12 imam

• muslumanligin 12 havari'ye verdigi tokat gibi cevap
• (bkz: son iftar)
• hz muhammed'in damadı ve aynı zamanda amcasının oğlu olan hz ali, onun çocukları ve torunlarını kapsar. yani hz. muhammed'in soyunun devamıdır.
  
  imam hz. ali
  
  birinci imamdır. hz.muhammed’in yanında büyümüştür ve ona ilk imân eden kişidir. dördüncü halifedir. kabe'de dünyaya gelmiştir.
  hayatı, halifelik dönemi, şehadeti, vecizeleri için buyrun
  
  imam hz. hasan
  
  ikinci imamdır. hz. muhammed’in torunudur. hz. muhammed onu severken dudaklarına yakın yerden öptüğü ve gözyaşı döktüğü, soranlara: “ölüm hasan’ın ağzından girecektir” dediği rivayet edilir. dediği gibi de olmuş; karısı cu’de, muaviye’nin kışkırtması ile imam’ın suyuna zehir katarak öldürmüştür.
  hayatı için buyrun
  
  imam hz. hüseyin
  
  üçüncü imamdır. hz. ali’nin en küçük oğludur. hz. muhammed veda hutbesi’nde: “size iki emanet bırakıyorum. biri kuran-ı kerim diğeri de ehlibeyt’imdir” dediği emanetlerden ehlibeyt, bütün müslümanların şefaat bekledikleri hz. muhammed’in torunları; muaviye’nin oğlu lain yezit’in askerleri tarafından kerbela çölünde şehit edilmiştir.
  hayatı için buyrun
  
  imam zeynel abidin
  
  dördüncü imamdır. hz. hüseyin’in oğludur. kerbela olayı sırasında hasta olduğu için savaşamamış, hastalığı hayatını kurtarmıştır. zeynel abidin'in kerbela savaşı’ndan sonra kufe’ye oradan da şam’a götürüldüğü, zincire vurulmuş olarak yezid’in önüne çıkarıldığı daha sonra serbest bırakıldığı rivayet edilir. emevi hükümdarı abdülmelik tarafından zehirletilerek öldürüldüğü belirtilmektedir. “sahifet-ül kamile” ve “risalet-ül hukuk” adında eserleri vardır.
  hayatı için buyrun
  
  imam muhammed bakir
  
  beşinci imamdır. pek çok bilgin yetiştirmiştir. kuran-ı kerim’in en doğru yorumunun, en gerçek hadislerin imam bakır tarafından söylendiğini, zamanının tüm bilginleri kabul etmiştir. bir gün ikinci halife ömer’in oğlu abdullah’a bir kişi, çözemediği bir konuda soru sorar. o da o esnada biraz ilerden geçmekte olan imam bakır’ı göstererek: “git şu gidene sor. ama ne söylerse gel bana haber ver” der. adam hz. imam’a yaklaşarak sorusunu sorar ve aldığı cevabı abdullah’a bildirir. “onlar her şeyi doğru anlarlar ve her şeyin doğrusunu bilirler. çünkü ehlibeyt soyundandır” der.
  imam bakır’ın emeviler tarafından zehirlenerek öldürüldüğü söylenir.
  hayatı için buyrun
  
  imam cafer-i sadik
  
  altıncı imamdır. alevilik konusunda bilgi yönünde ileri seviyede olduğundan, kendisinden sonra gelen ehlibeyt yanlılarına en sağlam bilgileri o ulaştırmıştır. bu işi o kadar sistemleştirmiştir ki, koyduğu ilkeler aleviliğin yasaları haline gelmiştir. zamanla fikirleri o kadar gelişmiştir ki caferilik diğer islam mezhepleri arasında ayrı bir yer işgal etmiştir. alevilik esaslarını o kadar mükemmel düzenlemiştir ki, islamiyet’in kabulünden sonra anadolu’ya gelen türk boylarının büyük bir kısmı (kendi inanç ve törelerinden ödün vermeksizin) aleviliği benimsemiştir. yani bu mezhep, türklerin birlikte getirdikleri türk diline, türk müziğine, türk dansına, türk şiirine vs. hiç engel olmamıştır. maliki mezhebi’nin kurucusu malik bin enes: “üstünlük, bilgi, ibadet ve takva bakımından imam cafer’den ilerisini ne bir göz görmüş, ne de bir kulak duymuştur.”
  hayatı için buyrun
  
