who's afraid of virginia woolf

• oyunun ana konuları ve incelemesi şöyledir:
  
  gerçek ve sanrı: edward albee’ ye göre “kim korkar virginia woolf’ tan” şarkısında söylenmek istenen “kim korkar sanrısız yaşamaktan” dır. oyunun sonunda da martha bundan korktuğunu söyler. aslında martha ve george un evliliklerini dayanılır kılan oğullarının yarattığı büyüdür. fakat george, martha’ nın bu büyüyü gerçeğe çok yaklaştırmasından rahatsız olarak, oğullarını öldürmek ister.oyunun her bölümünde gerçek ile sanrı içiçe verilir. george ve martha’ nın ne zaman gerçekten ne zaman sanrılarından bahsettiği ayırt edilemez. george’ un hikayesinin gerçek mi kurgu mu olduğu anlaşılmaz. benzer olarak nick ve honey’ nin hayatları da sanrı temellidir. nick aşk için değil para için evlenmiştir. nick güçlü ve kuvvetli gözükmesine rağmen aslında bir hayli zayıftır. honey onu doğum kontrolü yaparak kandırmaktadır. bir absürdcü olarak albee, hayatın büyüsünün yanlış olduğuna ve onun yanılsama mutluluklar yarattığına inanır; tıpkı george ve martha’ nın evliliklerinin bir sanal oğla bağlı olması gibi. albee’ ye göre gerçek derin anlamdan yoksundur ve george ile martha kendi sanrılarından kurtulup gerçekle yüzleşmelidir.
  
  oyunlar ve savaş: birinci bölümün başlığı eğlence ve oyunlardır. kendi içinde yalan üzerine kurulu olan, george ve martha’ nın misafirleri ile oynadığı bu oyunlar alışıldık parti oyunları değildir. bunun aksine, “ev sahibini küçük düşürmece” “misafiri yakala” “ev sahibesini becermece” adlı oyunlar katılımcıların en derin tutkularını su yüzüne çıkarmaktaydı. martha ve george’ un sözlü takılmaları ve “one upsmanship” bu oyunların karakteristik özelliğidir. evliliğin yılları bu hakaretleri iyi bilenmiş bir rutine dönüştürmüştür. albee bu oyunların saçma ve anlamsız olmadığını ileri sürer. o, bu oyunları george ve martha nın birbirlerini yok etme isteklerini derecelendirme de kullanır. aslında george ve martha birbirlerine savaş açmışlardır ve bu oyunlar da bir eğlence gibi başlayıp onların kendilerini ve birbirlerini yok etmek için kullandığı araçlara dönüşmüştür.
  
  tarih ve biyoloji: george ve nick’ in akademik bölümleri ile albee dünyanın geleceği hakkında uyarılarda bulunmaktadır. george tarih bölümünde doçent, nick ise biyoloji bölümünde yeni bir üyedir. yaşlı, yorgun ve etkisiz george bu haliyle kendi bölümüne benzemektedir. george, bölümüne kimsenin ilgi duymadığını düşünür. fen in genç ve diri temsilcisi nick, george’ un samimi önerilerine “up your!” şeklinde küçük gören karşılıklar vermektedir. george’ un kendi kelimeleri ile o, “geleceğin dalgasıdır”. george ve nick’ in tartışmaları ile albee klasik iki dünya görüşünü sergilemek ister. üniversite başkanı varisi george’ un tarih bölümündeki başarısızlığı ve yükselmedeki yeteneksizliği, nick’ in planları ile zıtlık göstermektedir.* albee açıkcasöylemek istemektedir ki nick’in (yarı şaka) planı bir tehdittir. george’ a göre biyolojinin gücü tıpkı nick’ e benzeyen ve onun merhametsiz arzularını taşıyacak ikiz tüp kardeşler yaratmak ve fabrika eşlerle uyumak gibi şeyler için kullanılacaksa, dünyayı ahlaksız ve korkunç benzerliklerin yer alacağı bir gelecek beklemektedir. ayrıca nick’in iktidarsızlığı ile albee fenin güçsüzlüğünü, georgu’ un sabrı ile de tarihin umulmadık ve kalıcı gücünü sembolize etmektedir.
  
