literatür taraması

• cinnet gecirip makineli tufekle butun literaturu yok etme eylemi.
• insana "çalışılmamış konu yoktur eksik literatür taraması vardır" dedirten eylem.
• kaynak taraması için yardımcı olabilecek akademik veri tabanları;
  (bkz: science direct)
  (bkz: eric)
  (bkz: ebscohost)
  (bkz: google scholar)
  
  tez tarama için;
  (bkz: yök tez merkezi)
  (bkz: proquest)
• tarih, edebiyat ve sosyal bilimlerin çeşitli alanlarında araştırma ve literatür taraması aşamalarına dikkate değer katkılar sunan ve zaman kazandıran bazı entryleri bir araya topladım. entry numaraları ve açıklamaları şu şekilde;
  
  online arşivler, kütüphaneler ve veri tabanları:#123903259
  
  tarih araştırmaları dijital rehber:#122516302
  
  isam kütüphanesi online kataloglar:#124004423
  
  istanbul üniversitesi nadir eserler kütüphanesi ve dijital tez koleksiyonu: #124443805
  
  osmanlı arşivleri'ni tarama yöntemi:#120586807
  
  the national archives (ingiliz devlet arşivleri) katalog taraması:#120581746
  
  atatürk'ün zihin dünyasını biçimlendiren kitapları yakından tanımak isteyenler için atatürk'ün okuduğu kitapların pdfi:#125277409
  
  osmanlıca gazetelerin bulunduğu bir online veritabanı wikilala:#119798666
  
  son söz olarak, bilimsel çalışmalar derinlemesine yapılmış literatür taramaları üzerine temellendirilmelidir. mevcut literatüre, yeni çalışmayla birlikte sunulan akademik niteliği yüksek özgün bilimsel katkıların kıymeti ancak bu şekilde kavranabilir.
  
  yukarıdaki entrylerde gösterilen kaynakları dikkatle taradığınızda, literatür taraması işinin en az %85'i tamamlanmış olur.
• annanemin anlattığına göre eskiden denizli'de tükenmez mi, bitmez mi, adı öyle bir şey olan küpler varmış, içine soyulmuş meyvaların kabukları ve su konur, önündeki musluktan da elde edilen içecek alınıp içilimiş, üzerine hep birşeyler eklendiği için de hiç bitmezmiş o sıvı.
  
  literatür taraması, özellikle 2/3'ünü tamamlamış haldeyseniz, aynen bu küpün kendisidir. bütün dünya akademisyene mi kesti, herkes mi bu konuları çalışmış, o zaman o meşhur popüler kültürün sahibi kim, ben bunları yazıyorum ama ya hoca (bkz: tez danışmanı) yine kes derse, ben bunları böyle yazıyorum ama ya hoca bunları aç derse gibi soruların, en kötüsü de "ya bunla ilgili bir makale daha vardı, öbür alt başlığı (bkz: alt başlık) yazarken unutmayayım, buraya ekleyeyim diyordum, o neydi, neredeydi" gibi soruların sorulduğu, veri analizini -her ne kadar onun da başlangıcında bir denize düşmüşsünüz, bir türlü çıkamıyormuşsunuz gibi bir hava verdiğini bilseniz de-özleten bir araştırma süreci aşamasıdır.
  
  en cool tarafı sürekli bilimsel yayınları okuyup bilimsel dille yazdığınız için size gelen maillere hızla yazdığınız cevaplar bile son derece bilimsel olur, mis gibi kitap, kütüphane kokar.
• ilgilenilen konuyu günlerce/aylarca index'lerde aratmak, bulduklarını indirmek ayıklamak, gereksizleri uçurmak, daha fazla aramak, yeni bulunanları indirmek, aynı makalelere yirminci kere rastlamak, ayıklamak, döngüsüyle süren eylem. bir konuyla bilimsel olarak ilgilenmenin ilk adımıdır.
  
  (bkz: yeni ba$layanlar için literatür taramasi)
• tarama yaparken iç ses:
  "hımm bak bak bak neler yazmış bu, güzel şeyler söylüyor gibi, at sepete. bunu da at. ya bak bu da işe yarar. aslında herkes haklı ve farklı ya."
  kaynaklar, daha derinlemesine analiz edildikten sonra ise:
  "ulan bir adam bir şey yazmış, hepiniz onun ekmeğini yemişsiniz. dağılın la hadi işinize gücünüze, daha yenilikçi olun hadi."
• makale, tez veya projelerde onceden gerceklestirilen eylem. ozellikle tip ve life sciences alanlarindakiler icin, pubmed kullanicisi olarak, kisisel tecrubelerimden yola cikarak soyleyebileceklerim:
  
