total station

• haritacının ekmek teknesi. arazide her işini onunla çözer. alırken nelere dikkat etmek gerekir peki?
  
  öncelikle aletlerin hemen hepsi bir şekilde aynı işi yapıyor. bu yüzden öyle bunun şusu var, busu var hikayelerinden gaza gelmeyelim.
  
  bir total station ile bir sütunun çapını hemen orada hesaplayabilirsiniz.
  
  peki biz bunu yapar mıyız ?
  hayır.
  
  neden?
  çünkü kitapçığında gerekli komutları, ve alt menüleri ezberlemeyecek kadar tembeliz. ( gerçek bu ).
  
  ne yaparız?
  aplikasyon ve alım. alım kendi içinde ikiye ayrılır; kotlu alım ve kotsuz alım.
  
  aplikasyon yaparken alette neye önem veririz? kör atarken aplikasyon'dan koordinatlı alıma geçip, tekrar aplikasyona dönebilmesini ve bunu yaparken yeniden bağlanmamızı istememizi.
  
  anlaşıldığı üzere aletin çılgınlar gibi aslında kullanmıyoruz. 3 özellik ( menü ) bize yeteyor. o halde nelere dikkat edeceğiz?
  
  1) ilk olarak bence en önemli şey; netleştirebildiği mesafe ve büyütme özelliğidir. bu biraz zamanla başka aletlerle kıyaslayarak oluşan bir şey. genel olarak aynı marka aletler içinde bile birbirlerine göre büyütme ve netleştirmede farklılıklar mevcuttur. büyütme oranının fazla olması özellikle hassas kolon aplikasyonunda ve alımlarda büyük kolaylık sağlamaktadır.
  
  2) ikinci arayacağınız özellik size kaç tane pil verdikleri ve pil ömürleridir. bunu pazarlayanlar genel olarak şu kadar nokta okuyabilirsiniz diye geçiştirir ama bir aletin alımda kaç saat çalıştığı, nokta okuyabilme sayısıyla alakalı değildir. harici hafıza taktıktan sonra milyar nokta bile okuyabiliriz sonuçta ama pil akşama doğru biterse sap gibi kalırız. ayrıca bir aleti iki üç yıl boyunca kullanmazsınız. genelde 10 yıl bir alet hiç sorunsuz kullanılır. kabul etmek gerekirse mesleki olarak pek devrimsel bir teknolojik gelişme yok. bu yönden bakarsanız piller zaman içinde daha gitmeye başlayacak, bu yüzden pil'in ömrü mühüm bir konu.
  
  3) amma boş şeylere takıyorsun diyebilirsiniz ama mühüm olanlar bunlar cidden. üçüncü önemli özellik okuma yeteneğidir. önünde bir engel varken okuyabilen alet, alemin en kral aletidir. bu ana kadar hiç marka bahsetmedim ama artık zamanı geldi. kendi ve çevremdeki tecrübelere dayanarak geodimeter bu konuda kral demek istiyorum. yaprak arkasındaki reflektörü bile okuyabiliyor.
  
  4. dikkat etmeniz gereken özellik reflektörsüz okuyabilme mesafesidir. mecbur kalınmadıkça kullanılmasa bile genel olarak hayat kurtardığı anlar olur.
  
  bunun haricinde geri kalan herşey üç aşağı beş yukarı aynıdır. piyasada en çok kullanılan aletler leica, geodimeter ( trimple ), topcon, sokkia markalarıdır. genel olarak bunun pek dışına çıkmayın. sonuçta iyi kötü kendini kabul ettirmiş markalar bunlar.
  
  gözlemlediğim kadarıyla en basit kullanım topcon'larda mevcuttur. genel olarak size yapmak istediğiniz işlem için ( bkz: aplikasyon, alım, k. alım ) hazır bir tusu mevcuttur. menüler sizi soru - cevap mantığında ilerletir. ilk kez totalstation kullanacaklar için iyi bir başlangıçtır. ama data üzerinde oynama yapmaya izin vermiyor. biraz kullanıcıya basit bir kullanım sunacam diye sizi iyice kısıtlayan bir yapısı var. zamanla ya alıştığınız için değişmezsiniz yada artık sizi kesmediği için başka modellere geçersiniz.
  
  geodimeter ( trimple ) genel olarak piyasada öcü olarak görülen bir modeldir. menüleri ilk etapta insanlara karışık gelir zira menü yoktur smile ben işimi hızlı ve kısayollar ile halletmeyi severim diyenler için vazgeçilmez alettir. şöyle bir şey var, bir aleti kurduktan sonra ezbere hareket ettiğiniz için ölçüme hazır hale en hızlı bu modelle gelirsiniz. bir kaç örnek vermek gerekirse prg tuşuna ve sonra 23 tuşuna basarsanız aplikasyon, f tuşuna sonra 3 tuşuna basarsanız alet yüksekliğini girebilirsiniz.
  