  amerikan rüyası: albee’ nin önceki oyunlarından birinin adı da olarak; amerikan rüyası, onun önem verdiği konulardan birisidir. “kim korkar virginia woolf’ dan” da albee amerikan rüyası ilüzyonunun, yıkımın özünü ve başarısızlığı maskelediğini ileri sürmektedir. soğuk savaş sırasında yazarak albee, halka 1950’ lerin vatansever sanılarının başını sunmaktadır. george ve martha adaşları olan vatansever george martha washington’ a bir göndermedir. albee bu karakterlerin mutsuz evlilikleri ile amerika’ nın eksikliklerine dikkat çekmek istemiştir. george ve martha’ nın evliliklerini sanal oğulları etrafında dönen bir sahteliğe çevirerek amerikan rüyası büyüsüne dair sorulara öncülük etmiştir. klasik bir amerikan rüyası çifti olan nick ve honey ile de yanlışlıkla mutlu bir “facade” sunulmak istenmiştir. ayrıca nick’ in adıda sovyet başkanı nikita khrushchev’ e direkt bir göndermedir. onun george ve martha’nın evliliklerine yaptığı tehdit de amerikanın soğuk savaş karmaşasına bir göndermedir.
  
  hıristiyan alegorisi: oyunda, hıristiyanlığa özellikle katolik ayin ve ritüellerine pek çok gönderme vardır. örneğin martha oğullarına “zavallı kuzu” diye seslenerek isa’ nın hıristiyanlık’ ta ki bir adı olan “tanrının kuzusu” adına bir gönderme yapmaktadır. (“gönderme” ye alternatif bir kelime önerisi olan varsa dinlemeye hazırım. ç.n.) george, kyrie eleison’* dan, dies irae’* den ve şarap ayininden şarkılar söylemektedir. ikinci sahne sonunda çalan kapı zilleri de şarap ayininde çalan zillere benzemektedir. albee, ayrıca üçüncü bölümün adını “the exorcism- defetme” koymuştur. tabii ki bu ad george’ un çocuklarını ve bu evliliğin büyüsünü öldürme girişiminde bulunmasından gelmektedir. bu öldürme eylemi, evlilikleri için gerekli olna bir itiraf olarak da görülebilir. george tutanaklardan paskalya yortusu töreni diye söz etmektedir. bu da tanrı kuzusunun dünyayı kurtarmak için kurban edilmesine bir göndermedir ve bu sahne de pazar sabahında geçmektedir.
  
  aşk ve nefret: george ve martha’ nın evliliklerini resmederek, albee, sık görülen yazınsal bir iddiayı öne sürmektedir; aşk ve nefret bir bütünün iki parçasıdır. iğneleyici şakalarından anlaşılmaktadır ki george ve martha birbirlerinden nefret etmektedir. aslında onların amaçları birbirlerini yok etmektir. buna rağmen onlar, şefkatli hallerinde bu kini yalanlarlar. george pek sık nick’ e gördüklerine inanmamasını söyler. george ve martha’ nın tartışmalarının pek çoğu şov içindir, bazıları da sadece birbirlerine zarar vwermek içindir. buna rağmen martha’nın, george’un onu tatmin eden tek erkek olduğuna dair itirafı da evliliğin pozitif yönlerinin olduğunu gösterir. onlar her ne kadar çok kavga etseler de birbirlerine muhtaçtırlar, büyü devam ettikçe onların da ilişkisi devam edecektir.
  
  *kyrie eleison: bazı kiliselerin ayinlerinde söylenen ve ' ya rabbi merhamet et' anlamına gelen dua.
  *dies irae: yargılanma günü anlamına gelen ayin başlangıcı ilahisi. anlamı şöyleymiş: “kıyamet günü, tanrının gazabı dünyayı eritip kül edecek, tanrı mahkemesini kuracak, bütün sırlar açığa çıkacak, hiçbir şey gizlenemeyecek, zavallı ben ne söylerim o zaman? kim beni savunacak doğru olanlar bile zor kurtulurken.”
  
