müzik evrenseldir

• birbirinizin oz dillerini bilmediğiniz bir turk, iki iskandinav ve bir arap kokenli birbiriyle ilgisiz 4 insanın kahve sırasında beklerken çalan slow bir aguilara şarkısını o anın rehavetine kapılarak birbirlerinden bağımsız bir şekilde soylemeye başlamaları, içlerinden birinin farketmesi ve durmayıp deklanşore basması.
• misal, urduca sözleri olan bir şarkı dinlediğinizde, "e ne anlıyon sen şimdi bundan abüü" diyen kendini bilmez deyyuslara yapıştıracağınız mükemmel bir laftır.
  (bkz: müziksiz bir hayat hatadir)
• daha cok "muzik evrensel olmalidir" onermesini hatirlatan genelleme^*
  wagner in eserlerini dinlersiniz, onun kim oldugunu ve kimleri aglattigini^* dusunmeden dinlemelisiniz ama. notalar vardir iste, alip bir yerlere goturen notalar. bu irkci bir muzik diyemez kimse. bu yuzdendir ki, enstrumantal muzigi besteciden bagimsiz gorurum. uzerine soz yazildigi zaman o dizeler bana sadece bir konuyu animsatir cunku. soze bagimli kalan, soz olmasa hicbir ise yaramayan notalar makyajli birer olu gibi. notalarda ben bir can gorursem, onun baska hic bir mudahaleye gereksinimi yok(bkz:mercan dede). bir irka ait olmak gibi bir luksu de yok. birilerine aski hatirlatirken birilerine de vatan sevgisini anlatabilmeli ayni notalar.
  bir kesime, bir irka hapsolan kisirliklar yuzunden biz muzik kanallarinda kadin vucutlari izliyoruz, doksan atmis doksan sozlerine guluyoruz. bizi oyalayacak malzemeye ihtiyaclari var. muzik yok cunku.
  
  (bkz: muzik dinleyen tanri)
• müzik,
  suyun başındaki prodüktörler ne isterse odur.
  gerisi, kişisel çabalar ile doğru müziği bulup keyfini çıkarmaktır.
• şubertin 20 nolu sonatını dinlerkenmitsuko uchida da ısrarcıyım mesela. japon bir abla kendisi. ama bundan bahsetmeyeceğim. sonatın kendisi bence acının evrenselliğiyle ilgili. yani şubert anadolu'da doğsa neşet ertaş gibi birisi olur, ahirim sensin yapabilirdi. bence müziğin evrenselliği diye bir şey yoktur acının veya mutluğun evrenselliği vardır. duygulardır evrensel olan, bunu anlatan müzik bu sayede evrensel olabilir. kitaplar gibi, filmler gibi.. önemli olan hissettirdikleri.
• eksik önermedir. kaliteli müzik evrenseldir. yoksa senin kuru gürültünü kimse dinlemez. kulağa hoş gelen şey kalitenin kendisidir ve dili farketmez. ezgisi de öyle. müzik evrenseldir önermesine katılmayabilirim. ama kaliteli müzik daima evrenseldir.
• müzik evrenseldir.^* ahmet kaya dinlemek bana keyif verir fakat kimliğine dokunmam bile... bu platform da ezgiler konuşur, kimlikler değil vesselam.
  
