marifetname

• 42. bölümünün 2. maddesinde "insanın sair uzuvlarının şekillerinin hikmeti" anlatılır. pek keyiflidir:
  
  --- spoiler ---
  ey aziz, malûm olsun ki, filozoflar demişlerdir ki: bu insan türünün itidal
  üzere dik kılındığı ve iki ayağı ile yürür bulunduğu onu tadil ve
  faziletlendirmek içindir. iki omuz ve iki kolun bu şekil ve yapıda
  kılındığı, ahbabı sineye çekip, kabul etmek içindir. ellerin, parmakların
  ve tırnakların böyle oldukları, yüzbinler menfaat ve sanat içindir. baş
  parmağın kalın ve kısa olduğu, dört parmağa karşı geldiğinde mukavemet
  içindir. tırnaklar büyük ve yumuşak oldukları, uzuvların derilerini kaşımak
  eşyayı toplamak ve yarmak içindir. çarpmalardan korunmak içindir. gümüş
  sine levhası üzerinde gül ve nar gibi iki meme erkeklerde güzellik,
  kadınlarda zinet ve çocuklara süt içindir. süt memesinin göğüste bulunduğu, otururken çocuğu emzirilmesi kolay olmak içindir. insan derisinin latif ve ince olduğu, ondan terin kolaylıkla seçilip, cisim ve can rahat bulmak içindir. deri iç organları örtmek, dıştaki uzuvları süslemek içindir. et, beden içini korumak ve dışını güzelleştirmek içidir. meme ve göbek menfezlerinde çevredeki havanın beden içine ulaşması ruha ferah ermek içindir. koltuk altlarında ve kasık gibi yerlerde kıl olduğu, menfezlerinden karışık kokuyu dışarıya vermek içindir. aksırmak genize kaçan şeyi dimağa nüfuzdan men içindir. öksürmek,balgamın soğukluğunu yürekten atmak içindir. gülmek, gönülde olan sevinç ve hayreti ortaya çıkarmak içindir. ağlamak, gönülde bulunan dert ve elemi dışa vurmak içindi. titreme, sinirlerin gevşemesindendir ki, intizam ve sağlamlık isteği içindir. esnemek, uyku ve
  yemeği istemek içindir. uyuklama, beyin damarlarının gevşemesidir ki,
  yemeğin buharının çıkması içindi. uyku ise, kuvvetlerin rahatını ve gıdanın
  hazmını, uzuvların olgunluğunu sağlamak içindir. omurga kemiği, tek
  olmayıp, omurları ile nizam bulduğu, her tarafa bükülme ve eğilme içindir.
  erkeklerde, âletin dik silindir şeklinde bulunduğu, yürüme ve oturma
  halinde, oyluklar arasında bulunduğundan hareketi kolay olmak içindir.
  cevheri kemik olmayıp, sinirler ve damarlar olduğu, yürekten damarlarla
  gelen şehvet rüzgârlarıyla büyüyüp, dolmak, ta ki, rahim ağzına ulaşıp,
  nutfeyi ona verip, ayrıldığına yine evvelki şekline gelip, kılıfına çekilip,
  rahat bulmak içindir. kavga dolu başının et bulunduğu, bızırın iç etine
  uygun gelip, girme temasının tamamen hissedip, tam vuslat hasıl olmak
  içindir. belalı başı kertek olduğu kendisinde ve bızır içinde bulunan can
  damarların sürtüşmesiyle meninin inmesi lezzetli olmak içindir.
  şehvet,yemek şehveti ve inzal içindir. inzal şehveti, çocukların meydana
  gelmesi içindir. eğer celal sahibi olan yaratıcı allah, çocukların meydana
  gelmesini bu lezzetler ile kayıtlı ve bağlı kılmasaydı, bu lezzetlerin
  sonucu evlat olmasaydı, bir kime ihtiyar ve iradesiyle bu fitne ve belalara
  kail ve meyilli olmazdı. şu halde insan nesli kesilip, yer yüzünde kimse
  kalmazdı.
  kadınlarda, ferc iki oyluk arasında bulunduğu, cebri cimadan emniyet gelip,
