sr-71

• asagidaki soru-cevaplar ile taniyabilecegimiz ucak.
  
  1. ne kadar hizli ucar?
  ses hizinin uc kati hizinda. bu saniyede yaklasik bir kilometre demektir. gunesten daha hizli ucar diyebiliriz hatta, istanbul'da kahvalti yapip, ardindan london'da bir kahvalti daha yapabilir, kesmediyse new york'ta, ardindan da los angeles'ta bir kahvalti yapabilirsiniz. 30-06 bir kursundan daha hizlidir.
  
  2. x-15 en hizli ucakti lan.. bizi skiyosun?
  x-15 en hizli ucaktir. dogrudur. ama x-15 roket motorlu en hizli ucaktir. sr-71 en hizli jet ucaktir.
  
  3. ne kadar yuksekte ucar?
  sr-71 abimiz 85.000 feette ucar. kralini tanimaz. hatta o irtifada dunyanin yuvarlakligini gorebilirsiniz deyim anlayin.
  
  3. peki bu irtifada kimseyi vuramaz? bomba da atamaz? amaci nedir ipnenin?
  casusluk.
  
  4. kac para eder? bi tane de biz alsak? (eheh alem'e cikarsin rabillalemin)
  ilk yapimi 33 milyon dolar tutmustur. digerleri 34 milyon dolar.
  
  5. hangi maddelerden yapilmistir?
  ilk ciddi ciddi radara yakalanmayan ucaktir. titanyum ve plastikten imaldir. inis takimlari dunyada yapilmis en buyuk titanyum parcalardir. amerika birlesik devletleri'nde yeteri kadar titanyum bulunmadigindan, butun gereken titanyum rusya'dan alinmistir.
  
  6. allasen nasi ses hizinin uc kati hizinda ucar bu?
  dis kaplamasi uzerinde 600f-900f arasi bir sicaklikta ucar. j-58 motorunun egsozunda sicaklik 3200f den fazlaya cikabilir.
  
  7. kac tane yapilmistir?
  degisik dizaynlarda 50 tane. akabinde kaliplari yokedilmistir ki baska bir ulke planlari ele gecirip tekrar aynisindan yapamasin
  
  8. iyi casusluk yapabilir mi bu eleman? kameralari nasildir?
  80.000 feetten bir golf topunu gorebilir ipne. kameralari saatte 110.000 mil kareyi goruntuleyebilir.
  
  9. niye siyah?
  siyah boya o irtifada 75f daha soguk tutar dis kaplamayi (radyasyon). ayrica radar emme ve gece gorunmeme ozellikleri de onemlidir burada.
  
  10. kac tanesi indirilmistir simdiye kadar?
  hic indirilmemistir. 1981'de kelly johnson diye bir eleman ucaga karsi o gune kadar 1000 tane fuze firlatildigini soylemis, hicbirisinin de isabet edemedigini gururla belirtmistir. aksam da karisi cok gururlanip adamimiza vermistir.
  
  11. bu ucakta kilo kaybedilebilir mi?
  basinc giysisi icindeki pilotlar saat basina 2.5 kilogram kaybederler. sismansaniz otesi yok, on saatte 25 kilo.
  
  12. bilgisayarla mi yapildi?
  cetvelle. herseyi.
  
  (http://www.wvi.com/~lelandh/srqt~1.htm)
• pilot: radar, good day, airforce blackbird, request fl 600(60000 feet)
  controller (amused): sir, if you can reach, you are cleared fl 600
  pilot: us air force blackbird, leaving fl 800(!), "descending" level 600...
• gelmiş geçmiş en sker tipli uçaktır gözümde.. "güzel uçak" demiyorum, "sker uçak" bu.
  
  önden bakınca öyle bir tipi vardır ki burnuna "amınıza komaya geliyorum" yazılsa yeridir. mesela bu: https://i.imgur.com/2mnvya7.jpg
  
