megatsunami

• cumbre vieja'nın çökmesi durumunda oluşacak megatsunaminin avrupa'yı 10, brezilya'yı 40, abd ve kanada'nın doğu kıyılarıyla karayipler'i 50, kanarya adaları'nı ve batı sahra kıyılarını 100 metrelik dalgalarla vuracağını öne süren bir teori var. hatta simülasyonlar, dalga boyunun bazı kıyı şeritlerinde 500 m - 1 km arasında yüksekliklere varabileceğini göstermiş.
  (ara: bu bilgi hayatta)
• şöyle bir şeydir:
  
  http://video.google.com/…docid=4152409418863293779#
• bundan yaklaşık 10 yıl evvel izlediğim national geographic veya discovery channel videosunda gerçeklesmesi için tüm şartların hazır olduğu belirtilen büyük çok büyük bir afettir.
  
  atlantik okyanusunda kanarya adalarında tetiklenecek olası megatsunami; bir yolcu jeti hızında yani yaklaşık saatte 900 km hız ve 1000 metre yükseklikte dalgalar oluşturabilirmiş.
  
  okyanusun derin yerlerinde seyahat eden bir gemi megatsunami’nin üzerinden hafif yalpa yapıp geçebilecekken, kıyılara yaklaştığında belirtilen 1 km yüksekliğe ulaşacağı tahmin ediliyor.
  
  bot : insterstellar filminde gördüğümüz dalga gibi yani.
  
  hatta herifler belgeseli öyle pis bitirdi ki götüm uçuklamıştı şimdi rakamları atacağım ama konsepti anlamanız için yazıyorum:
  
  “ ama korkacak bir şey yok mega tsunamiler 5 bin yılda bir gerçekleşiyor, en son megatsunami ise 7 bin yıl evvel yaşanmıştı. “
• normalde tsunami okyanustaki dalma batma zonlarının gerilim enerjisini boşaltması sonucu oluyor. örnek; sumatra, japonya ve saire. mega tsunami ise yer kayması, erozyon vb. sebeplerle, yüzeydeki dağ ebatlarında arazinin okyanusa aniden akması sonucu oluşuyor. 1958'de alaska'da bir körfezde depremin tetiklediği yer kayması oluyor ve empire state boyunda dalgalar körfezi allak bullak ediyor. körfezde yoğun bir yerleşim olmadığı için bu olay felaketten sayılmıyor. yapılan hesaplamalar gösteriyor ki kanarya adaları'ndaki cumbre vieja'nın çökeceği neredeyse kesin gibi. zira adanın çökeceği düşünülen kısmını bir fay boydan boya yarmış vaziyette. ada volkanik bir artık ve aktif. bu fay çizgisinin olduğu hattı da altındaki volkan ufak ufak eritiyor. en ufak bir sarsıntıda adanın amerika kıtası'na bakan tarafı okyanusa akacak. akacak toprak miktarı 1.2 milyar ton. dalganın çıkış boyu burj khalifa'dan yüksek, ancak kıyıya vurma noktasında dalganın boyu 9 metre ila 30 metre civarında olacak, yani en kötü ihtimal 10 katlı bina yüksekliğinde. tsunaminin afrika ve ingiltere'yi de etkisi altına alacağı düşünülse de asıl felaketi amerika kıtasının doğu kanadı yaşayacak.
  