  imam musa-i kazim
  
  yedinci imamdır. imam cafer-i sadık’ın oğludur. imam musa bağdat’ta hastalanarak hayata gözlerini yummuştur. harun reşid tarafından zehirletildiği söylense de kesin bir kanıt yoktur.
  hayatı için buyrun
  
  imam ali riza
  
  sekizinci imamdır. ilk kez türbesi, arap topraklarının dışında bulunan imamdır. horasan’ın tus kentinin senabad köyünde yatmaktadır. bu nedenle hacı bektaş-ı veli’nin imam rıza’nın torunu olduğu neredeyse kesinlik kazanmaktadır. çünkü bilindiği gibi hacı bektaş horasanlıdır ve oradan anadolu’ya gelmiştir. imam rıza’nın pek çok eseri vardır. bunlardan risaleler şöyle sıralanabilir: “şer’i hükümlere ait”, “şer’i hikmetlere ait”, hükümdar memun’a yazdığı “din hakkındaki” ve yine ona yazdığı “sağlık hakkındaki risaleler”, “fıkh-ur rıza, sahiffet-ür rıza”.
  hayatı için buyrun
  
  imam muhammed taki
  
  dokuzuncu imamdır. taki sözcüğü lakabıdır. 17 yaşında iken imamlık görevine başlamıştır.
  hayatı için buyrun
  
  imam ali-en naki
  
  onuncu imamdır. asıl adı ali’dir. lakapları naki (temiz, pak), hadi (doğru yol gösteren) demektir.
  hayatı için buyrun
  
  imam hasan-ül askeri
  
  on birinci imamdır. yaşadığı devrin din bilginleri açısından büyük ulemasıydı. “tefsir”, “ismail nişaburi’ye mektuplar”, “helal ve haram’a dair risale” gibi eserleri vardır.
  hayatı için buyrun
  
  imam muhammed mehdi
  
  onikinci ve son imam olan imam-ül hüccet’tir. mehdi’nin yaşamı tamamen bir sır perdesidir. kimse ile yüzyüze görüşmemiştir. halka yapacagı duyurularını ebu amr osman, ebu ca’fer, muhammed, hüseyin bin ruh, muhammed samuri adında dört sefiri aracılığı ile yapmıştır.
  inananların,umut ışığı haline gelmiştir. halk inanışında bir mağarada sır olduğu dünyaya tekrar geleceği alemi zulümden arıtıp adaletle dolduracağı söylenerek günümüze kadar gelmiştir. hükümdarlara karşı yapılan tüm kıyamlarda halkın desteğini almak için, tüm ayaklananlar mehdi adına ortaya çıkmışlardır.
  inanışa göre hâlâ sağdır, kıyametten önce ortaya çıkarak zulümle dolmuş olan dünyayı adaletle düzeltecektir. mehdi inancının esası buna dayanır.
  hayatı için buyrun
  
