panteizm

• buyuk sair ve mutasavvif (bkz: mevlana) 'nin
  "kim olursan ne olursan yine gel" sozunde belirttigi gibi bu goruste insan ne yaparsa yapsin nasil olursa olsun oncelikle insan oldugu icin sevgiye layiktir. cunku o insandir, tanrinin yansimasidir ve onu sevmemek tanriyi sevmemektir. panteizm gorusu dinlerden farkli olarak iyi insan olmayi ve insanlara iyi davranmayi cehennemde yanmamak icin degil,tanriya olan (dolayisi ile evrendeki her seye) sevgisinden benimser.
• aslında tanrıyı en mantıklı açıklama çabasıdır.. çabasıdır diyorum çünkü tanrı gibi bir kavram insanlar tarafından mutlak olarak açıklanamaz.. peki ya mantık ve matematik kullanırsak.. hmm, bir örnek verelim..
  
  0 boyutlu varlık ancak 1 ve üzeri boyutlarda varolabilir ve ancak 1 boyutlu varlıklar aracılığıyla tanımlanabilir.. (bir doğruda)
  1 boyutlu varlık ancak 2 ve üzeri boyutlarda varolabilir ve ancak 2 boyutlu varlıklar aracılığıyla tanımlanabilir.. (bir düzlemde)
  2 boyutlu varlık ancak 3 ve üzeri boyutlarda varolabilir ve ancak 3 boyutlu varlıklar aracılığıyla tanımlanabilir.. (bir evrende)
  
  ya 3 boyutlu varlık(dağ, taş mesela).. ben bunu açıklayamam.. açıklayabilmem için 3'ün üzeri boyutu (4. boyut diyemiyorum bile) algılayabilmem gerekirdi sanırım.. ve sanırım biz o bütün olarak algılayamadığımız 3'ün üzeri boyutun öğeleriyiz..
  
  işte panteizm de bizi kapsayanı tanrı olarak açıklamaya çalışır.. dahası tanrı bizden oluşur.. ayrıca ruh kavramı da henüz adamakıllı bir çerçeveye oturmuş değil.. o yüzden 4. boyut diye uydurulmaya çalışılabilir.. ama gerek yok.. buradaki rakamların, boyutların da bir anlamı yok aslında durumu açıklamaya çalışmaktan başka.. konumuzda yalnızca iki öğe var.. varlıklar(canlı, cansız) ve tanrı.. bizler bir noktayız ve üzerinde varolabildiğimiz doğruyu tüm olarak algılayamıyoruz.. durum kısaca bu.. ne ilginçtir ki onun özelliklerine de sahibiz o yüzden gönül rahatlığıyla da ben tanrıyım diyebilirsiniz ama kafayı sıyırmaca yok :)
  
  ateizm veya deizm ise panteizm mantığını es geçerek bir karar vermedir.. oysa karar vermek gerçekleri değiştirmez ama belki bizi iyi hissettirir o ayrı.. ayrıca tanrıyı kişiselleştirmek de insandan beklenen bir davranış iken dinler tanrıdan beklenen bir davranış değildir..
  
  tanrı benim aracılığımla acıyı tatlıyı tadıyor diye düşünmek gene panteizm açısından tutarlı olacaktır.. bu düşünceden yola çıkarsak hepimizin insan gibi yaşaması ve davranması sanırım tek gerçek ibadet olacaktır tanrı için..
• evrendeki herşeyi tanrı olarak gören görüş
• kuran ayetleri ile yalanlanmaya calisilirken komik duruma dusulen inanis. zaten panteizme inanan birisi islam'i reddetmistir. kuran'in bu konuda ne dusundugunu de zerre onemsemez.
  
  vucudumuzda milyonlarca hucre, her bir hucrede de milyonlarca organel, protein, enzim vs var. her biri bilinc sahibiymiscesine gorevlerini aksatmadan yerine getiriyorlar. ancak her bir enzimin gorevinden nasil haberdar oldugu, ne yapmasini gerektigini nereden bildigi gunumuzde bile hala bir muamma. hucresel duzeyde bilinc kavrami tartisiliyor artik.
  
  tam da bu noktada, kendi kendine sorunsuzca yasayan her bir hucre nasil ki bizim varligimizdan habersizse; bizler de daha ustun bir varligin kendince bilincli ancak butundeki(evrendeki) yerini kestiremeyen parcalari olamaz miyiz sorusu insani gercekten zorluyor.
  
  kaldi ki bu gorusun, insani kendisini tanrilastirma noktasina cektigine de inanmiyorum. tam tersine, bu inanca gore insan da, gezegenler de, galaksiler de butunun kucuk birer parcasi olmaktan ibaret.
  
  tam tersine tek tanrili inanclar insani kutsallastiriyor. olunce yok olmayi kabullenemiyoruz. mutlaka odullendirilecegimize inaniyoruz. kendimizi her canlidan, hatta meleklerden bile ustun tutup yaratilanlarin en kutsali goruyoruz.
  
  tum bu durum da, acaba tek tanrili dinler insanin egosunu tatmin etmek icin mi ortaya cikti sorusunu akla getiriyor.
• kısaca tanrı doğayla özdeştir düşüncesi
• öyle diğerleri gibi kıvırmaz, her şeyi olduğu gibi kabul eder panteizm.
  
  iyiyi de kötüyü de kapsar. evrende olan herşey, her olay tanrının bir parçasıdır. bu yüzden hem biraz materyalisttir hem de biraz anarşik. ama size tanrı ne diye sorulduğunda her hangi bir şeyi gösterip işte bu diyebilirsin. buda eğlenceli yanıdır. ayrıca samanyoluna bakarak tanrınla konuşabilirsin.
  
  hayatı olduğu gibi yaşamayı öğretir panteizm. hissettiğin bütün duygularla hem de...
• hareket olgusunu çok eğlenceli bir biçimde açıklayan düşünce.
  
  şöyle ki, tüm evren aslında bir varlıksa, hareket dediğimiz olgu da pek anlamlı değildir.
  
  bunu da şöyle açıklıyor panteistler, misal diyelim bir kedi a noktasından b noktasına giderken, bir dalganın deniz üzerinde ilerlemesi misali, evrenin kedinin bulunduğu kısmı kedileşiyor ve bu hareketin başladığı yerden bittiği yere kadar devam ediyor. sonra kedi benim yanımdan geçiyor ve ben de biraz kedileşiyorum. miyav.^*
• tümtanrıcılık olarak türkçeleştirilmiştir.
• olayı tek noktada toparlamış bir öğreti en azından
  dallanıp budaklanmıyor..
• thomas münzer' in martin luter' le aynı dönemde yaşamış olmasına rağmen topluma şırınga edilmesine aristokrasi ve burjıva sınıfça izin verilmeyen, protestanlığın ortodoks hristiyanlığı liberal felsefenin "kilise"ye karşı güçlenmesine destek verecek yololarak tarifine imkan tanırken münzer' in saf bir sınıfsızlığı dile getirdiği ve her yaratılanın tanrı olduğunu ve onun parçaları olduğunu ifade ettiği kiliseyi ve ruhban sınıfı dışladığı bu sebeple canından olduğu akım