medusa

• görsel
  
  görsel
  
  görsel
  
  görsel
  
  bugün hepimizin mutlaka karşısına çıktığı medusa'dan bahsedecegim. medusa; yılandan saçları, uzun sivri dişleri, pençeleri ve bakanları taşa çeviren keskin gözleri ile tanınır. onun bu hali hakkında iki farkli teori vardır. birincisi onun bir canavar çeşidi olan gorgonlarin en unlulerinden biri olduğudur. onun iki kiz kardeşi daha vardir, onlar ölümsüzken medusa ölümlüdür.
  
  diğer teoriye ve daha çok benimsenen versiyonuna göre ise medusa aslında güzeller güzeli bir kadındır. görenleri hayran bırakan bir güzelliği vardır. bakire olması ve bilgeligiyle bilinen athena'ya bağlılık yemini etmiştir. görenleri aşık eden bir güzelliği olduğunu söylemiştik. bir gün denizler tanrısı poseidon'da medusayi görür ve aşık olur. onunla beraber olmak ister ama medusa bunu istemez. bir gün athena'nin tapınağında onunla zorla beraber olur. bunu öğrenen athena cok sinirlenir. poseidon'u cezalandiramayacagi icin medusa'yi bu hale çevirir. medusa da bir mağarada yalnızlığa mahkum olur. başına binlerce ödül konulur, fakat kimse medusa'yı öldürmeyi başaramaz. taa ki perseus'a kadar. perseus, bir ölümlüdür. bir gün icinde bulundugu yerin kralı ondan medusa'nin başını ister. getiremeyeceginden emindir. fakat devreye tanrilar girer. medusaya öfkesi geçmeyen athena ona yardim eder. ona medusa'nin gözlerine bakmasini engelleyecek bir zirh verir. bu şekilde perseus medusayi öldürür. başını alır. medusa her ne kadar ölse de hala bakanları tasa çeviren gözleri vardır. yardımlarından dolayı da başını athenaya verir. athena mızragina medusa'nin başını koyar ve savaslarda kullanır. bu hikayede gecen olayların tasvirini cesitli sanat eserlerinde görebilirsiniz. medusa'nin başı (bazı yapılara konulur ve bunun o yapiyi kötülüklerden korduguna inanilir), athena'nin mizraginda onun başını, perseus'un onu öldürmesi. bu eserde de tam olarak bu işlenmiş.
  
  bu hikaye beni bir cok açıdan etkiler. mitolojik öyküler de hep bu temayı görürüz. tanrılar yani güçlü olanlar bir suç isler. onlari cezalandirmaya gucleri yetmedigi için daha güçsüz olan ve nispeten sucsuz olan kişiler cezalandırılır. suçu işleyen ise hayatına devam eder. bu hikaye size de cok tanıdık geliyor değil mi?
  
  eser: doc zenith tarafından yapılmış 'medusa ve perseus' isimli dijital bir heykeldir.
• medusa hayata çok güzel bir kız olarak başladığında, athena onu çok kıskanmıştı. poseidon'un medusa'nın güzelliğinden başı öylesine dönmüştü ki, ona athena'nın tapınaklarından birinde sahip oldu. bu athena için son derece aşağılayıcı bir davranıştı, o da medusa'yı bir gorgon yaparak cezalandırdı.... bir insan olarak doğduğu için ölümlüydü.`... bu cezayla yetinmeyen athena, daha sonra, perseus'a onu yakalayıp öldürmesi için yardım etti.... perseus medusa'nın başını kestiğinde, poseidon'dan olan çocukları pegasus ve chrysaor dışarı fırladı.... kan damlaları libya çöllerinde birer yılana dönüştüler... daha sonraları bu yılanlardan biri mopsus'u öldürmüştür. perseus medusa'nın kestiğikafasını alıp gittikten sonra, athena olay yerine gelmi$ti bile,medusa'dan geriye ne kaldı!! iyice bir inceledi... derisini yüzüp aegis'in markası yaptı..iki damla kanını da kral erichthonius'a biri hastalıklara deva, diğeri öldürücü bir zehir olarak hediye etti. ...
• caravaggio'nun en karmaşık tablolarından biridir.
  
  kafa kesme iğdiş için iyi bilinen bir sembol ikamesidir, diye yazıyordu freud. gerçekten de caravaggio kendi portresini perseus'un tanrısal kalkanına yansıtarak yenik erkekliğinin, bir başka deyişle pasif eşcinselliğinin ayna-görüntüsünü stilize bir formda tasvir etmiştir.
  