  ehlibeyt’in ve onların soyundan gelen tüm imamların geniş bilgileri, ahlaksal alanda doruklaşan nitelikleri, bireysel ve toplumsal ilişkilerindeki sıcak ve içten yaklaşımları; özveriyi, hoşgörüyü, alçak gönüllülüğü, doğruluğu, mertliği, yardımseverliği kendileri için vazgeçilmez temel davranış ilkeleri olarak benimseyişleri nedeniyle, yüzlerce yıldır dünyanın dört bir yanında yaşayan milyonlarca insan tarafından örnek alınmaları ve izlenilmeleri gereken birer önder olarak kabul edilmişlerdir.
• kültürlerin 12 temelli hedeleri kullanması sümere dayanır. sümerin tanrılar konseyi 12 kişidir. kesinlikle artmaz veya azalmaz. bu temel yunan, roma ve diğer tanrılar konseyine de girmiştir. akabinde isa'nın 12 havarisi olur, yakup'un da 12 oğlu. herkül'ün 12 görevi olur. arthur'un yuvarlak masa şövalyeleri 12 kişidir. bu kavram o kadar önemlidir ki ab bayrağında 12 yıldız bulunur. en sonunda bu ortadoğu temelli sistemi başka bir ortadoğu halkı da elbette kullanır. 12 imamları olur.
  
  12'in temeli ise bambaşka. sümerlerden beri 12 gök cismi vardır. güneş, merkür, venüs, dünya, ay, mars, jüpiter, satürn, uranüs, neptün, pluton ve onikinci gezegen!
• matematiksel bir yaklaşımla hazreti parantezine alınıp sayılması daha kolay olacak imamlardır. şöyle ki;
  hazreti (ali, hasan, hüseyin, zeynel abidin, musa-i bakır, musa kazım, cafer sadık, rıza, muhammed taki, naki, hasan el-askeri, mehdi )
• hz. muhammed'in ev halkı ve torunları olan 12 dini önderdir.
  
  gerek sünni gerekse alevi/şii tasavvuf ekollerinde 12 imam'ın merkezi bir yeri olsa da, tasavvuf dışı sünnilikte ve özellikle de vahabilikte kendilerine bir parça şüpheyle yaklaşılır. söz konusu şüphe, emevi-abbasi hattındaki siyasi geleneği taşıyanların, ehl-i beyt imamlarını ciddi ve meşru bir rakip olarak görmüş olmalarından ileri gelir. bugüne dek gelmiş olan bu algının dayandığı zihinsel kod, (iktidar ve o iktidarın oluşturduğu siyasi gelenek açısından) "bölücülük" ile karşılık bir "muhaliflik"tir - ki bu bakış, 12 imamın çoğunun suikastler sonucu ölümünü netice vermiştir.
  
  12 imamın hayat hikayeleri, insanları iyiliğe davet eden öğütleri ve haksız olana ne kadar güçlü olursa olsun boyun eğmeme prensibine güçlü vurguları, ölümlerinin ardından sözlü ve yazılı kültüre dahil olmuş ve bu çerçevede geride bıraktıkları mirası esas alan güçlü bir söylem oluşturmuştur. tarihi olaylarla da şekillenen bu söylemin içerisinde, acı, hüzün, matem ve adaletsizliğe uğramışlık eksenindeki hisler çok güçlüdür. türbe ziyaretlerinin tasavvuf ekollerince ve özellikle de şii inancınca merkezi bir öneme sahip olması nedeniyle 12 imamın mezarları da ayrı bir önem kazanmış ve (türbelerde ve diğer yerlerde) gerçekleştirilen ritüeller söz konusu hislerin asırlar boyunca canlı kalarak kollektif bilince kazınmasına neden olmuştur. (asırlardır çok sayıda insan tarafından gerçekleştirilmekte olan türbe ziyaretleri, özellikle şii inancında, hac kadar olmasa da ona yakın bir öneme sahiptir.)
  
  her dönemde çok sayıda müslümana ilham kaynağı olan 12 imamın kim oldukları ya da diğer müslümanların kendilerini neden bu denli önemli buldukları, türkiye'de (tarikat çevreleri haricinde) islami kesim tarafından dahi bilinmemektedir. 12 imama yönelik bu yaygın ilgisizlik, türkiye halkını 12 imama ve onların çevresinde oluşmuş olan köklü geleneğe neredeyse tamamen kayıtsız kılmıştır. örneğin, 12 imamın bugün itibariyle ırak ve iran sınırları içerisinde yer alan mezarlarına, aradan bin yılı aşkın bir zaman geçtikten sonra bile halen farklı müslüman ülkelerden çok sayıda insan akın etmektedir. ancak türkiyeliler, hemen yanı başlarında gerçekleşen bu büyük ve canlı etkinliklere ilgi göstermek bir yana, bin yılı aşkın süredir devam etmekte olan bu süreçten büyük ölçüde habersizdirler. halbuki, bu denli ciddi bir antropolojik zenginliğe merak duymak için değil dindar ya da şii, müslüman olmak dahi gerekmez.
  
