• oyunları tiyatrolarda en çok sahnelenen ve sinemaya en çok uyarlanan kişi: shakespeare. yaşasaydı dünyanın en zengin sanatçısı olurdu herhalde. ama o yapıtlarında esas zenginliğin ruh ve gönül zenginliği olduğundan dem vurmuştur her zaman.

    çok sevdiğim fırtına'dan alıntılar (film uyarlamasını izlemeyi unutmayın):
    .
    .
    .
    "cehennem boşalmış,
    şeytanların hepsi burada."
    .
    .
    "size mutluluk dilemeyenin yüreğinden
    acı ve keder eksik olmasın."
    .
    .
    "kaderinde asılmak varsa, boğulmaktan korkma!"
    .
    .
    "yüce güçler, yapılan kötülüğün intikamını geciktirir ancak asla unutmazlar."
    .
    .
    "sen yanımda olduktan sonra,
    vakit akşam da olsa
    gün yeni doğmuş sayılır benim için."
    .
    .
    "cahillikten başka karanlık yoktur."
    .
    .
    "bağışlanmak isteyen bağışlamayı bilmeli."
    .
    .
    "yüreğimin üstündeki beyaz, serin,
    el değmemiş kar örtüsü,
    ciğerimdeki yangını söndürüyor."
    .
    .
    “çünkü en şiddetli yeminler bile,
    kanında dolaşan ateşte saman çöpüdür.”
    .
    .
    "uykuyla çevrelenmiş, kısacık hayatımız.
  • shakespeare nin son eseridir. diger eserleri kadar herkes tarafindan bilinmese de omrunu shakespeare eserlerini arastirmaya adayanlar bu eseri sanatcinin doruk noktasi olarak adlandirir. avrupa insaninin kolonilesmesi ve somurgecilik anlayisini yansitan bir politik eserden tutunda insanoglunun dogaustu guclerini ve bilgeligini irdeleyen, bireylerin rollerine deginen bir toplumbilim eserine kadar bir cok yorumu vardir. bunlardan en cok inanilani ise veda bolumunde shakespeare in en guzel kelimeleri kullanarak yaptigi veda konusmasi ve beni alkislarla ugurlayin sozunden yola cikarilarak ulasilan prospero shakespeare in ta kendisidir yaklasimidir. bu durumda, ariel shakespeare nin yetenegi, caliban eski tiyatro eserleri, miranda shakespeare nin eserleri, antonio ve alonso gibi salaklar eski tiyatro yazarlari, stephano ve trinculo da toplumun siradan bireyleri olarak degerlendirilebilir.
  • "rüyaların yapıldığı maddeden yapılmayız biz ve uykuyla çevrilidir küçücük hayatımız." diye bir repliğe sahip mükemmel bir oyun
  • oyunun şiirsel vedasını, shakespeare'in prospero'nun ağzından şu şekilde dile getirdiği son eser:

    now my charms are all o'erthrown,
    and what strength i have's mine own,
    which is most faint: now, 'tis true,
    i must be here confined by you,
    or sent to naples. let me not,
    since i have my dukedom got
    and pardon'd the deceiver, dwell
    in this bare island by your spell;
    but release me from my bands
    with the help of your good hands:
    gentle breath of yours my sails
    must fill, or else my project fails,
    which was to please. now i want
    spirits to enforce, art to enchant,
    and my ending is despair,
    unless i be relieved by prayer,
    which pierces so that it assaults
    mercy itself and frees all faults.
    as you from crimes would pardon'd be,
    let your indulgence set me free.

    can yücel de bu konuşmayı dilimizce şöyle derleyip toplamış:

