• giotto'nun yapmak istedigini sonuna erdirmi$, alberti ve brunelleschi'nin matematik bilgileriyle resimde perspektifi gerçekçi duruma getirmi$ 15. yy ressami. 27 gibi gencecik bir ya$ta olume gozlerini açmi$tir. (bkz: hayata gozlerini yummak)
  • 1401-1428 yılları arasında yaşamış, kısacık ömrüne karşın sanat tarihinde tek geçilir nitelikte eserler ortaya koymuş bir ressamdır. asıl adı tommaso di ser giovanni di mone olan sanatçı sayesinde italyan rönesansı klasik biçimleri ve öğeleri benimsemiş, antikiteye yönelmiştir. masaccio, ghiberti ve donatello’nun heykelde, brunelleschi’nin mimarlıkta yaptığını yapmış ve resimde klasik antikiteye olan ilgiyi başlatmıştır. giotto’nun bir yüzyıl önce ortaya koymuş olduğu ana ilkeleri çok daha sağlam bir biçimde ele alarak, hacim, desen ve renk kullanımında ulaştığı sanatsal tavrıyla masaccio, hümanist düşüncenin ilk görsel zaferini kazanmıştır.
  • eugene delacroix'nın, "resimde bilinen en büyük devrimi tek başına gerçekleştirdi." diye selamladığı öncü ressam.
  • 15. yüzyıl floransa resmi incelendiğinde karşımıza çıkan sanatçılardan biri masaccio. floransa ekolü, rönesans resim ve heykel ilkelerinin olgunluğa ulaştığı bir okul o dönem. en tipik özelliği çizgisellik diye bilinen anlatım tarzı. çizgisellikten form bütünlüğünü ve formu oluşturan dış katların* kesintisiz olarak devam etmesini, herhangi bir ışık veya gölge ile bu dış katların kesintiye uğramamasını anlamaktayız. bunun karşıtı ise gölgeselliktir ve barok dönemde karşımıza çıkıyor. ışık ve gölgenin bir arada kullanılması sonucu formu oluşturan dış katların kesintiye uğraması söz konusudur. dolayısıyla bu, barok resmi ile rönesans resmini ayıran en temel özelliklerden birisidir. giotto’nun ortaya koyduğu ilkeler 15. yüzyılda masaccio’nun resimlerinde ortaya çıkmaya başlar:

    holy trinity-kutsal 3lü: santa maria novella kilisesi’nde yer alıyor. fresk tekniğiyle yapılmış. trinity simgesi olarak resmin tam merkezinde çarmıha gerilmiş isa’yı ve onunla aynı çizgide ancak onun üstünde yaşlı erkek figürü görülür. resimdeki yaşlı erkek figürü genel olarak tanrının bir simgesi. burada da kollarını açmış, isa’yı kucaklar gibidir. çarmıhın sağında ve solunda iki figür görülüyor. sağ taraftaki kırmızı elbiseli olan saint john, isa’nın en çok sevdiği havarisidir. diğer taraftaki koyu renkli figür ise isa’nın annesi meryem’dir. meryem eliyle isa’yı işaret ederek çarmıha gerilmeye gönderme yapıyor. bu dört figürün yer aldığı mekana odaklanıldığında, burasının tipik bir antik dönem mimarisi olduğu görülür. kasetli tonoz denilen roma’daki pantheon’un üst örtüsüne benzer bir üst örtü vardır. iki taraftaki sütun yuvarlak kemer ve sütun başlıklarının yanında da plaster denilen duvara bitişik sütunlar yer almaktadır.

    kutsal figürler mimarinin içine yerleştirilmiş durumdadır. bunun dışında diz çökmüş iki tane figür ile karşılaşılır. bu iki halesiz diz çökmüş figür domenico di lenzi isimli mesen ve eşidir. domenico di lenzi, gonfalioner denilen adalet işlerinden sorumlu birisidir. böylece sivil mesenlerin ya da sivil imgelerin dini konulu resimlere girmesi görülmeye başlanır.