  en güzeline ise concorde derim..
• şöyle birşey bu, hani gövde sıcaklığı aşırı yüksek olduğu için uçarken genleşmeyi hesaba katıp kaplamaların arası açık dizayn edilmiş ve yerde durduğu zaman yakıtı doldurulduğu zaman sızdırıyor ya, bundan kelli ve bir güvenlik önlemi olarak bu uçaklar havalanmadan önce görev için olsun veya eğitim için olsun, sadece havalanabileceği kadar yakıt doldurulur ve yukarda ama yakınlarda biryerlerde olan tanker uçaktan depoyu fulleyip öyle gazlarlarmış. ve bu yakıt ikmali uçağın aslında çok da aerodinamik olmamasından ve yüksek hızlar için dizayn edilmiş olmasından görev veya eğitimden çok çok daha zor bir meziyetmiş; zira o sırada sesin 3 katına çıkabilen yada sürekli olarak ses hızıyla hesaplanabilen süratlerde seyretmeye programlanmış aleti bir tanker uçak hızında götürmeye çalışmaktasınız o anda. hani bu absürd bir benzetmeyle bir adet bugatti veyron'u sabit saatte 20 km hızla götürmek gibi birşey yani.
• 2003 yilinda havacilik muzelerine dagiltilmis ucaktir. gordum, dokundum.
  
  radara yakalanmamasi icin tasarlanan bu ucagin egzozlarindan cikan sicak gazlar hava trafik kontrol radarlarinda gorulen en buyuk izleri yaratiyordu, yuzlerce kilometre uzunlugunda sicak egzoz izlerini takip edilerek ucagin yeri cok kolay tespit edilebiliyordu, ancak uctugu irtifaya (~25 km) erismek mumkun olmadigi icin dusurulemiyordu.
  
  daha ayrintili bilgi icin http://en.wikipedia.org/wiki/sr-71_blackbird
  
  (bkz: skunkworks)
• yakıt olarak kendine has bir kerosen türevi kullanan uçak.
  
  oluşan yüksek sıcaklıklar ve yakıtın yağlama sisteminde kullanılması nedeniyle normal jet yakıtı dahi son derece tehlikelidir bu uçak için. o yüzden bunun için geliştirilen yakıt zor tutuşan nisbeten güvenli bir karışımdır. öyle ki yakıtın içine atılan bir yanar haldeki kibrit çöpü kesinlikle söner asla bir yangın başlatmaya yetmez.
  
  v1.1: kibrit çöpü tutuşturuldu.
• saatte 3508km hizla ucarken dis kaplamalari 600f-900f^* sicakligina erisir. bu yuzden, yerdeyken kaplamalari birbirine degmez, genisleme payi birakilmistir. yeterli hiza ulasip kaplamalar birlesmeye baslayincaya kadar surekli yakit akitir.
• esas kod adı "rs-71" iken, projeyi halka tanıtan başkan johnson tarafından yanlışlıkla "sr-71" olarak telaffuz edilmiş, böyle de kalmıştır. a 12 kod adlı bir de savaş uçağı versiyonu bulunur, ama bu proje hayata geçmemiştir.^*
• california science center'ın hemen yanındaki bahçede duran öncülü lockheed a-12'yi (görünüm olarak büyük oranda sr-71'le aynı olmasına rağmen 1962-1964 yılları arasında üretilmiş biraz daha eski bir modeldir) gördüğümde yaşadığım heyecanı tarif etmek çok güç. okul gezisindeyiz, california science center gezilmiş, yaş daha 12-13, koyun gibi takılıyoruz öğretmenin peşine. bir an gözüme ilişiyor bu uçak uzaklardan.
  http://upload.wikimedia.org/…/7/75/a12blackbird.jpg
  
  sr-71 zannediyorum ilk önce. gidip görmem, fotoğrafını çekmem lazım yoksa kurtlanırım. iyi de okul kafilesi almış başını gidiyor, onların niyeti yok sr-71'i görmeye falan. çaktırmadan kalabalığın arasında kaybolup deli danalar gibi koşarak yanına gidiyorum. ve gerçekten her şeyiyle harika gözüküyor. mach 3.3'e ulaşabilmesi, 75-85 bin feet'te uçabilmesi falan filan, bunlar zaten inanılmaz şeyler ama, göze de müthiş hoş geliyor bu uçak. soğuk savaş'taki saçma emellerin ürünü olmasına rağmen büyülüyor insanı. öğretmen, okul gezisi, "bizim kafile nereye gidiyor yahu, kaybolurum koca los angeles'ta bi başıma" falan demiyorsunuz, koşa koşa uzaklaşıyosunuz mekandan bunun yanına gidebilmek için. işin özü; ben çok fırlama bi çocuk değildim, uçak harika..
• bu uçağın tasarımında vatoz balığından esinlenilmemişse ben de hiç birşey bilmiyorum.