  -oncelikle hangi veritabanini kullandiginiz ve bu veri tabaninin diline ne kadar hakim oldugunuz onemli. yazinin devami daha cok medline (medical literature analysis and retrieval system on line) araciligi ile pubmed nasil sorgulanabilir sorusuna cevap seklinde olacak.
  -herseyden once pubmed veritabani nedir ve google'dan farki nedir ona bakalim. veritabanindaki bilgide iki onemli ozellik olmasi gerekiyor : 1- buldugunuz bilginin gecerli bir kaynaktan gelmesi (validated information). 2-sizin etkili bir sorgulama yapmanizi saglamak icin kaynaklarin indekse baglanmasi.
  -google da arama yapmakla veritabaninda arama yapmanin farki yukarida sayilan ozelliklerden ileri gelmekte. bir ornekle aciklamak gerekirse, google da endoplazmik retikulum kelimesini aratirsak, karsimiza ilk cikan kaynak vikipedi oluyor. ancak ayni anahtar kelimeyle pubmed'de arama gerceklestirdigimizde, turkce olan kelimeyi tanimadigini soylemekle beraber, ingilizce karsiligina otomatik olarak cevirerek bize ilk nature dergisinde yayinlanmis bir makaleyi kaynak olarak gosteriyor.
  - pubmed'de mesh (medical subject headings) diye tabir edilen dili kullanarak arama yapilmaktadir. bu dilde aranacak her terimin bir tane karsiligi vardir. mesh'i nasil kullanacaginiza dair ingilizce tutorial'a burdan ulasabilirsiniz.
  - iyi bir tarama yapabilmek icin, oncelikle, mesh'in calisma prensibine bir goz atmaliyiz. pubmed'de bulunan tum referanslar 16 ana kategoriye bolunmustur. a grubu anatomik temalar, b grubu organizmalar vb, tum kategoriler icin . her ana kategori, sayilarla ifade edilen alt kategorilere bolunmustur. bu nedenle arama yaptigimizda karsimiza cikan koda bakmak onemlidir. ornek vermek gerekirse, aids hakkinda bir arama yaptigimizda, c ana kategorisinde olmaliyiz. ardindan infeksiyonlar icin, c01'de, immun sisteme olan etkileri icin c20 deyiz. linkte bulunan "structure tree" sekmesine tiklayip, burdan takip edebilirsiniz .. baktigimizda : sexually transmitted diseases, viral [c01.778.640] icin, c01 infeksiyon hastaliklarina, 778, cinsel yolla bulasan hastaliklara, 640, ise cinsel yolla bulasan viral hastaliklara isaret etmektedir, bu yapiyi anlamak, yapacagimiz taramayi daraltmada yardimci olabilecektir.
  -taramayi daraltmada ilk metotlar : "limits" sekmesini kullanarak, aramanizi, cesitli konularda daraltabilirsiniz. digeri fikrimce oldukca kolaylik saglayabilen [majr] (buyuk harfle) operatoru kullanimidir. bu sekilde, sadece major sonuclari gorunteleyebilirsiniz. ornek: cancer kelimesini arayalim, [majr] kullanmadan onceki sonuclari ve kullandiktan sonraki sonuclari karsilastiralim.
  - "explosion" konsepti ve "explosion" engellemesi : pubmed 'de arama yapildiginda, pubmed arama terimine dahil olan butun sonuclari, sonuc penceresine getirmektedir, diger bir deyimle, tum "structure tree"lerdeki, tum dallara bagli olan sonuclar onunuze gelir. bunu engelleminin, yolu ise, [mh:noexp] operatorunu kullanmaktir. ozet sekilde izlenecek yol, linkte anlatilmistir .
  -en sonuncusu ve en onemlisi, yaptiginiz taramalari kaydetmektir. bu nedenle my ncbi de, bir hesap edinmenizi ve aramalarinizi, soldaki, "save search" butonuyla kaydetmenizi tavsiye ederim.
• bilimsel proje ve tezlerin en zevkli kısmıdır. bu kısımda zorlanıyorsanız, gerçekten bilimle ilgili bir işle uğraşmayınız.
  
  en zevkli kısmı olması, başka projeler aklınıza gelir. başka çalışmaları görmek heyecanlandırır. neden daha önce düşünmedim dedirtir.
  
  asıl mesele, yazıya dökmek burdan sonra başlar. sancılı süreç budur.
  literatür taramadan sıkıldıysanız, bu çok anlamlıdır hayatınızın geri kalanı için. teknik ve saha adamısınızdır. bu da değerli.
• yaptığınız okumalar sonucunda, hangi alanda çalışıyor olursanız olun 'ulan bu adam da olmasa kimse bu konuda birşey yazamayacakmış'sonucuna varacağınız, o adamın makalelerini bulana kadar uyuyamayacağınız ve en sonunda bulup, herkesin yazdığından başka birşey bulamamanız ile sonuçlanacak hayat bezdirici olay.
  (bkz: literature review)