  sabit olmak içindir. ferc rutubeti, onda âletin cevelanı kolay olmak
  içindir. bızırın harareti, ona can cana katılmak içindir. tekrar tekrar
  ileri geri götürme, kavuşma ve birleşme bulmak içindir. ama bızırın
  uzunlamasına olduğu erkeğin emnisinin incelmesinin kolaylıkla olması
  içindir. bızırın sinir ve damarları, makat hizasına gelip, ondan geri
  dönüp, her biri kendisine yapışma ile yine bızırın içine katlanıp, katlanma
  yeri hurma şeklinde akıp, zekere uygun olduğu erkek aleti gibi rahim
  ağzına yakın gelip, nutfenin tabiatı bozulmadan onu selametle rahimine
  sokmak içindi. rahim ağzının iki çeşme arasıda bulunduğu ondan doğan
  mütevazi olmak içindir. erkeklerde yumurtaların dışarıda bulunduğu, büyük
  ve sert olmak içindir. büyük oldukları, sahibi yiğit olup, cesaret bulmak
  içindir. sert olmaları ,nutfe cevherine sertlik verip, kırmızı iken beyaz
  kılmak içindir. nitekim, meme eti ona gelen kırmızı kanı beyaz süt etmek
  içindir. kadınların yumurtaları küçük ve yumuşak olduğundan, kendileri
  çekingen olup, nutfeleri sarı ve sıvı bulunmuştur. iki bulunmaları, mühim
  olan birleşme işinde ihtimam olunmak içindir. eğer birine âfet isabete
  dese, biri selamet kalıp, nesli baki bulunmak içindir. yumurta zarfının
  geniş bulunduğu, oyluklar arasında sıkıldığında zarfı içinde genişliğe
  erip, selamet bulmak içindir. kadınlarda, tenasül uzuvlarının bızır içinde
  bulunduğu, tam vuslata imkan bulunmak içindir. ama iki yumurta onlarda daha
  küçük ve daha yumuşak olduğu, yüz ve sineleri tüysüz, parlak, taze, temiz,
  güzel ve öpmeye layık olmak içindir. derileri ince ve nazik olduğu,
  erkekler onlara meyil ve muhabbet kılmak içindir. oyluklar, etli olduğu,
  oturma durumunda yumuşak döşek gibi makat halkasını korumak içindir. zarta
  yani kavara (yellenme) geldiği midede gıdadan hasıl olup, kalbe ve karna
  ağırlık veren kötü rüzgâr çıkıp gitmek içindir. oyluk adalelerinin kalın
  olması, ayaklara mukavemet verip, derece derece incelip, alttaki uzuvlar ve
  öteki uzuvları uygun kılmak içidir. diz kapakları ve topuklar bu şekil
  üzere bulundukları, türlü yürüme ve oturma mümkün olmak içindir. ayakların
  ön tarafa uzun olup, ayak parmakları bu yapılarında yaratıldığı dört
  ayaklılar gibi, ayakta durmak mümkün olup, yürüme bir karar üzere bulunmak içindir.
  açıklanan insan vücudu uzuvlarının hikmetinde mevcut olan fayda ve
  menfatalerin azının azıdır. bütün cisimlerin en güzel duranı, en tamı, en
  önemlisi, en doğrusu, en güzeli, en sağlamı, en olgunu ve en güzeli insanın
  bedeninin olduğunun delili: insan, rabbin binasıdır. onu yıkan mel'undur,
  hadis-i şerifi bürhan ve delildir. nitekim hak taâlâ kitab,ı kadîm'inde:
  "gerçekten biz, insanları üstün kıldık, karada ve denizde taşıtlara
  yükledik ve onlara hoş rızık verdik. kendilerini, yarattıklarımızdan
  çoğunun üzerine üstün kıldık," (17/70) buyurmuştur. o halde, bu insan türü
  bütün âlemin mahdum ve mükerremi, yaratıkların çoğunun en faziletlisi ve
  muhteremi olduğunu cümleye duyurmuştur. insanı en güzel şekilde yaratan
  allah münezzehtir. yaratıcıların en güzeli allah, ne yücedir.
  --- spoiler ---
  