  bakire tanrıça athena ile haberci tanrı hermes'in yardımlarıyla adı çıkmış lanetli medusa'nın hakkında gelen perseus, zaferini, yine athena'nın kendisine emanet ettiği parlak kalkanı ile muştular ve esasen medusa'ya kendi çirkin ve dehşet içindeki portresini göstererek onu ölümle yüzleştirir. ressam caravaggio ise imgesini ayna aracılığıyla seyrederek mitosla yüzleşir ve aynı zamanda erotik haletiruhiyesine bakar. gene de burada medusa seyirciye değil, kendi içindeki dehşete, ölüme, kaçınılmaz akıbetine bakar. böylece caravaggio sanat marifetiyle de olsa pasif eşcinselliğinden kaçınma yoluna gidebilir ancak. aksi halde bir kadın olduğu bilinen medusa'yı neden kendi portresini yapmak için bir araç olarak kullansın ki?!
  
  medusa'nın boynundan fışkıran kan ise body horror'un, gore'un barok tarzda dile gelişidir. özellikle 80'lerin amerikan korku sinemasında benzer tasvirlere rast gelmek alışılageldik bir durumdur. denebilir ki sinemanın çok erken tarihlerde yaptığı birçok şeyi resim sanatı 500 yıl önce yapabilmiştir. aslında dehşetin ve korkunun izlerini sürmek için çok daha eskilere gidilebilir ama barok tarz avrupa sanatına bambaşka bir ruh kazandırmıştır. işte caravaggio barok'un en büyük ismidir.
• kafasindan yilanlarla kari$ik supper estetik ve uzun saclar cikan (bkz: wicca) tarihine malolmu$ a$mi$ cadi. ayrica, rings of medusa vardir mesela super oyundur.
• 3 gorgon kizkardesten biri. zamaninda tas gibi hatunmus, athena kiskanmis onun guzelligini ve onu super cirkin, saclari yilandan bi hatuna donusturmus. sona bu da kesmemis gitmis parseus'u kahraman mi olmak istiosun git o zaman kes medusa nin kafasini oldur onu demis. salak parseus da soz dinlemis.
• cok cirkin olduundan goren tas kesilirmis benim bildiim. yoksa bakayim da tas edeyim kaygisi yokmus hatunun.
• çocuğuna herkes gibi klasik masallar yerine mitolojiden kesitler anlatan annemim çocukluğumda masal olarak anlattığı, hayatımda büyük öneme sahip, mitolojiye olan büyük aşkımın en önemli kaynağı.
• iyilik yap denize at atasozunu aklima getiren yazar.
  
  yaklasik 2-3 ay once eksi duyuru'da yakinlarda ingiltere'ye gelen olup olmadigini sordugu duyurusuna denk gelip mesaj attim. duty free'den sigara siparisi verdi, problem degil getiririm dedim.
  
  ingiltere'ye geldikten sonra siparisin hazir diye mesaj gectim, ses seda cikmadi. baktim sonraki gunlerde entry girmis, haliyle mesajimi da alip okudu muhtemelen diye dusunup biraz daha bekledim fakat cevap gelmedi. en son sigaraya sokayim, caydigini soylemen yeterdi gibisinden bi seyler yazip yolladim ve oyle kaldi.
  
  derdim tabi ki sigaranin parasi degil, ki denk geldi bi arkadasa hediye ettim burada iyi de oldu fakat tutundugu tavir hos degildi.
• mitolojideki favori karakterim. hikayesi itibariyle bana daima ilgi çekici ve yetenekli geldi medusa. kafasındaki 21 yılanın resmedilmiş şekli, eski güzel ve taş gibi halinden uzaklaşıp, kendisine bakanları taşlaştırma laneti gerçekten, diğer mitolojik karakterlerden farklıydı. athena'nın gazabına uğradıktan sonra sahip olduğu gücünü iyi kullansaydı bir birleşmiş milletler barış elçisi, suçluları anında cezanlandırma makamı, taş ocağındaki taşları taşlaştırma amiri bile olabilirdi. gerçi o sırada, kıskanç athena onu gene rahat bırakır mıydı bilmem?!
• üç kız kardeşin tek ölümlüsü. ölümsüzler için; (bkz: sthenno) -sentello'dan akılda kalabilir- (bkz: euryale)
  
  "taş kesilmek mi istiyorsun? medusa'nın gözlerine bak!"
  
  perseus tarafından öldürülebilmiştir medusa. hani herkes bilir hemen hemen hikayesini ama, bilmeyenler için bir kez daha canlandıralım...
  
  medusa... o kadar güzel bir kız ki, tüm tanrıları aşık bu mitolojinin. öyle ki, güzelliğinin rakibini bulmak bile imkansız. kısacası; tüm kadınların kıskandığı kişi, ölümlü medusa.
  