  (bkz: copy paste degil alinteri)
• elizabeth taylor öyle bir oyunculuk gösterisi yapar ki, götün düşer.
• filmin adinin who's afraid of virginia woolf olmasi disney'in uc kucuk domuzcuk filmine referanstir. disney'in 8 dakikalik animasyon filminde domuzcuklar 'who's afraid of the big bad wolf' diye sarki soylerler. disney sarkilarinin telif haklari cok pahali oldugu icin filmde cok benzer bir melodi ile soylenmektedir. albee kitap adinin aciklamasini su sekilde yapmistir:
  
  "ı was in there having a beer one night, and ı saw "who's afraid of virginia woolf?" scrawled in soap, ı suppose, on this mirror. when ı started to write the play it cropped up in my mind again. and of course, who's afraid of virginia woolf means who's afraid of the big bad wolf . . . who's afraid of living life without false illusions. and it did strike me as being a rather typical, university intellectual joke."
  
  yani ozetle who's afraid of virginia woolf, kim hayati yanlis sanrilar olmaksizin yasamaktan korkmaz olarak cevrilebilir.
• elizabeth taylora 1966 yılında en iyi kadın oyuncu oscarini kazandirmis 13 dalda aday olup 5 dalda ödüle layık görülmüş film.
  (bkz: kim korkar hain kurttan)
• --- spoiler ---
  
  film saat 02.00 de başlıyor ve filmde yarım saat geçtiği anda martha george'a saat kaç diye soruyor ve 02.30 yanıtını alıyor. ben de filme tam 02.00 de başladım. filmin sonunda sabah olmuştu. evet şu an saat 05.35 ve sabah oldu. kış olduğu için henüz gün ağarmadı.
  film bittiğinde her dramatik filmde olduğu gibi burnum sızladı ve kendimi hafif bıraksam ağlayacağım eşiğinde buldum. ortada bir oğlan var ama hayal mi gerçek mi, öldü mü, öldürüldü mü, biryerlerde yaşıyor mu? hepsi havada. ya da filmin sonunda nick denilen elemanın ''evet, şimdi anladım'' yani tamam şimdi çözdüm olayı dediği anda anlamamız gerekiyordu da ben mi anlayamadım, bilemedim.
  filmi çok dikkatli izledim. 20 defa geri sarmış olabilirim, bizzat ingilizcesinden duyup altyazı ile uyumlu olup olmadığını anlamak için. bu kadar ayrıntılı izlememe rağmen filmin sonunda herşeyi anlamamış olmak beni gerizekalı yapıyor evet. ama belki de gerçekten izlemek ile sırrına ulaşılmayacak bir film de olabilir bu.
  virginia woolf; 20 yy ingiliz yazar, eleştirmen. kim korkar virginia woolftan. öncelikle kim bu virginia woolf. hain kurt kim? kurt ingilizcede wolf değil mi? daha filmin isminin neden who's afraid of virginia woolf olduğunu çözememişken , içeriğini anlamaya çalışmak saçma evet.
  
  filmde kişilerin elinde kadeh olmayan sahne sayısının tüm sahnelere oranı 1/100 civarında falan sanırım. filmden öğrendiğim içkinin zararları: hayal alemine daldırır. karın başka heriflerle yatarken hahahahahah diye gavatça gülme krizine sonra ağlama krizine sokar. birbirine piç, oç, fahişe falan dersin de zerre miktar kavga sebebi olmaz. ama saçma sapan şeyler kavga sebebi olabilir.
  --- spoiler ---
  
  60 larda 70 lerde oyunculuklar bir harika ya. ne zaman bu dönemin amerikan filmlerini izlesem onlar gibi cool tavırlara bürünesim gelir. evde bir mini barımız yok ama gidip mutfaktan bi bardak kola doldurup, ev arkadaşıma soyadının önüne bay getirerek seslenip siz de bir şeyler içmez misiniz demek...
• gerçeğin varolmadığının, yaratıldığının en güzel anlatıldığı filmdir. genel olarak uzun, sıkıcı diye beğenilmemesi enteresan, benim favorilerimden.
• uzun bir film oldugu icin seyirciyi biktirabilir amma velakin nukteli konusma, konusma sanati, ironi ve bilimum turevleri icin bire birdir.
• türkçemize kim korkar hain kurttan vecizesini sokan albee oyunu. kabalcı yayınevi tarafından basılıyor. uygun fiyata alınıyor. okunuyor.
• --- spoiler ---
  
  isminin neden who's afraid of virginia woolf olduğu hikayenin hiç bir noktasında açıklanmayan film. filmin dört kahramanı arasında bize anlatılmayan bir inside joke'dur who's afraid of virginia woolf şarkısı ve film boyunca siz neye yorarsanız o olur.
  
  --- spoiler ---
• +18 olarak vizyona giren ilk filmdir.