su-25

• dış görünüşü uçan tenekeyi andırıyorsada dağlık alanlarda ispatlanmış başarısı nedeniyle üretiminden on yıllar geçmesine rağmen halen bir çok ülkenin envanterinde bulunmaya devam etmektedir.
• cesur çad hava kuvvetleri'nin envanterinde 6 tane olduğu söylenen uçak.
• bir belgeselde gödüğüm afgan mücahit amcanın ''valla en çok bunlardan tırsıyorduk'' dediği uçak. a10 coverı da denebilir.
• $u anda rusya, beyaz rusya, ukrayna ve peru filolarinda bulunmaktadir. gecmi$te irak, fildi$i sahilleri, cekoslovakya, cek cumhuriyeti, gurcistan ve makedonya tarafindan da kullanilmi$tir. irak iran sava$i sirasinda satin almi$, 2002'ye kadar filosunda tutmu$tur. 2003'de irak i$gali sirasinda yok edilmi$lerdir. fildi$i sahilleri fransizlara kar$i ozgurluk mucadelesinde bu ucaklari kullanmi$, daha sonradan fransiz'lar gelip hangarlarinda bu ucaklari yok etmi$lerdir. makedonya, arnavutlukla alakali problemleri icin bir kac tane bu ucaktan satin almi$tir $imdi ne oldular bilmiyorum. gurcistan ve cek cumhuriyeti emekli ettiler ucaklari, hangarlara cektiler.
• ruslar uçan tank anlamında letayuştiy tank diyorlar resmi olarak. ordu içerisinde ise samalyot soldat yani uçan asker diye anılıyor.
• 1979 yılında hizmete girmiş sukhoi tasarımı sovyet ses altı kara taaruz uçağı. öncelikli olarak tank imhası görevi için tasarlanmış bir alettir.
  maksat silah ve özellikler bakımından a 10 thunderbolt a çok benzer. 30mm rotary topu ve 6 pylonun da muhtelif havadan karaya füze ve bomba taşır.
  ayrıca kendileri 1970 sonrası elektronik huda sahip olmayan onun yerine antika optik nişangaha sahip sayılı savaş uçaklarındandır.
  
  bu uçağın elektronik hudlu ve iyileştirilmiş elektronik, motor aksamlı su 39 kodlu bir kuzenide vardır.
• en son rusya gürcistan savaşı'nda başrollerden birini oynamış taarruz uçağı.
• azerbaycan'a ait olanlarının modernizasyonları türkiye tarafından yapılmış olan savaş makineleri. rus uçaklarının da modernizasyonunu yapabiliyor olmamız bence güzel bir gelişme, yabancı değiliz o sistemlere de demek ki.
• 1969 yılında sovyet savunma bakanlığı, kabaca "fırtına" ya da "saldırgan" anlamına gelen "shturmovik" adlı bir uçak geliştirmeye başladı. sovyetler efsanevi il-2 ve halefi il-10'un performansını inceledikten sonra böyle bir uçağa ihtiyac duymuştu. çünkü il-2 ve il-10'un üretimi 1950'de durdurulduktan sonra, geliştirilmekte olan başka bir yakın hava desteği uçağı yoktu. ilyushin bürosu, 1950'lerin başında il-10'un daha iyisini geliştirmek için ve il-40'ları boşa çıkarmak için bir girişimde bulundu. yaklaşık on beş yıl sonra, sovyet savunma bakanlığı uçağın isterlerini tanımlamıştı. bunlar;
  
  ucuz ve güvenilir kurulum
  kolay üretim ve uçuş
  hazırlanmamış hava alanlarından ve pistlerden operasyon kabiliyeti
  kokpit 12.7 mm kalibreye kadar korunabilmeli
  minimum görev hazırlığı gerektirmesi
  maksimum 3 ton faydalı yük taşıma kapasitesi
  300 km'lik operasyonel alan (operasyon menzili)
  faydalı yük türlü silahları da içinde barındırır (silah yükü bombalar, yönlendirmesiz roketler ve kendini savunabilmesi için aam'leri içermelidir)
  deniz seviyesinde 800 kmh'lik operasyonel hız
  
  kolay üretilmesi isteri, yeni tasarımın, hali hazırda mevcut bir tasarıma dayalı olması olarak yorumlandı. böylece başlangıçta sırasıyla sukhoi su-15'in süpersonic interceptor'ünün bir çeşidini, mikoyan mig-21sh'yi, yakolev yak-lsh'yi ve ilyushin bürosunun il-40'un il-42 olarak adlandırılan bir varyantını önerdi. tasarımlar orijinal talep üzerine 4 ay içinde teslim edildi. interceptor tasarımlı olanlar, bu yeni uçağın sahip olması beklenen performansa sahip olmadığı için reddedildi. bunun üzerine sukhoi su-15sh yerine resmiyet kazanmamış bir tasarım önerdi. bu tasarım, büroda dahili kullanım için t-8 adıyla verildi. t-8, klasik omuza monte edilmiş kanatlara, altındaki motorlara ve düzenli kuyruklara sahipti. bu tasarım, içlerinde operasyonel gereksinimleri karşılayacak tek tasarım oldu. sukhoi ve mikoyan'a tasarımlarına başlama hakkı verildi, fakat mikoyan başlamaktan vazgeçti. bu esnada ilyushin il-102 üzerinde çalışıyordu, daha sonra bu tasarım özel bir girişim olarak devam etti.
  
  her şey sovyetler hız isterini 1200 kmh'e çekene kadar sorunsuz bir şekilde ilerliyordu. bu nedenle sukhoi bürosu t-8'i sonlandırıp su-15 türevi üzerinde çalışmaya karar verdi. ancak özellikler bu sefer de deniz seviyesinde 1000kmh ve 4 ton faydalı yük olarak değiştirildi. bunun üzerine yeniden t-8 tasarımının üzerinde çalışmalara başlandı ve tasarım yeni gereksinimlere göre geliştirildi. su-25'in, nihai tasarım sürecine 1972'de başladı, ilk prototipleri 1974'te üretildi ve su-25, 22 şubat 1975 tarihinde ilk uçuşunu gerçekleştirdi. prototipler 1970'lerin sonlarında iyice test edildi; bunlardan birinin geliştirilmesine son verildi ve kapsamlı balistik testler için kullanılmaya başlandı. bu testleri, mayıs 1980'de hem su-25'i hem de yak-42'yi afganistan'da test etmek için başlatılan rhomb operasyonu izledi. amaç, her iki uçağı da, canlı savaş operasyonları da dahil olmak üzere gerçek dünya senaryolarında test etmekti. birinci ve üçüncü su-25 prototipleri savaş alanına gönderildi ve muharebe sırasında canlı hedeflerde başarılı oldular. prototipler, dağıtım sırasında 44'ü canlı muharebede olmak üzere 100'den fazla sorti yaptı. başarıları, sovyetleri su-25'in geliştirilmesi ve test edilmesine önem vermeye zorladı. devletin kabul denemeleri 1980 yılının ikinci yarısında gerçekleştirildi ve uçaklar bundan sonra hizmete girdi.
  
  (bkz: a-10 thunderbolt)
• iran'ın da ırak'a ışid ile savaşması adına 5 adet verdiği söylenen uçak.
  
  kim uçuracak merak konusu. bazı kaynaklarda uçakların iran ve rus pilotları tarafından kullanılacağı yazıyor.