• porto rikolulara amerikan vatandasligi 1940larda degil 1917'de verildi, jones act denen bir yasa/tasari/yasa tasarisi/kanun hukmunde kararnameyle (bunlarin arasindaki farki da halen ogrenemedim, pek umrumda da degil, bir otorite figuru gelip bir kagidi imzalamis iste).

    verildi ama bu herifler halen ne amerikan baskanligi icin oy kullanabiliyorlar, ne de kongrede temsil ediliyorlar. federal vergi de vermiyorlar. fakat askere alinabiliyorlar. nitekim 20 bin porto rikolu 1. dunya savasina yollanmis (simdi bilirsiniz abd'de normalde zorunlu askerlik yok ama savas zamani draft vardi, yani zorla yollandilar).

    bu yuzden de gicik olmuslar porto rikolular, halen sagda solda "bizi savasa gondermek icin vatandas yaptilar, ustelik oy verme hakki tanimadan" diye gaza geliyorlar politikayla ilgilenenler (genc nufus genelde ilkokulu bitirince hamile kalmakla veya gangster hip-hopcu imajlariyla birbirine pis pis bakmakla mesgul). populizmin gozu korolsun. isin asli, hem amerikanin bu adamlara vatandaslik tanimasi tartismasi daha savas oncesinde baslamis, hem de daha onemlisi kanunen porto rikolulari draft etmek icin vatandas olmalarina da gerek yokmus. ama tabii bu ozur de kabahatten beter; ne bicim kanun o oyle de vatandaslik hakki olmayani dahi paketleyip okyanus otesinde olume yollayabiliyor? sevmiyorum arkadasim hukuku, adamakilli bir referans noktasi olan bir sistem degil, gicik ediyor.

    neyse bu porto rikolular da bana ne hukukundan gugukundan demisler, vatandas olur olmaz gocmusler anakaraya. bugun new york civarinda, porto rikonun baskentinden daha fazla porto rikolu yasiyormus. boyle ulke mi olur be, diasporadan ibaret. zaten kimlik bunalimi yasamak icin ideal bir yer. bak, baskentin adi san juan, ispanyolca basbayagi. bunlarin orjinali kizilderili ama olmusler, yerlerine gelenler genelde zenci koleler, ispanyol boyundurugunda. yuzyillar boyunca bir suru gocmen alman, hollandali, ingiliz falan da geliyor. simdi de amerikalilar, ama tam degil. sen daha orada turk-turkiyeli iki boyutlu uzayinda sasirip kalirken, burada milletin etno-kulturel yapisi menemen gibi olmus, 8 bilinmeyenli denkleme donmus, halen mutlu mesut yasiyorlar.

    mutlular cunku rom var tabii. en bilindigi bacardi, sonra don q *. ikisinin de bircok cesidi var, don q'nun tadi daha guzel bence o yuzden kolayla filan ziyan edilmemesi lazim. ama benim favorim riserva aneja. tabii bu tadi bulmak icin oyle yillarca seker kamisi tarlalarinda yerlilerle birlikte yasamadim, sisesinin ustunde zaten "worlds finest rum" yaziyordu (ustelik hakikaten sahane bir sisesi var), aldik denedik memnun kaldik. dunyadaki geri kalan tum romlari da denemeye usendigim icin kestirip atiyorum benim favorim bu diye. o gun bugundur (saatine bakar) riservaciyiz. kolayla karistirani amerikan vatandasi yapip -veya yapmadan- irak'a, afganistana yollamak lazim. 300 senelik bir marka ama oyle heryerde satilmiyor, daha dogrusu bacardinin aksine siselemesi hem porto rikoda hem de amerikada yapilmiyor, direkt adadan ithal edeceksin. simdi boyle deyince millet bir bok sanmasin, 17 dolara bulunuyor yerli hali (ithal eden size kaca satar orasi degisir); beyoglunda sokak ortasinda ictigim mojitoya vermistim 20 kagit mi ne, hala icim yanar. al ayni paraya en kral romu alip, ustune bir paragraftir artistik taslayabiliyoruz; bir bardak asiri sekerli mojitoyu isedikten sonra ardinda ne bir hikaye kalir, ne kultur.
  • tabi ki resmi dili ingilizce değildir. bu porto rikolu'ların da zaten umrunda değildir. yabancı birini gördükleri zaman o öğrendiğin pastmış pörfekmiş kıntınyüsmüş tanjantmış 'hepsinin amk' dedirtiyor.

