cehennem başkalarıdır

• "bunu soylerken, bizim otekilerle olan iliskilerimizin hep zehirlenmis, yasaklanmis iliskiler oldugunu soyledigimi sandilar. oysa bambaska bir seydi soylemek istedigim. eger otekiyle olan iliskilerimiz kisitlayici, kusurluysa, o zaman oteki cehennem olabilir. nicin, cunku kendimizle ilgili en onemli olan sey, kendimizi tanimamizdir. kendimle ilgili ne soylersem soyleyeyim, hep otekinin yargisi ile karisir, ne hissedersem edeyim, otekinin yargisi vardir. eger iliskilerim kotuyse, tumden otekinin egemenligi altinda kalirim ve o zaman gercekten cehennemdeyimdir. dunyada cehennemi yasayan bircok insan var, cunku fazlasiyla baskalarina bagimlilar. baskalariyla iliskilerimiz olmamasi gerektigi anlamina gelmez bu. sadece baskalarinin bizim icin ne denli onemli oldugunu gosterir"
  
  huis clos, hachette, 1975, s. 31-32; aktaran nedret oztokat, kitaplik, sayi 86