    "vazgeçtim ya, afsun mafsun,
    olan gücüm, boyum posum
    ya tıkar beni bu ıssız
    adaya, ya yollarsınız
    milano'ya. sizden ricam,
    yerimi tekrar aldıktan
    ve af ilanımdan sonra,
    mahkum olmayım bu ücra-
    ya. çözün eller'mi hele
    alkış tutan eller'nizle
    doldurun ki yelkenimi,
    memnun etmek seyredeni
    sayenizde mümkün olsun!
    onca tılsım, onca afsun
    hep duanıza bereket,
    yoksa sonum felaket.
    merhamet her işin başı,
    sevap ele güne karşı.
    günahlar'nız yana kalsın,
    hoşgörünüz beni salsın!"
  • --- spoiler ---

    prospero ile caliban, william shakespeare'in 'fırtına' oyununun iki kişisidir. prospero, krallığından atılmış, ıssız bir adaya sürülmüş bilgin bir kişi, büyü yapmak, büyü ile istediklerini gerçekleştirmek gücündedir. caliban ise yarı insan bir yaratık. prospero ona konuşmayı öğretir ve onu hizmetinde kullanır. william shakespeare'in bu iki tiple neyi anlatmak istediğini bir yana bırakalım; nurullah ataç, prospero'yu aydın, caliban'ı da halk yerine koyarak, aydın - halk ilişkisi üstüne olan kanılarını ortaya koymak için birer simge gibi kullanır onları bir yazısında. daha doğrusu, caliban çoğunluktur; çoğunluk ise yeniyi anlamaz, çoğunluk hep gericidir, her yerde. yeniyi yaratmak prospero'ya vergidir; ancak o bilir ariel'i çağırmayı, doğanın gizlerini çözümlemeyi, olağanüstü varlıklar yaratmayı.

    --- spoiler ---
  • shakespeare'in diğerlerine göre kısa olan oyunlarından biri. ben henüz 4 saat süren bir prodüksiyonuna rastlamadım 4 saat süreni muhtemelen son derece yavaş tempoda giden ve insanı muhtemelen bayan bir prodüksiyon olacaktır. bu oyunda shakespeare toplumun kolonizasyona yaklaşımını anlatır ve hemen hemen her oyununda olduğu gibi shakespeare'in aslında konu hakkında ne düşündüğünü anlamak pek mümkün değildir bakış açısına göre istenilen yere çekilebilir. shakespeare'in sonradan yazdığı oyunlardandır yalnız son yazdığı oyun olup olmadığı belli değildir. aynı zamanda first folio'nun açılış oyunudur. oyun romantik komedi kategorisine girmektedir ve artık daha teknolojik olabilen kapalı blackfire tiyatrosunda oynadıkları için oyunun ortasında bir masque bölüm bulunmaktadır.

    oyun bir fırtınayla açılır ve fırtına sonra prospero'nun adasına düşen onun eski memleketinden olan elemanlarla prospero'nun etkileşimlerini anlatır. türkçeye fıtına adıyla çevrilmiştir.
  • --- spoiler ---

    prospero'nun kızı miranda'nın meşhur "oh brave new world" repliği geçer bu oyunda. meşhurluğu huxley'in aynı isimli anti-utopiasının adı olmasıdır. "cesur yeni dünya"dır türkçesi. vakti zamanında dersi veren hocamız* bu çeviriyle dalga geçmişti zira brave'in ikinci anlamı görkemli, harikülade'dir ve de buradaki anlamı da budur. zira miranda insan görmeden büyürken insanları görünce salar bu nidayı. bu durumda "oh brave new world" "yaşasın yeni dünya" ya da "güzel yeni dünya" diye çevrilebilir.

    --- spoiler ---
  • william shakespeare'in yazdigi son eserdir. bas karakter prospero'nun shakespeare'in kendisi oldugu tahmin edilebilir. oyunun sonunda gemide yaptigi konusmada prospero/shakespeare niye artik biraktigini ve diger detaylari uzun bir monolog ile açiklar. bütün shakespeare eserleri gibi bir deha ürünüdür.
  • bu dönem boğaziçi üniversitesinde hum 102 kodlu ders kapsamında öğrencilere okutulan onlarca kitaptan sadece bir tanesi. birde utanmadan shakespeare'in orjinal metnini okutuyorlar kitabın. oku oku bir şey anlamıyoruz ulan. allah sparknotes ve bookrags'in kurucularından razı olsun. onlarda olmazsa napardık di mi?
  • can yücel'in çeviride ya da kendi deyişiyle türkçe söylemede bir tarz yarattığı shakespeare oyunlarından biri. sömürgecilik, yeni dünya düzeni ve güç-iktidar ilişkisi üzerine 100 sayfada muazzam detaylar ortaya koyan oyun.
hesabın var mı? giriş yap