  islami anlayışı sünni ve alevi tasavvufçuluğuna dayanan ve bu nedenle de dört bir yanı türbelerle dolu olan anadolu'nun bugün itibariyle emevi sünniliğine bu denli yaklaşmış olmasında diyanet islamı'nın önemli bir etkisi olmadığını söylemek zordur. (bkz: türbe ziyaretleri/@derinsular)
  
  ana tema:
  (bkz: islam/@derinsular)
• isimleri, doğum ve ölüm yılları, kabirlerinin yeri ve hz. muhammed'e olan akrabalıkları aşağıdaki gibidir:
  
  (01) imam ali (600-661) necef, ırak. (hz. muhammed'in damadı)
  (02) imam hasan (624-680) cennet-ül baki, medine. (imam ali'nin oğlu, hz. muhammed'in torunu)
  (03) imam huseyn (626-680) kerbela, ırak. (imam ali'nin oğlu, hz. muhammed'in torunu)
  (04) imam zeynel abidin (658-712) cennet-ül baki, medine. (imam huseyn'in oğlu)
  (05) imam muhammed bakır (677-732) cennet-ül baki, medine. (imam zeyn el-abidin'in oğlu)
  (06) imam cafer sadık (702-765) cennet-ül baki, medine. (imam muhammed el-bakır'ın oğlu)
  (07) imam musa (744-799) bağdat, ırak. (imam cafer-i sadık'ın oğlu)
  (08) imam rıza (765-817) meşhed, iran. (imam musa'nın oğlu)
  (09) imam muhammed el-taki (810-835) bağdat, ırak. (imam rıza'nın oğlu)
  (10) imam ali el-hadi (827-868) samarra, ırak. (imam muhammed el-taki'nin oğlu)
  (11) imam hasan el-askeri (846-874) samarra, ırak. (imam ali el-hadi'nin oğlu)
  (12) imam muhammed el-mehdi (868-?) ölmediğine inanılıyor.* (imam hasan el-askeri'nin oğlu)
  
  (*) : şii inancında, 12. imam muhammed el-mehdi'nin ölmediğine, takriben 874 yılında "gizlendiğine", "gayb alemine geçtiğine" ve kıyametin kopmasına yakın bir zamanda mehdi olarak geri döneceğine inanılır. bir başka deyişle, şiiler, islam'da yaygın olan mehdi inancını paylaşıyor olsalar da, olayın başlangıcını 12. imam'a bağlarlar.
  
  ana tema:
  (bkz: islam/@derinsular)
• ehli beyt'in soyundan gelen, alevi inancında önemli bir yeri olan imamlar, sırasıyla; hazreti ali, hasan, hüseyin, zeynel abidin, muhammed bakır, cafer sadık, musa kazım, ali rıza, muhammed taki, ali naki, hasan askeri ve mehdi'dir. mehdi'nin ölmediğine ve bir gün geri geleceğine inanılır.
• şiilik, aynı soydan ve aynı manevi nurdan geldiğine inandıkları on iki imamın, islam peygamberinin ilmine halef ve varis bulundukları gibi, önceki bütün peygamberlerin de ilmine varis olduklarını, her biri için tekrarlar. bu velayet dairesinin mührünün ikili olduğunu, ilkinin birinci (ali) imamda, ikincisinin ise gaip on ikinci imam mehdi’de olduğunu söyler.
  (bkz: on iki imam şiiliği)
  (bkz: ismailiye şiiliği)
• hristiyanliktaki saint olayina benzerligi de onemli