    freskin alt bölümünde bir lahit var. lahit mimari unsur değil freske dahildir. lahitin üstünde bir iskelet ve latince bir yazı vardır. bu yazıda "sen ne isen ben o idim, ben ne isem sen o olacaksın" yazılıdır. sanki iskelet konuşuyormuş gibi yazılmıştır. dolayısıyla yaşam ölüm döngüsüne bir gönderme yapılmaktadır. isa’nın tam altında küçük bir tepe yer almaktadır. bu isa’nın çarmıh’a gerildiği golgotha tepesi'dir. böylece isa’nın ölümü olgusuna bir gönderme daha yaparak bu olgu kuvvetlendirilir.

    bir bütün olarak freske baktığımızda hıristiyan inancının görselleştirmesi dile getirilir. "isa bile çarmıh’a gerildi, dolayısıyla herkes bir gün bu dünyayı terk edecek” mesajı verilmektedir.

    resme kompozisyon olarak baktığımızda oranlar açısında bir hiyerarşi yoktur ancak sivil figürlerin halesiz olmaları, mimari yapının dışında ve diz çöker halde olmaları gibi diğer unsurlar göz önüne alındığında anlamsal bir hiyerarşinin olduğunu görülür.

    masaccio özellikle perspektif üzerine yoğunlaşmış. rönesans döneminin önemli mimarlarında brunelleschi’nin perspektife olan ilgisi ve çalışmaları masaccio’yu çok etkiler. perspektifle ilgili bilgilerini bu mimardan alır. bu resimde perspektifi görselleştirmiştir. tam merkeze isa’yı yerleştirir ve oradan bir çizgi çizilip ikiye katlansa sağdaki ve soldaki elemanlar birbirinin üstüne düşer. dolayısıyla bu simetrik anlayış bu komposizyonda karşımıza çıkar. ışık olarak rönesans resmini genel ilkeleri; perspektif kullanımı, simetrik anlayış, hiyerarşinin aşamalı olarak ortadan kalkması, simetrinin sağladığı denge, yaygın ışık* form bütünlüğü, çizgiselliğin hakim olması ve oranların tutarlı olması görülür.

    vergi-bac parası: santa maria del carmine kilisesi’ndeki brancacci şapeli’nde bulunur. isa ortada havarileri ile beraberdir. onlara yüzü dönük kısa etekli figür romalı vergi memurudur. isa, havarileri ile birlikte kudüs’e gitmek ister. fakat oraya girmek için herkesin bir ayakbastı parası vermesi gerekir. dolayısıyla romalı vergi memuru daha deşifre olmamış isa’yı ve havarilerini tanımadığı için karşılarına dikilip onları vergi vermeye zorlar. isa saint peter’e göle gitmesini ve gölden balık avlayıp, avladığı ilk balığın ağzından çıkan parayla şehre girmelerini sağlamasını ister. bu nedenle sol tarafta arkada çok küçük tutulmuş göle balık avlamaya gitmiş peter görülür. diğer sağ tarafta da yine peter vergi memuruna ayakbastı parası verirken görülür.

    bu resimde üç farklı anekdot aynı kare içinde verilmiştir. yani zaman birliği bu resimler için söz konusu değildir. birbirini takip eden bir süreç içinde gerçekleşen olayların aynı kare içinde ele alınmasına zaman birliğinin bulunmaması denilir. bazen birbirini takip etmeyen konularda aynı kare içinde ele alınabilir. bu da zaman birliğinin olmamasıdır.

    yine de hikayeyi bilmesek bile arka plandaki mimarilerin sonunun olmaması ve sol taraftaki mucizenin dikey ağaçlarla ayrılmasından burada farklı zamanlarda geçen olayların olduğunu anlayabiliriz.

    giotto’nun resimlerinin bir özelliği olan birinci düzlemde figürlerin yer alması, ikinci düzlemde doğa veya mimari ve üçüncü düzlemde mavi gökyüzünün yer alması bu resimde de karşımıza çıkmaktadır.

    rönesans resimleri incelendiğinde bu konunun çok az çıktığını görülür. resmin meseni, resmin yer aldığı şapel ile aynı isme sahip olan brancacci’dir. bu dönemde kent devletleri arasında savaşlar var. savaşlar da masrafları doğurur. masraflar dolayısıyla halktan vergi toplanması gündeme gelir. bu durumdan halkın çoğu hoşlanmaz. bu ortamda brancacci bu resmi ısmarlayarak halka "tanrının oğlu bile vergi verdi, sizde verin" anlamına gelen böyle bir mesaj verilmiştir.