  leica yine gözlemleyebildiğim kadarıyla kullanım açısından topcon ile geodimeter arasında bir yerdedir. ne topcon gibi basit bir menüsü, ne de geodimeter gibi hızlı menüsü vardır. ikisinin ortasında bir menüye sahiptir. kendine has bir kullanımı vardır. ( aplikasyonda f1, f2 kullanımı gibi).
  
  sokkia aleti hiç elime geçmedi ve çevremde de kimsede olmadığı için bir yorum yapamayacağım.
  
  son olarak mesleğe yeni başlayan haritacı arkadaşlara iki tavsiyem olacak. ilki almayı düşündüğünüz alete sahip bir büro varsa gidip kendileriden size aleti anlatmalarını isteyin. marka aynı olması yeterlidir. menüler sürekli dediğim gibi hemen hemen aynı olacaktır. ( ana menüler aynıdır ). kullanım tarzı aklınıza yatarsa alınız. genel olarak herkesin önem verdiği belli şeyler vardır zira. benim için geodimeter idealdir, çünkü menüler içerisinde gezmek yerine iki kod ile istediğimi yapmak hoşuma gidiyor ama bir başkası için niye ben bunları ezberlemek zorundayım diyebilir.
  
  ikinci tavsiyem ise eğer yeni büro açıyor ve bütçeniz kısıtlı ise, gidip kırpılmışın, kırpılmış versiyonu bir alet alana kadar, ikinci el ( zamanında efsane olan ) bir model tercih ediniz. servisine götürerek zaten kolimasyon vs hatalarını kontrol ettirir ve öyle alırsınız. tek sıkıntınız pil olur. bunu da power suply aküsü yada mobilet aküsünü elektrikçide yapacağınız bir ara kablo ile hallediyorsunuz ( toplam aküyle birlikte maliyeti 35 ytl ). bu tarz bir akü ile tüm gün alım yapsanız bile 3 gün kesintisiz şarj etmeden kullanabilirsiniz. dikkat edilmesi gereken nokta orjinal pili ile aynı volt ve amper değerinde olmalı ( gerçi amper değeri 3-4 değer yukarısında olması sorun olmuyor, ayrıca daha uzun süre gidiyor ) . eğer amper değeri aynı olmazsa genel olarak garanti kapsamı dışında tutulabiliyor ( kullanıcı kaynaklı hataya giriyor ).
• odtü'de bir döneme damgasını vurmuş dersin^* temel öğesi teknolojik alet.
  odtü stadyumunun tepesinden halk bankasının paratoneriyle armadanın sinyal direği arasındaki açıyı 0.001 derece hata payı ile ölçebilmek gibi yetenekleri varken, bununla da yetinmemiş kendini daha da geliştirerek proglanmanabilir bir alet haline gelmiştir. zira kendisiyle sadece ardarda ölçümler alarak topografik bir harita yaratabilir, bu haritanın belirli bir bölgesinin varsayımsal hacmini çıkartabilir üstüne üstlük bunları çıktı bile alabilirsiniz.
  
  bunların yanında, bütün bu ekstra bütün özellikleri fiyatını da katlayarak arttırmıştır, zira günümüzde iyi bir nivoyu 1-1.5 milyara alabiliyorken, bu alet 5 yıl önce 25 bin dolar idi.
  
  tabi ki bu aleti odtü stadyumunun tepesinden etraftaki kız yurtlarını dikizlemek için kullanmak aklımıza bile geçmedi. ilahi...
• ekseriyetle yollarda/sokaklarda uc ayakli bir sehpa uzerinde kurulu vaziyette, fotograf ya da kamera ile cekim yapiliyor algisi ile rastalayabileceginiz, bilgisayar destekli, elektronik olcu aleti.
  
  alet yardimiyla, istenilen yerlere dair koordinatlar olculur, aci/mesafe olcuelebilir, kot alimi yapilabilir aplikasyon tatbik edilebilir...
  bazi kendini bilmez, hain haritacilar rontgencilik bile yapabilirler. bilgisayar destekli oldugundan bunyesindeki programlar vasitasiyla cok cesitli hesaplamalari aninda goruntuleyebilirler. (bir tarlanin/parselin alanini hesaplamak gibi)
  
  total station, bir durbun mekanizmasi ve olcme donanimindan olusur. aksesuarlari arasinda, reflektor, batarya, olcu sehpasi`, kesinlikle vardir. ayrica, olcu datalarini kayit ve aktarmaya (aletten bilgisayara, bilgisayardan alet) yarayan bir "kayit unitesi" gelismis modellerinde rastlanir.
  