  sayın okur "ohh ne güzel akdeniz'de kapalı bir sistemdeyiz, tsunami filan yok" deme. santorini çöktüğünde oluşan mega tsunami, akdenizdeki ada medeniyetlerinin alayını yeryüzünden sildi. belki thera tekrar patlamayacak ama italya'nın kuzeyindeki campania bölgesinde nur topu gibi süper volkanımız var. güncel ölçümlerle bölgeyi 30 yılda 3 metre yükseltmiş vaziyette. en son 35 bin yıl önce patlamış. patladığında akdeniz kıyı toplumunun en büyük endişesi piroklastik akıntılar olmayacak. biz görür müyüz; kutsal kitaplarınıza bakın ya da nihat hatipoğlu'na sorun o biliyordur.
• büyük bir tsunaminin korkunç gücüne hiçbir şey dayanamaz. depremler, su altı heyelanları, volkanlar ve hatta göktaşı çarpmaları tsunamiye neden olabilir. bilim adamları her an tsunami ile karşılaşma riski olan amerikan şehirlerine dikkat çekiyor. 2004 yılında yaşanan tsunami sumatra ve endonezya gibi tahmin edilemeyen kıyılara doğru yol aldı. işte bu gibi durumlarda erken uyarı sistemleri hiçbir işe yaramıyor. normal dalgalarla tsunami mekaniği arasında çok fark bulunur. büyük ölü dalgaların tepe noktaları arasındaki mesafe ortalama 90-180 m arası. oysa tsunami dalgaları arasındaki mesafe 160 km ye kadar ulaşabilir. bu suyun içinde normal dalgalarındakinden çok fazla enerji birikir. deniz altında bulunan yer kabuğunun dikey hareketleri suyu ileri doğru iter ve okyanus içersine büyük miktarda enerji aktarır. tsunamiler çok hızlı ilerler ve büyük mesafeler kat ederler. hint okyanusunda meydana gelen deprem ve tsunami bir ilk değildi. bundan yüzyıl önce yine bir tsunami meydana gelmişti fakat bunun sebebi deprem değil patlayan volkan dağıydı. bu tsunami sonucu 36 bin kişi hayatını kaybetti. 1998 yılında meydana gelen tsunami ise papua yeni gine yakınlarında meydana gelen 7.6 büyüklüğündeki deprem sonucu oluştu. bunda 2000 kişi hayatını kaybetti. artık orta şiddetli depremin bile büyük tsunamilere neden olacağı bildiriliyor.eğer 5 km uzunluğunda bir astroid atlantik'in ortasına düşerse ortaya çıkan dalgalar avrupa'nın büyük kısmını ve birleşik devletlerin doğusunu altına alır. bu büyüklükteki gök cisimlerinin, dünyaya her 10 milyon yılda bir çarpma olasılığı bulunuyor. 28 mart 2005 tarihinde meydana gelen deprem yerel bir tsunami gerçekleşmesine neden oldu. bu deprem sonucu yer kabuğu 1,5 m yükseldi ve 2,5 m kadar güneye kayarak ''hint okyanusuna'' kadar sokuldu. mercan kayalıkları değişen su seviyesinin bir göstergesidir. ayrıca mercan kayalıkları büyük depremlerin sıklığını göstermektedir. hint okyanusu'nda yeni ve büyük depremler olacağı konusunda deliller ortaya çıkıyor. bilim insanları tsunami erken uyarı sisteminin kurulumuna başladı. bir tsunami tespit edildiği takdirde derhal bölge hükümetlere bir uyarı mesajı geçiliyor ve yerel güçler hemen tahliye edlliyor.
  kaliforniya kıyılarında yaşanacak olan olası bir deprem büyük yıkımlara yol açacak tsunamileri tetikleyebilir. avrupa sahil şeridi de büyük bir tehlike ile karşılaşma riski altında kalabilir. depremle karşılaşan insanlara öneriler: sarsıntılar kesilir kesilmez toplanın ve derhal yüksek kesimlere kaçın, deniz seviyesinden en az 30 m yüksekliğe çıkmaya çalışın. tsunaminin tehlikeleri hakkında bilgilendiren posterler belki de insanların yaşamlarını kurtarmak adına hint okyanusunda kurulan, pahalı ve karmaşık sistemden daha etkili olacaktır.
• 1958 yılında alaska lituya körfezi'ndeki megatsunami 524 metrelik! dalgalara sebep olmuş. düşüncesi bile ürpertici.