  not: ahmet kaya değil de grup yorum neyse anladın sen.
• dil çok yetersiz kaldığında metaforlar devreye girer şiir buna iyi bir örnektir ve biz bunları kavramsallaştıramıyoruz fakat hepsinin ötesinde, hiçbir kavrama ait olmayan , saf bir sanat olan 'müzik' tam da bu noktada (dil,din,ırk) ayrımı olmaksızın insanoğlunun duygularına, kalbine girmeyi başaran ve bir ucundan herkese ait olan bir sanat oluyor, durumu anlatacak en doğru, en özet laftır .
• kesinlikle yanlis oldugunu düsündügüm önerme. asagidaki alinti alan p. merriam’in the antropology of music (müzik antropolojisi) adli kitabinda yer alan the study of etnomusicology baslikli ilk bölümden çevrilmistir ve özellikle metinde anlatilan deney bu önermenin yanlisligini açik olarak ortaya koymaktadir:
  "mantle hood’a göre, müzigi bir iletisim araci olarak algilamakla onu tüm etnomüzikologlarin reddettigi gibi sözde bir “evrensel dil” olarak algilamak arasinda kesin bir ayrim vardir. 1941’de seeger söyle demistir: “tabii ki müzigin ‘evrnsel bir dil’ oldugu yanilsamasina düsmemeliyiz. dünyada konusma temelli topluluklar kadar olmasa da birçok müzik temelli topluluk vardir ama birçogunu anlayabilmemiz mümkün degildir. bes herzog da benzeri görüsler ileri sürmüstür.
  dolayisiyla bir iletisim araci olarak müzik ve bir “evrensel dil” olarak müzik arasinda çok keskin bir ayrim vardir. ama “iletisim”le neyi kastettigimiz sorusunun da yanitlanmasi gerekir. basitçe bir müzik toplumunda müzigin iletisim için kullanildigi söylenebilir ama bu dogruysa bile bu iletisimin nasil oldugu konusunda çok az fikrimiz vardir. en kuvvetli olasilik müzigin içinde toplulugun üyeleri tarafindan kabul edilmis sembolik anlamlarin varligi ve iletisimin de bunlarin üzerinden yapildigidir. ayrica karmasik toplumlarda müzigin içinde sözlü bir iletisim de vardir. ama bu süreçler hakkinda çok az sey bilinmektedir ve yeterli bilgi olmadan müzikten bir iletisim araci olarak bahsetmek zordur.
  kültürler arasi bir düzeyde bakildiginda müzik üreten toplumlarin farkli müzik toplumlarina kisitli da olsa bir seyler iletebildigi söylenebilir ama bu konu hakkinda da çok az sey bilinmektedir. meyer tüm müziklerin ortak bir takim özellikleri oldugunu öne sürer. ama bunu söylerken müzigin kültürler arasi bir anlayisa yol açtigini söyleyip söylemedigi pek açik degildir.
  müzigin bu “evrensel” özelliklerinin kültürler arasi müzik iletisimini sagladigi süphelidir ve eldeki bilgiler çogunlukla aradaki engelleri ortaya koymaktadir. robert morey (1940), bu konuda “… bati afrika yerlilerinin bati duygularinin müzikal disa vurumlarina tepkilerini ögrenmek için ….“ bir deney yapmistir. sirasiyla korku (schubert), husu (davies), öfke (handel) ve sevgi (wagner) ifade eden örnekler seçmis, bunun yaninda genel olarak kabul edilmis belli bir duygu ifade etmeyen beethoven eseriyle “liberya, bolahun’daki kutsal haç misyoner okulu’nun ögrencileri ve ögretmenlerinin” duygusal tepkilerini kaydetmistir. bati müziginin liberyali loma’lar tarafindan bir duyguyu disa vurma araci olarak algilanmadigi gözlenmistir.
  batililarla iliski kurmus olan bu denekler üzerinde bu sekilde sonuçlanan deneyin bir benzeri batililarla iliski kurmamis olan lomali köylülerle yapilmis ve sadece rahatsizlik duyduklari gözlemlenmistir."
• doğruluğu tartışılmaz bir gerçek. kesinlikle.
  
  2023 mtv video müzik ödülleri'nde, birinciliği kazanan k-pop sanatçısı jungkook'un seslendirdiği ''seven'' şarkısının, an itibarıyla suudi arabistan spotify listesinde 1 numarada oluşu. daha ne olsun?^*
  
  not: türkiye spotify’a sakın bakmayın, gözleriniz kanar :(
  
  https://www.youtube.com/watch?v=1qybinru1ok