  gunumuz haritacilarinin butunlestigi/ayrilmaz parcalaridir. o derece ki, zamanla, bu aletle aralarinda kendilerinin bile sonradan farkettikleri duygusal baglar olusur.
  
  uzak veyahut yakin nesneleri gozumuzun algilayacagi bir suretten daha yakin gosterirler. muntazam olcu menzilleri genellikle, 2 ila 4 km arasindadir. yanisi, 4 km. uzakliktaki bir objeyi burnuzun dibindeymiscesine gosterirler. gorus/bakis menzilleri daha uzun mesafeleri kaplayabilir.
  
  (bkz: total station ile marsi gozlemek)
• (bkz: nivo/@maj)'in evrim geçirerek robocop haline gelmişi.
• teknoloji harikası alet. yalnız $u kadar söyleyeyim, menüleri ve kullanımını anlayabilmek için mühendis kafası gerekiyor, harita mühendisi özellikle tercih sebebi bir de. bende de olmayan o galiba, oldukça zorluyor hal böyle olunca.
• askeriyede karşınıza çıkarsa çok sevinmeyin, zira genelde bilgisayar desteği olmaz, zira kışladaki bilgisayarların veri giriş çıkış yolları olmaz, haliye aletin vizöründen tek tek oturup yazarsınız değerleri vs. ayrıca nöbette oturmuş sigara içen askerlerin tespitinde de kullanıldığı görülmüştür, bundan mütevellit birliğinizde total station varsa denginizi alın.
• turkiyede fiyatlari goz onune alinarak universitelerde egitim sirasinda pek kullanilmayan bir uber allah yapisi supersonik cilgin cihaz. zira ogrencinin kontrolune de bu kadar pahali cihazlari birakmak istemiyorlar amma kardesim biraz da butce ayirin, her teknik okulda 2-3 olsun cocuklar bir gorsun.
• kullanması zevkli olan alet. tabi yanınızda düzgün bir şenör varsa.
  
  13 temmuz 2016 günü bir gece mesaisindeyken bu alet sayesinde, telefon kamerasını dayayıp şöyle bir fotoğraf çekmiştim can sıkıntısından.
• inşaat sektörü için konuşacak olursak(bir amelenin gözünden), sayısal durumdaki, küresel kot(z) ve koordinasyon(x,y) siteminin, dünya zeminine tatbiki sırasında kullanılan alettir.
  
  aletin kendisi elektroniktir. yalnız, yanında bir tripot sehpa ve bir jalon olmadan pek bir işe yaramaz. alet tripot sehpanın üstüne kurulur ve hem sehpanın ayakları, hem de kendi üzerinde bulunan, ayar mekanizmalarıyla teraziye alınır. terazi olmayan hiçbir alet, size hassas bir sonuç vermeyecektir. bu yüzden, teraziye alma ve sabitleme işlemi çok önemlidir.
  
  alet kurulumu yapıldıktan sonra, genel olarak kullanılan iki yöntemten biri tercih edilerek, referans noktalarıyla bağlantı kurulur. en az iki referans noktasına(yani poligona) uygun açıda kurularak, iki referans noktasının da alımı yapılarak gerçekleştirilen bağlantıya, geriden kestirme denir. diğer bağlantı şekli ise, sececeğiniz herhangi bir poligonun tam üstüne kurup, diğer poligonun alımını yaparak kuracağınız bağlantıdır. buna da koordinat yöneltme denir. işinizin hassasiyeti ve kendi delilik seviyesine göre, iki bağlantıdan birini tercih edersiniz. çünkü, geriden kestirme, koordinat yöneltmeden çok daha pratik bir yöntem olsa da, koordinat yöneltme kadar, sağlıklı değildir. bağlantının doğruluğunu ise, tercihen üçüncü bir poligonun aplikasyonunu yaparak test edersiniz. açı(grad) mesafe(mm) ve kot(mm) değerleriniz, belirlenen tolerans değerlerinin içinde ise, bağlantınız sağlıklıdır ve aplikasyon ya da alım yapmaya başlayabilirsiniz.
• kendisinin icad edilmesinden önce pek düz bir arazide ancak 20-30 metre aralıklarla sağlıklı ölçüm yapılabilirken kullanımıyla bu mesafeyi kilometrelere kadar çıkarabilen topoğrafik ölçüm cihazı. tebrik ediyorum...