    zaman ve mekan kavramlarından yoksundur. örneğin;

    her gün giderim - everyday i go
    dün gittim - yesterday i go
    yarın gideceğim - tomorrow i go

    rahatlar adamlar.
  • christopher columbus'un yeni dunyaya yaptigi ikinci deniz seyahati sirasinda kesfettigi ada. bu sayede ispanyol yonetimi altina girmis daha sonra hollanda ve ingiltere gibi ulkeler tarafindan himaye altina alinmaya calisilimis ama bu isgal denemeleri her seferinde ispanyol askerleri tarafindan engellenmistir. 1898 ispanyol - amerikan savasi sonunda amerikan himayesi altina girmistir. ayrica 1940 yili itibariyle amerikan kongresi puerto rico yerlilerine amerikan vatandasiligi hakkini vermistir*. bu dakikadan sonra ipini koparan a.b.d'nin muhtelif eyaletlerine goc etmis ve bunlarin bir kismi gettolarda it kopukluk yapmaya ozen gostermistir.
  • ricky martin örneğinin cazibesine aldanan anadolu üniversitesi halk dansları topluluğunun güzide bayan dansçıları, katılmış oldukları bir uluslararası etkinlikte porto riko'nunda bulunduğu haberini almış, bu yüzden günleri geceleri yakışıklı oğlanları hayal etmekle geçmiştir. pekiiii nooolmuştur? gecenin 3'ünde otele gelen porto riko ekibini sabırsızlıkla bekleyenlerin gördükleri manzara şudur ki, gelenlerin yarısı bayan diğer yarısıda ibnedir. aralarında tito adında bir tane delikanlı vardır ki oda bütün erkeklerin gay olduğunu tescillemiş kendiside 45 yaşında ve evli olduğundan kızlarımızın hevesinin kursağında kalmasına neden olmuştur. hatta ilerleyen günlerde kızlarımızın hayret dolu bakışları arasında porto rikolular (gay olanlar) bizim ekibin erkeklerine fazla ilgi göstermeye başlamış, ekibin karışmasına, yerli yersiz söylentilerin çıkmasına, hatta insanların birbirlerinden kuşkulanmaya başlamasına neden olmuştur. bu yüzden zirvenin yapılacağı yer konusunda daha derin inceleme yapmak herkesin faydasına olacaktır. ilgilenenlere duyurulur.

    edit: eskiden bu başlıkta porto riko'da zirve falan filan gibi şeyler yazılı idi. yok artık. o yüzden böyle.
  • yasal olarak amerika birlesik devletleri eyaleti olmadigi halde 'us territory' sayilan, insaninin bir amerikali'ya benzeyemeyecek kadar candan ve sicak oldugu, karayip ikliminin kisiyi mest ettigi ulke. ilginc bir sekilde burada dogan amerikan vatandasi sayilmakla birlikte genel secimlerde oy kullanma hakkina sahip degildir, aslina bakacak olursaniz umurlarinda da degildir sanildiginin aksine. gunes, kumsal, guzel kizlar, salsa, paso, gasolina, donq fln derken adamlar dunyevi meseleleri bir kenara birakip coktan ermis kisiler olma yoluna koyulduklarindan, ve de amerika'yi kendi ulkeleri gozu ile gormediklerinden oy kullanamamak onlara cok koymaz. senatoda onlari temsil edecek birinin yoklugunu nasil kaldiriyorlar insan merak etmektedir.

    pr, cubanin dibinde, cuba kadar ucuz olmasa da nispeten uygun fiyata karayiplerin tadini cikartmaya birebir bir mekandir. dominican republic gibi giridiginiz her on caddenin ucunde silahli saldiri ile karsilasma korkunuz da yoktur, guvenlidir yani. ingilizceyi de neredeyse herkes cat pat konusur, ama adam gibi konusani bulmak o kadar kolay degildir tabi.

    neden gitmeli pr'ya? bir kere hicbirseyden hoslanmasaniz bio bay'i seversiniz. aysiz bir gece sabah isiklari dogana kadar isil isil parlayan bir koyda kayaking enfes bir deneyimdir hakeza. vieques diye bir adasi vardir ki kumsallari hawaii'yi aratmaz, cebinizi de yakmaz. kamp sevenler icin daha sessiz sakin ve dogal bir ortam sahibi culebra adasi cennettir. pr'in icinde yagmur ormani bulunmaktadir, evet evet yanlis duymadiniz hani su amazonlarda olan. kucuk de olsa iyi bir fikir verir o iklim hakkinda.

    adaya genelde ispanyol kulturu hakimdir, yemeklerde de kendini gosterir bu. kendilerine has mutfaklari da vardir elbette. plantain denen, muz gibi ama daha sertce ve tatsizca bir meyveden un yapip ekmeklerini cikarirlar, sonra karsiniza mofongo derler bir yemek cikarip kalbinizi ilelebet topraklarina gomecek son darbeyi vururlar.