  (bkz: alınteri değil copy paste)
• "cimada öpüşenin çocuğu sağır doğar.
  
  yeni ayın ilk günü cima yapılırsa çocuk güzel olur.
  
  cuma namazından evvel cima yapılırsa çocuk mutlu ve ölümünde şehit olur.
  
  kadının rızası dışında cima yapılırsa çocuk ahmak olur.
  
  yeni ayın ilk gecesi veya onbeşinci yahut son gecesi cima yapılırsa çocuk deli olur.
  
  erkek yanılır da baldızıyla cima yaparsa doğan çocuk hünsa olur.
  
  cima ayakta yapılırsa doğan çocuk uykuda yatağına işer." gibi hayati bilgiler veren pek bir mukaddes kitap.
• rahmetli dedemin(babamın babası olan) evlenmeden önce anneme el yazması bir kopyasını hediye ettiği eserdir. zira ben de hep merak ederdim neden bu kadar güzel ve akıllıyım diye. meğer doğru cima zamanı meselesiymiş. teşekkürler marifetname.
• evlilik sonrası, çağırılıyorum bir meclise, deniyor ki "sen yeni evlendin, şimdi bazı durumlar var." ne diyorum. deniyor ki "hanımına yaklaşırken bile, yani allah... ııı besmele...." haa evet felan diyorum. nasıl yani diyorum. diyorlar ki "yani yeni evlendin, bizim sana karşı bazı sorumluluklarımız var. bazı şeyleri sana söylememiz lazım." ee tamam söyleyin diyorum. "kimdi o kitabın yazarı yaa" felan diyolar, biraz konuşuyorlar kendi aralarında. "erzurumlu ismail hakkı" diyorlar. onun muazzam bir eseri var diyorlar. aa öylemi diyorum, "marifetname" diyorlar. duymuştum ama diyorum, pek okumadım. "oku" diyorlar. "aslında sana bir tane vermemiz gerekirdi" diyorlar. "bize düşerdi" diyorlar. tamam diyorum internette vardır, okurum ben. "tabi tabi" diyorlar. "orda anlatıyor" diyorlar. "çok mühim" diyorlar. tabi diyorum, evet. "çünkü" diyorlar, "nasıl başlarsa öyle gider" diyorlar. "iyi evlat yetiştirmek sorumluluğumuz var" diyorlar. "en başından ona göre, yani, ismail hakkı çok mühim bir, ııı, çok ıııı" ibretlik diyorum içimden, ses vermiyorum dışarı. sonra birisi diyor ki "aslında" diyor "daha evvelden okuman yerinde olurdu". bakıyorum, devam ediyor. "doğru eşin seçimi ile ilgili bir bölüm de var" diyor. "neyshe artık o bölüm, olmuş bitmiş" diyor. "amaaa" diyor. "bundan sonrası için en azından, daha uygun....." tabi diyorum. ben okurum o kitabı diyorum. "hem" diyor "orda öyle bir bölüm var ki" "ideal kadının tarifi yapılıyor orda" diyor. nasıl diyorum. "of" diyor. "okuman lazım". "ama" diyor. "şimdi nerde bulacaksın öyle bir kadın". "öyle bir kadın var mı ki acaba" diyor, yukarıya bakıyor. iç geçiriyor. nasıl bir tasvir lan bu acaba diyorum içimden. tabi diyorum okurum.
  
