi yuvarlak gezegende yaşayan götleriz demenizde hiç bir sakınca yoktur.
  
  son bir ek; ölçek olarak kullanılan götün en kesin ve keskin özelliği ise değerlendirmeye dahil edilen insan sayısına bağlı olarak değerlendirmeyi yapanın potansiyelini ortaya çıkarır. yani yüz insan için göt analizi yapıp onları tasnif ettiğinizde, yeriniz onlarca belirlenmiştir. yapacağınız tek şey bunu onlara anlatmanız, çok keskin bir şekilde geri dönüş alacaksınız. bazı meslekleri icra edenler için ise kesinlikle uygulamaması gerekmektedir. bunlardan aklıma gelenleri baletler, hayvan dedektifleri ve risk gurubunda yer alan imamlar
  
  (bkz: müdür müdür müdür)
  
  edit 2: vücudun yüzde kaçı göttür ben bilemem, ama muhattab olarak orayı tercih edersen pek el verişli olmadığını belirtmek isterim, aynı zamanda sonuç açısından ise sadece farklı renkler elde etmen mümkün olabilir. dolayısıyla ikili ilişkilerinde hiç değilse biraz da kafayı baz alsan. tamam belki rahat etmezsin ama bu kadar da rahatsız edilmezsin.
  edit 3: yazı tepki amaçlı yazılmıştır
  edit 4: (bkz: bacon) (bkz: novum organum)