    iyi tamam anladik cennet gibi mekan da ne zaman gidilir buraya mi diyorsunuz? valla tropik iklim yaz-kis gidilir tabi ama, benim onerim kisin gitmenizdir. hele ki ny,ma il fln gibi eyaletlerde yasiyorsaniz kesin kisin gidin, o igrenc kuru kistan kurtulup rahat bir nefes alirsiniz. daha spesifik bir cevap ariyorsaniz, ve hristiyan degilseniz christmas'ta gidin. herkes ailesini gormeye gittiginden oteller nispeten bos ve ucuzdur, istediginiz yeri istediginiz gibi gorursunuz. bir de adanin harika bir christmas gelenegi vardir. 24 aralik gecesi gencler ellerine enstrumanlari alip ev ev dolasip insanlari uyandirirlar. uyanan insanlar tesekkur mahiyetinde onceden hazirladiklari tatli/yemek/icki uclusunu uyandiranlara sunar sunmaz gruba katilirlar. birkac saat icinde 4 kisilik grup 120 kisi fln oluverir. calgi calamiyorsaniz sarki soylersiniz, o da yoksa el cirparsiniz vs.

    neyse pr ile ilgili cok sey yazilir ya entryyi keyfinde birakmakta karar var. yazarligi yeni vermisler zaten milletin kafasini sisirip de verdiklerine pisman etmemek adaptandir saniyorum. ben turistik tesislere gidip reklam cekimi alayim keyfime bakayim.

    aman unutmadan, bunlarin uc politik partisi var kanli bicakli, siz siz olun pr vatandasi ile politika konusmayin, caniniz yanar, uzulursunuz.
  • periyodik olarak abd'ye katilip katilmamak icin referandum yapilan diyar. su zamana kadar gereken orana cok yakin oylar cikmasina ragmen hala gercerli oy cikmamistir. kabul oyu cikarsa puerto rico abd bayragindaki 51. yildiz olacaktir. bu yuzden bayrak ureticilerinin her gece yatmadan soyledikleri dualarin onemli bir kismini teskil eder.
  • tam bağımsız olmayan, commonwealth tipi bir bağla amerika'ya bağlı olan yer. bu yüzden amerika'ya girişleri pek problem olmayan, amerikan gettolarındaki önemli bir azınşığı teşkil edenlerin mensup olduğu bölge, psödo ülke
  • 6 kasim secimleri ile beraber uygulanan referandum sonucunda resmen eyalet olabilmek icin basvuru yapmis durumdalar.

    porto riko su an itibariyle abd topragi, yani abd'ye ait bir kara parcasi, ancak bir eyalet degil. burada doganlar abd vatandasi ve basinda abd baskani tarafindan atanan bir vali oturuyor. federal gelir vergisi odememek gibi bir avantajlari var. ancak, eyalet olmadiklari icin kongreye senator ve temsilci gonderemiyorlar. yani yonetimde soz haklari sinirli, ya da yok denecek kadar az.

    referandum sonucunda eyalet olma talebinde bulunduklarina gore kongrenin bunu oylamaya sunmasi ve haliyle onaylamasi gerekiyor. ancaaakk.. kongre bu ise bulasir mi? oncelikle mesele house of representatives denen yerde gorusulecek. su anda kendileri fiscal cliff meselesiyle pek bir mesguller. yakin zamanda porto riko'yla falan ugrasmazlar. kafadan birkac ayi cikar aradan. sonra, porto riko %84 demokrat. house of rep, cogunlugu cumhuriyetci. eger porto riko eyalet statusu kazanirsa, muhtemelen house of rep 5 tane demokrat temsilci, senato 2 tane demokrat senator kazanacak. cumhuriyetciler bu duruma ne derece sicak bakarlar? pek sicak bakmazlar diye tahmin ediyorum.

    yani porto riko'nun eyalet olabilmesi icin once bu meselenin house of rep'te gorusulmesi gerek, onun icin de once o house of rep'in demokrat cogunluga kavusmasi lazim. o da 2014'ten once olmaz. o yuzden, porto riko, sana eyaletlik falan yok daha.
  • amerika’nın orospu çocuğu ihtiyacını tek başına karşılayan adacık. kendileriyle bir daha iş, alışveriş yapmayı bırakın, bedava bir şey verseler bile almam. öyle şerefsiz tipler, uzak durunuz.
  • ciddi bişey konuşanı sikiyolarmış bu memlekette
hesabın var mı? giriş yap