  bakıyorum internette var. http://www.sevde.de/marifetname/marifetname.htm
  
  okuyorum. islami ansiklopedi. kocaman bir kitap. ben sadece islami cinsellik beklerken çok daha geniş bir eserle karşılaşıyorum. biraz araştırıyorum, islam aleminin övgüsüne nail olmuş bir eser. iyi diyorum. baştan başlıyorum okumaya, müthiş bir hayal gücü var yazarın. bir bakıma çok da komik. fakat ara sıra, bu masalların birçok kişi tarafından "gerçek" kabul edildiğini hatırlıyorum. içimde büyük bir boşluk. acaba diyorum beni makaraya mı sarıyorlar. dalga mı geçiyorlar lan diyorum. buna kim inanır diyorum. çok garip bir duygu. karşındaki insan hiç olmayacak şeyleri "gerçek" kabul ediyor. içimdeki düşünce ise gidip geliyor. bazen "yok artık" diyor, millet şamata olsun diye bunları okuyor herhalde, bazen de diyor ki "deli misin oğlum, insanlar buna gerçekten inanıyor." son kararı veremiyorum bir türlü.
  
  bir bölüme denk geliyorum. sanırım ideal kadın tarifi diye anlatılan yer burası:
  
  hüsn-ü zenane delil otuziki resm bil
  dört yeri lazım siyah saç kaş kirpik gö âh
  dört yeri ak ola zeyn levn ve diş ve zufr ve ayn
  dört yeri lazım kızıl had ve leb ve lisse dil
  dört yeri vâsi gerek kaş göz ve sine göbek
  dört yeri ziyk ola derc enf ve simah ıbt ve ferc
  dördü kebir ola niz sedy ve serin bız’ ve diz
  dördü küçük olmalı enf ağız ayağ eli
  savt beli ince hem şekli de bir nice hem
  lahmi semin ve tari olmalı kıldan beri
  böyle kıyafetli ten olsa güzeldir ol zen
  böyle ki zen hûb olur hulki de mahbub olur
  
  meali:
  
  kadının güzelliğine delil olarak otuziki resim bil.
  dört yeri siyah lazım:saç, kaş, kirpik ve göz.
  dört yeri ak ola: renk, diş, tırnak ve göz.
  dörtnyeri kızıl lazım: yanak, dudak, dişeti ve dil.
  dört yeri geniş gerek: kaş, göz, göğüs ve göbek.
  dört yeri dar olmalı: burun, kulak, koltukaltı ve ferç.
  dördü de büyük olmalı: göğüs, kasık, bız’ve diz.
  dördü küçük olmalı: burun, ağız, ayak ve el.
  sesi ve beli ince, şekli de nice!
  eti dolgun ve tazi olmalı, kıldan da beri olmalı.
  böyle kıyafetli ten olsa, güzeldir on kadın.
  böyle kadın güzel olur. ahlakı da sevimli olur.
  
  akılsızlıklar, saçmalıklar felan bir tarafa; böyle bir kadın tasvirini güzel bulmak nasıl mümkün oluyor acaba. yani çok çılgın, delicesine kitap okuyan biri değilim. ama az çok bişeyler okudum. gerek dünya edebiyatında, gerek yerli edebiyatta güzel kadın tasviri yapan metinler bulmak mümkün. biraz okuyan bir insan bu tasviri güzel bulmaz arkadaş. bu ne "dört yeri siyah olacak" yok "dört yeri beyaz olacak". ilkokul kompozisyonu mu, devlet bahçeli espirisi mi belli değil. "böyle kadın güzel olur. ahlakı da sevimli olur" kedi canını senin. ayrıca ahlak kelimesi dini metinlerde ne kadar sık kullanılıyor hayret, ve ne kadar gereksiz yerlerde... ne kadar ucuz tanımlanıyor. göğsü, götü büyük diye bi insan ahlaklı olur mu yaa! arkadaş saçı kara diye bi kadının ahlakı sevimli olur mu. bune lan! ayrıca bu metne göre bir maria sharapova makbul bir kadın değil mesela. akıl alır gibi değil.
  