    başka bir yorum ise nicos hadjinicolaou’a aittir. hadjinicolaou, marksist kuramdan hareket ederek alt yapının* üst yapıyı* belirlediğini öne sürer ve bütün bunları ideoloji kavramı içinde açıklar. hadjinicolaou’a göre her toplumun bir ideolojisi vardır. buna kolektif ideoloji ismini vermektedir. bu kolektif ideolojinin belirli bir parçasının resim sanatında karşımıza çıktığını ve bunun adının görsel-tikel ideoloji olduğunu söyler. yani bir toplumda hakim olan bir inanç o toplumun tümel* ideolojisidir. bunun görselleşmesi görsel ideolojisidir. her zaman alt yapı üst yapıyı belirler ve toplumda hakim olan gücün beğenisini resimlerin yansıttığını söylemektedir.

    bu görsel ideolojiyi "olumlayıcı" ve "eleştirel" olarak ikiye ayırmıştır. eleştirel olduğunda resimde bir eleştiri ile karşılaşılmaktadır. olumlayıcı olduğunda dönemin anlayışını olduğu gibi aktaran hatta ona hak veren, yücelten, doğru kabul eden ideolojidir. hadjinicolaou’a göre bu resim olumlayıcı görsel ideolojidir.

    resimde hıristiyan inancının temel taşlarından biri olan mucize küçük tutulmuştur. bunun nedeni aklın ön plana çıkmasıyla irrasyonel* olanın küçültülmesidir. ancak yine de mucize resmin içine alınmıştır.

    başka bir yorum da brancacci’nin mesleği ile resmin ilişkilendirilmesidir. brancacci, floransa’da deniz ticaretini düzenleyen bir baronun üyesidir. onun için para resimde de olduğu gibi denizden gelir. bu resmi seçmesi mesleği ile paralellik oluşturmaktadır.

    hale olması ortaçağ anlayışının az da olsa devam ettiğini gösterir. artık yüzler portre özelliği taşır. bu hümanizmanın bir uzantısıdır. ayrıca ifadenin kontrollü olması da burada gözükmektedir. ifadeler abartılı değil ölçülüdür.

    cennetten kovuluş: bu resim mikelanj’ı çok etkilemiştir. roma-vatikan’daki sistine şapeli'nde de adem ile havva’nın cennetten kovuluşu yer almaktadır. mikelanj, o sahne için masaccio’nun ona esin kaynağı olduğunu mektuplarında ele almıştır.

    resme bakıldığında sol tarafta çok incecik bir kapı görülür. bu cennetin kapısını temsil eder. yasak bilgiye ulaştıkları için ikisinin üstünde yer alan melek cennetten kovulmalarında onlara yol gösterici olmaktadır. kapının ince ele alınmasının nedeni insanoğlu için bir daha o eski haline dönmesinin imkansız olduğunu vurgulamaktır. ikisi de çok üzgün ve utanç içindedir. onları cennetten kovalamakla yükümlü olan melek ise son derece kararlıdır. havva sinsi ve çok çirkin ele alınır. adem ona oranla daha üzgündür. bu yönüyle rönesans’ın son derece ataerkil olduğuna da bir gönderme yapılmaktadır.
  • en onemli eserleri holy trinity ve brancacci chapel'inin duvarlarindaki mukemmel resimleridir. giotto'nun getirdigi yeniliklerinden yararlandi.
  • http://www.masaccio.it/html_eng/home.htm
  • humanizm'i ele almış olan sanatkar
  • 27'ler kulübü'nün eski üyelerindendir.

    resim sanatında devrim yapmıştır ama lakabı "beceriksiz tomasso"dur.
  • var olmaması durumunda rönesans resmi rafaello* ve leonardo da var olmayacak olan. avrupa klasik resim sanatına katkısı bu ikisinden de fazla bulundupu söylense abartı olmayacak büyük ressam. ondan daha önemli belki sadece giotto vardır.
    http://www.masaccio.it/html_eng/home.htm
  • incil konularına karakterlerin duygularını hareketleri ve yüz ifadeleri ile dışa vurdukları tamamıyla yeni bir görünüm kazandıran öncül ressam. merkezi perspektifi ilk kullanandır.
hesabın var mı? giriş yap