• 1815 yılında, insanlık tarihinin bilinen en büyük patlamasını gerçekleştirmiş, endonezyada bulunan yanardağ. bu patlama sırasında - vezüv'ün patlamasında çıkanın 10 efsanevi krakatoa patlamasındakinin ise 7 katı kadar - zehirli gaz ve eriyik madde, gökyüzünde 5-10 kilometre yukarı kadar çıkar ve zamanla tüm dünyayı kaplar. işin ilginç yanı bu patlama o derece büyüktür ve bu zehirli duman bulutu o kadar büyük bir alanı kaplar ki, güneşten gelen ışınlar yeryüzüne ulaşamaz ve dünyada küçük çaplı bir iklim değişikliğine yol açar. ertesi yıl, yani 1816 yılında tüm dünyada ortalama olarak 1-1.5 derecelik bir sıcaklık düşüşü görülür. şimdi 1.5 derece size çok fazla gelmese de bilimadamlarının dünyamızın 2-2.5 derece ısındığı takdirde gerçekleşecek değişikliklere dair çizdiği felaket senaryolarını düşünebilirsiniz. zaten dediğim gibi bu 1.5 derece tüm dünyadaki genel ortalamadır. değişikliğin en fazla hissedildiği avrupa ve kuzey amerika kıtalarında, 1816 yılının özellikle de yaz ve ilkbahar aylarında sıcaklıklar normalin 10-11 derece altına kadar düşmüştür; hava durumu istatistiklerinin tutulduğu son birkaç yüzyılda kaydedilmiş olan en düşük sıcaklıklar, üstelik de açık bir farkla 1816 yılına rastlar, ki bu durum dünyanın hemen her yeri için geçerlidir.
    bu sıcaklık düşüşünün özellikle de yaz ve ilkbahar aylarında daha çok hissedilmesi sonucu tarım inanılmaz sekteye uğramıştır ve neticesinde amerika ve avrupanın hemen hemen her yerinde kıtlıklar yaşanmıştır. buralarda tutulan kayıtlar yine 1816 yılında önceki senelere göre çok daha fazla sayıda çocuk ve yaşlı ölümüne rastlandığını gösterir.
    kısacası, dolaylı yoldan da olsa dünyanın her yerinde birçok can alan bir patlamadır tambora yanardağının patlaması.
  • 1815 yilinda patlayarak 92.000 kisini olumune neden olan yanardag
  • dünyanın en büyük yanardağı
  • patladığı dönemde britanya'ya, günümüzde ise endonezya'ya bağlı sumbava adasında yer alan bir volkanik dağ.

    10 nisan 1815 akşam saatlerinde o meşhur ilk patlamasını yaptı. patlamalar 11 nisan akşamına dek aralıksız bir şekilde devam etti ve 15 temmuz'a dek de tam olarak durmadı. günümüzden 200 yıl önce gerçekleşmiş bir volkanik patlamanın gezegenin iklimine olan etkilerini bilimsel olarak araştırmak için grönland ve antarktika'da yer alan bu çekirdekleri analiz edilmiştir. ağaç yaş halkalarının takibi de patlamanın sıcaklık değişimleri üzerindeki etkisini göstermektedir. onun dışında modern çağda gerçekleşen ve insan yerleşimi barındıran bir coğrafyada gerçekleştiği için de çok sayıda yazılı kayıt mevcuttur.

    patlama sonucunda gaz ve küller 43 km yüksekliğe savruldu ve havaya püsküren toplam madde hacminin 100 milyon metreküpten fazla olduğu tahmin edilmekte. stratosferde kül yükseltme rekoru ms 181'de patlayan yeni zelanda'daki taupo yanardağında. 0-8 arasında yapılan bir ölçeklemeyi esas alan yanardağ patlamaları indeksine göre tambora patlaması 7 değerindedir.

    volkan ilk olarak yakın çevresini etkilemiştir. lavlarla, yarattığı tsunami ve kül bulutlarıyla yakın coğrafyasında yaklaşık 100 bin insanın hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. stratosfere değin yükselen kükürt aerosolleri ise bu katmandaki yatay hareketin etkisiyle yavaş yavaş gezegeni sarmış ve güneş ışınlarını emmiştir. bu yüzden 1816 senesi dünyanın etkilenen kısımlarında 'yazsız yıl' olarak adlandırılmıştır.

    nüfus açısından kalabalık kuzey amerika ve batı avrupa'da yazsız yılın etkileri büyük olmuştur. kuzey amerika düşük sıcaklıklar ve yaz ortasına dek sarkan kar yağışları ile uğraşırken batı avrupa düşük sıcaklıklar, kapalı hava ve aşırı yağışlarla boğuşmuştur. soğuk ve yağışlı geçen yaz ayları tarımsal hasadı kötüleştirdiği için kıtlıklar baş göstermiştir. zaten napolyon savaşları'yla büyük darbe yemiş batı avrupa yazsız yılla beraber açlık isyanlarıyla da boğuşmuştur.

    modern anlamda ilk bisikletin temelinin de yazsız yıl neticesinde atıldığı kabul edilir. karlsruhe'de yaşayan karl drais, yeterince hayvan yemi kalmayıp atlar hayatını kaybedince ulaşıma çare olarak bisikletin ilk prototipini ortaya koymuştur.
  • dünya'da yaptığı etki o kadar büyüktür ki bu yanardağının patlaması önce bisikletin icadına daha sonra da (bkz: frankenstein) hikayesinin yazılmasına neden olmuştur. avrupa'da aksayan ulaşımı rahatlatmak amacıyla önce bisiklet icat edildi.
    yanardağ patladığı vakit insanların çoğu hava kirliliği nedeniyle evlerinden çıkmak istemedi. bu yüzden (bkz: marry shelly)'in frankenstein hikayesini yazmasına vesile olmuştur.
  • dominik cumhuriyetinin ünlü ritmi merengue çalmak için kullanılan bir davuldur. bagetle çalınır.

    http://www.lpmusic.com/…rums/images/new-tambora.jpg
  • endonezya sınırları içinde yer alan yanardağ.
  • http://www.bbc.co.uk/…60228_indonesia_pompeii.shtml
  • yaklaşık 200 yıl önce bir patlama yaşayan yanardağ.
    küresel etkileri kayıt tutulan patlamalar arasında en ön sıradadır.
  • dünya tarihinin en büyük yanardağ patlamasının sahibi olan dağ.

    tekrar harekete geçtiğine dair işaretler olduğu, çiftçilerin bölgeden kaçtığı belirtilmiş.

    http://news.yahoo.com/…lcano-rumbles-100259369.html
hesabın var mı? giriş yap