othello

• shakespeare'in ünlü ve etkileyici trajedisi olan bu eser, insanoğlunun en güçlü ve zararlı duygusunu, yani kıskançlığı çok ince ve kusursuz şekilde yansıttığı için başyapıt niteliğindedir.
  
  --- spoiler ---
  
  oyunda othello'ya kinlenen iago, onun zayıf noktasını ve hassasiyetlerini çok iyi bilen bir karakterdir. karısının onu aldattığını aklına sokarak, ona çok aşık olan othello'nun içine öyle bir kurt düşürür ki, othello kıskançlık ateşiyle deliye döner. sonunda kendine hakim olamayıp karısını öldürür ve gerçekler su yüzüne çıkınca da yaşadığı pişmanlıkla kendisini de öldürür.
  
  --- spoiler ---
  
  temelde kıskançlık somut bir sebebe yer vermez; çünkü “şüphe”de mantık aranmaz her zaman. o kuşku bir kere insanoğlunun içine tohumlarını serpti mi, yok olması ve aksine ikna olmak çok zordur. oyunda da şu cümle bu durumu açıklar: “bir kez fırsat verdin mi kuşkuya, karara da vardın demektir.”. içimize serpilen o tohumlar şüphedir ve kıskançlık da yeşererek büyüyen zehirli bir bitkidir. büyür de büyür ve hem zihni hem bedeni ele geçirir. bazen hafife aldığımız ya da masum gördüğümüz kıskançlık duygusunun nelere sebep olabileceğini kestiremiyoruz. “sevgi varsa kıskançlık da olur, kıskançlık olmazsa olmaz” diye düşünülür kimi zaman; ama othello gibi iyi ve aşık bir adamın dönüşümünün ve kıskançlığın psikolojik boyutunun aşama aşama, harika şekilde yansıtıldığı bu eserde pek de öyle olmadığını görürüz.
  
  bu duygusunu da şu şekilde açıklar othello:
  
  “yemin ederim, bilmeden üst üste aldatılmak,
  aldatıldığından kuşkulanmaktan çok daha iyi...
  görmüyordum, düşünmüyordum, bana zararı dokunmuyordu.
  her gece rahat uyuyordum, tasasızdım, yerindeydi keyfim.
  dudaklarında cassio'nun öpüşlerini duymuyordum.
  soyulan insan, ne çalındığını fark etmemişse,
  kimse de ona söylememişse, soyulmamış demektir...
  bütün ordugâh, en küçük ırgatına kadar hepsi
  tatmış olsaydı onun güzel bedenini,
  ve tek ben bilmeseydim bunu mutlu kalırdım hiç olmazsa.
  ah, bundan sonra elveda gönül rahatlığına!
  elveda rahat! elveda huzur!”
• oyundaki en ilginç karakterin iago olmasının sebebi tüm karakterleri adeta birbirine düşürmesi ve tam bir kaosa sebebiyet vermesidir. iago, kendine güveni olmayan kompleks sahibi bi insandır. gerek istediği rütbeye gelememiş olması, gerekse "avrupalı-beyaz-hıristiyan" olmayan othello' nun güzel ve soylu desdemona' yla evlenmesi zaten ezik bi kişilik olan iago' nun kıskançlık duygularını tetikler. insan psikolojisinden son derece iyi anlayan iago, çevresindekilerin zayıf yönlerini kullanarak herkesi birbirine düşman eder ve olaylar gelişir. bana göre oyunu güzel yapan en önemli detaylardan biri, iago' nun aktif olarak "kötülük" te bulunmaması, insanların içinde halihazırda varolan "kötülük mekanizması" nı ateşlemesi ve geri çekilip olayların trajediye dönüşmesini izlemeye koyulmasıdır.
• rahmetli dinozor mina urgan'in tanım cümlesi:
  
  bir erkek elinden kaçırdığı kadını değil,ona aynı ayrıntılarla sahip olan bir başka erkeğin talihini kıskanır..."benim yanımda inlediği gibi onun yanında da inliyorsa,bana yaptıklarını onada yapıyorsa" düşüncesi sadece othello gibi savaşlar kazanmış bir mağripliyi değil tüm erkek soyunu zıvanadan çıkarmaz mı??
• şimdi obama gümbür gümbür iktidara geliyor ya otello'yu bir anmak lazım gelir. otello oyununun kanımca en komik yeri (ki bence bu oyunda diğer şekspir oyunları gibi teferruatı çıkarıp da hikayeye baktığınızda mizahidir, komedi ağırlıklıdır) otello'nun kıskançlığı değil, otello'nun kıskançlığına temel olan inançsızlığının temellendirmesidir. nedir o temellendirme? desdemona beyaz ve asil bir kadındır, buna rağmen, oyunun geçtiği mekan ve zaman'da 'hayvansı' kabul edilen bir mağribi/zenci ile birlikte olmuştur, olabilmiştir. demek kiiii: desdemona sikişkendir, kimi bulsa siktirecek kadar mokar hastasıdır. otello da zaten iago gazladığı için değil 'bana bile verdiğine göre herkese verir' dediği, —diyebildiği— için kıskançlık krizine girer, bu kendisini dışlayan, öteleyen 'yerleşik kanaat'e kaptırdığı için güzel bir şeyi mahveder. ben buna trajedi değil, komedi diyorum. belki öyle işime geldiğinden.
• "bir kez fırsat verdin mi kuşkuya, karara da vardın demektir."
• --- spoiler olabilir ---
  
  hala ve hep en sevdiğim yazar olan shakespeare'in aynı adı taşıyan trajedisinde karısı desdemona'yı boğarak öldüren ana karakterin adıdır othello. hadi bu karakter oyuna adını vermiş, bu gayet doğal. peki hangi üstün akıl bir yastık markası olarak othello'yu seçer?! her gördüğümde othello'nun desdemona'yı yastıkla boğduğunu düşünüyorum ve tüylerim diken diken oluyor!!
  
  --- spoiler ---
• "begendiginiz bedenlere hayalinizdeki ruhlari koyup ask saniyorsunuz."
  
  othello
• "eskiden kalpler el uzatırdı,
  şimdilerde el uzatılıyor, kalp yok."
  
  (bkz: william shakespeare)
• shakespeare'in bu eserinde emilia'nın güzel bir sözü vardır. der ki:
  
  "erkekler midedir kadınlar gıda. erkekler acıktıklarında gıdayı büyük bir istekle tüketirler ancak sıkıldıklarında kusarlar."
• shakespeare'in "ataullah" ismini telaffuz edememesine binaen ismi otelloya cevirdigi rivayet olunur