  yaşadığı yer ise diğer iki kız kardeşi ile birlikte; zeus'un zeka tanrıçası kızı athena'nın tapınağı. güzel bir ölümsüzün yanında, güzel bir ölümlü... ayrıca athena zaten poseidon'la beraber öyle ya... niye önemsesin ki ölümlüyü? peki ya önemsemek zorunda kalırsa?
  
  poseidon durduramamış kendini ve içten içe ilgi duymuş medusa'ya. ama bir ölümlüye aşık olmak demek küçümsenmek demekmiş tanrılar için. hem bir yanda da zeus'un kızı athena var öyle ya... e, birlikte olduğun kişinin babası her şeyi bilen zeus olursa gizlemek ne fayda?
  
  öğrenmiş tabii ki athena bu ilgiyi. ama pek tabii poseidon da inkar etmiş... ya sonra?
  
  dedik ya poseidon bir tek kendine inkar edememiş medusa'ya olan ilgisini diye, işte o günlerden bir gün zorla sahip olmuş medusa'ya kendine yenik düşerek. tabii athena'nın bu olayı duyması da fazla zaman almamış. ölümsüz poseidon'a ne yapabilir ki hem zaten bu kızgınlıkla? tabii ki odak noktasını medusa'ya çevirmiş ve demiş ki; "-ölümle kurtulmak olmaz hemen... benim çektiğim acıyı sen de çekeceksin!"
  
  öyle ki, medusa'ya olan kin kız kardeşlerine de sıçramış ve hepsi birer ifrit haline bürünmüş. ve yine öyle ki, artık medusa'nın yüzüne bakmak tahammül gerektiren bir durum olmuş. her saç teli bir yılan... buna rağmen hâlâ medusa'ya bakmak isteyenler için ise bakanı taşa çeviren 2 büyülü göz... ama yeter mi bu intikam athena'ya?
  
  yetmemiş... "-medusa artık ölmeli!"
  
  argos kralı aksirios'un kızı danae'nin, zeus'tan olma oğlu perseus'la yani üvey kardeşiyle işbirliği yaparak medusa'nın kafasını kesmeye karar vermişler. perseus, üvey kız kardeşinin isteğini seve seve yerine getirmiş ve ... medusa'nın yılan saçlı kafasını tek hamlede bedeninden ayırmış.
  
  ancak öyle bir şey varmış ki athena'nın bilmediği. o malum gece ölümlü medusa, ölümsüz poseidon'dan hamile kalmış. medusa'nın kafası koptuğu anda poseidon'un çocukları pegasus ve chrsyar, medusa'nın cansız bedeninden çıkıvermişler. athena ise n'apsın? öldüremez ki bu iki ölümsüz kardeşi. köle yapmış kısacası... "-chrsyar iyi bir savaşçı olur." deyip kendine köle almış; kanatlı beyaz at pegasus'u ise, bellerophone'a vermiş, korinthos kralı glaukos'un oğlu bellerophone'a. çünkü bellerophone, ağzından ateşler saçan aslan başlı khmimaira isimli canavar ile savaşmaya gidecekmiş. gitmişler de... ne mi olmuş?
  
  medusa ve poseidon'un pegasus'u, bellerophone'a zafer getirmiş hem de öyle bir zafer getirmiş ki, bellerophone hiç yenilmeyeceğini tanrı olacağını sanmış. e tabii ki tanrıların yeri olan olympos dağı'na koymuş hedefini, orada yaşamalıymış bir tanrı olarak. ama hesaba katmadığı bir şey varmış; her şeyi bilen baş tanrı zeus!
  
  bellerophone'un, kanatlı atı pegasus ile geldiğini görüp çok sinirlenen zeus, hemen bir atsineğini pegasus'u ısırmasını emrederek göndermiş. ısırılan pegasus çırpınınca da sırtındaki bellerophone düşmüş üstünden, yükseklerden... cezalandırılan bellerophone ise artık, herkesin iğrendiği bir siluetle yaşamak zorunda bırakılmış.
  
  peki pegasus...
  
  o ısırığa rağmen zeus'un yanına yükselmeyi başaran pegasus'u çok seven zeus için, pegasus artık kendisinin silahlarını taşıyan bir hizmetkar olmuş. yani athena'nın nefret ettiği medusa'nın bir yarısı, athena'nın babasının artık çok sevdiği bir hizmetkar olmuş. yani intikam işe yaramamış aslında o kadar da fazla, çünkü iki ölümsüz kardeş de, hâlâ athena'nın yanıbaşında...