  neyse efendim konuyu dağıtmayalım. farklı farklı yerlerinden seçerek okudum az biraz. herşeyi anlatıyor erzurumlu. dini kavramları, allahı, islami bürokrasiyi, yaratılışı, uzuvlarımızı felan. çok keyifli bölümler var, güzel yazmış sağolsun. okuyalım. okuyalım ki, anlayalım.
• "mezar taşı okumak bunaklık yapar" da diyen kitap.
• icinde dinden astronomiye, matematikten gorgu kurallarina kadar zamanina ait pek cok degisik bilgiyi ve cesitli siirleri de iceren ansiklopedik eser.. en bilinen siirlerinden bir tanesi soyledir:
  
  hak serleri hayreyler
  zannetme ki gayreyler
  mevla görelim neyler
  neylerse güzel eyler
• http://www.menzil.net/okitap/marifetname/ adresinden online olarak tamamına ulaşılmasına mümkündür.
• orijinal^* metni michigan üniversitesi'nin arşivinden taranmış ve paylaşılmıştır.
  
  http://www.gereklitarama.com/…1/05/marifetname.html adresinden erişilebilir.
• içinde hem sufi etkiler ve çok güzel kısımlar hem de abuk sabuk koca karı saçmalıkları barındıran bir garip kitaptır. sanki iyi bir mutasavvıfın elinden çıkmış ve sonra başka biri isteyerek tahrif etmiş gibi görünen eser.
• sagopa kajmer'in gora soundtrackinde yer alan şarkılarından biri. sözleri de şöyleydi:
  
  hayat bir meyve sepeti
  kaç çürükle karşılaştım sen hesap et
  etme bulma memleketlerinde soludu her birim
  ve yatıya kaldı her kolay prim
  nedendir egolarınla evlilik
  çetin ceviz numunelik
  
  bak canım bu rap kötek misali
  yumul yunus^* bu mikrofon yutuldu
  yıllar aldı başını vurdu duvara
  ben de topuna iğne sapladım
  ve lirikal açıdan aldım oyunu
  kolla poponu, kolla
  
  zaman yanan saman
  değerli taşını kır bir an
  düşün beyin potansiyelle ölçülen bir aygıt olmuş
  varsa kullan, yoksa bir yedek çıkar bagajdan
  çıkar savaşlarında gazilerimi sıraya dizdim bozmadan
  yarınla randevumda kaç yabancının adını gizledim yılmadan
  bu filmi^* izledim an be an
  akıl defterimde hiçbir satırı çizmedim
  değişti adresim her an^*
  
  körkütük asalağız
  bu yağız delikanlının adı sago^*
  rapi sakız olacak
  ağız yorulacak
  goralının şanı iki kart artacak
  şimdiden yorum yap
  
  marifetnamem budur halkım
  al alkışla başa dönsün, başım olmadı
  baştan dersen aldırmam
  bu filmi^* daha önce izledim
  şarkısı^* benden
  
  sendeler bir an insanoğlu çok doğal
  bu bir masal
  yaşamda olmamış kaç mevye var
  zaman dar oldu kısa bir metraj
  darısı başına bir temenni stili
  darısı başına kaşına gözüne bak
  çok itici yapmacık tavırların
  komik, özenti, çok bitik
  bir tablo boyayalım
  hadi fırçanı kap
  dengelemeli her şeyi
  ve engebeli bir mantığın yokuşlarında savrulan
  ve çaresiz yuvarlanan bir taş misali parçalan
  çok harcanan beyin de var
  toparlanın apar topar
  şopar batakta dibe batar
  akıl oyunlarında incecik bir hile var.
  ozan sorar
  kalem cevap verirse halkım anlar
  aşikar bu aşık
  aşna fişna aleminde dandik olgular
  ve küf tutan masallara bi restim var..
  
  marifetnamem budur halkım
  al alkışla başa dönsün, başım olmadı
  baştan dersen aldırmam
  bu filmi^* daha önce izledim
  şarkısı^* benden
  
  yazarın notu: nakaratı, söylenmesi en zevkli şarkılardan biridir..