khazad-dum

• khuzdul dilinde karşılığı "cüce konakları" dır. birinci durin tarafından oyulan ve durin halkı nın anayurdu olan puslu dağlar daki büyük mağaralar birinci çağ ın sonunda nogrod ve belegost gibi kentlerin yıkılmasından sonra bu mağaradaki nüfus daha da büyüdü. ikinci çağ ın başında, mithril adlı bir metal keşfedildi; durin halkı yla eregion lu noldor arasında dostluk gelişti. elf ve sauron savaşları boyunca khazad-dum un kapıları kapalı kaldı; böylece ikinci çağ da yaşamlarını sürdürebildiler. üçüncü çağ da mithril madenlerini büyütmeye çalışırken yeraltında mahkum olan bir balrog sebest kaldı ve iki krallarını öldürmesinden sonra cüceler kaçtı. bölge artık moria diye anılmaya başlayacaktı. zamanla sauron , orkları burada topladı, onların cüce kralı thror u katletmesi üzerine cüce ve ork savaşları başladı. savaşlar cücelerin zaferiyle sonuçlandı ama balrog yüzünden moria ele geçirilemedi. erebor da yeniden bir cüce krallığının kurulmasının ardından balin liderliğindeki bir grup khazad-dum a dönerek burada krallığı tekrar kurmaya çalışacak ama başaramayacaktı. 3018 yılında gandalf , balrog u öldürmeyi başarsa da dördüncü çağ da cücelerin bölgeye tekrar yerleşmesi hakkında bir bilgi yoktur. balin dışındaki khazad-dum kralları aynı zamanda durin halkı krallarıydı. khazad-dum westron da cücegazuv, sindarin de hadhodrond , kara çukur ve kara uçurum diye de anılır.
• gandalf'ın saruman'ın gazı ile girdiği beleriand'ın bayrampaşa'sı.
  "gelsene lan yiyosa khazad-dum'a gelsene!"
• neşeli başlar, karamsar biter. summoning şarkısıdır. bu şarkıyı bana gönderip tanıştıran arkadaşım, dün gibi aklımda. yeni üniversiteli olmuşuz, üstelik internet imkanları genişlemiş, yavaştan aradığımızı bulmaya başlamışız google'da. o dönemler işte, bunu yollamıştı. tolkien'in sözlerini değiştirmişler diye kızsam da, ilk dinleyişte sevmiştim şarkıyı. sonra summoning hastası olmuştum zaten.
  
  bir sabah uyansam da, yeniden o günlere dönsem. sigara parası bulamadığımız ama konuşacak konuyu ve arkadaşı her daim bulduğumuz. sabahların, gecelerin yetmediği. büyük büyük ideallere inandığımız... o çağların şarkısıdır benim için her şeyden evvel; içeriği, atmosferi, yarattığı his alakasız olsa da.
  
  elbette her ölen pişman ölür ama ben gençliğimi şimdiki imkanlarımla yaşayamadığım için pişman öleceğim.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=_9ooyitgjz0
• khazad-dum hakkında yukarıda yazılanları okudum.gayet açıklayıcı bilgiler var ama khazad-dum batı kapısı ya da namı diğer durin kapısı hakkında bir bilgi yok, bunu da ben ekleyeyim o zaman.
  
  biliyorsunuz cüceler khazad-dum'a yerleştiklerinde daha çok khazad-dum'um doğu taraflarında ikamet ediyorlardı.güneşin ikinci çağında (henüz sauron ortaya çıkmadan önce) elfler ve insanlarla yakın ilişki kuran cüceler bu iki ırkla da al-sat işlerini epeyce ilerletmişti.ve tarih boyunca da elflerle bir daha böyle bir yakınlık kurmadılar.neyse bu yakınlık kurdukları elfler eregion elfleri ya da demirci elfleri olarak da bilinir.demircilikle uğraştıkları için cücelerle böylesine iyi anlaştıklarını düşünüyorum.bu eregion elfleri eregion denilen bir coğrafyada yaşardı ve bu bölge khazad-dum'un batısında yer alıyordu.yazının başında da belirttiğim gibi cüceler khazad-dum'un doğusunda yaşadığı için bu durum batıda yaşayan elfler ile ticareti zorlaştırıyordu.bunun sonucunda cüceler khazad-dum batı tünelini inşa ettiler ve bu tünelin sonuna da durin kapısı ya da namı diğer batı kapısı yapıldı.bu kapıyı aslen cüce ustası narvi yapmış olsa da üzerindeki rünler ve şekiller ise eregion elflerinin efendisi celebrimbor tarafından yapılmıştır, ve bu yapı sanırım orta dünyada elfler ve cücelerin beraber yaptığı tek yapıdır.kapının üzerinde ise celebrimbor elf dilinde şunları yazmıştır:
  
  --- spoiler ---
  
  ennyn durin aran moria. pedo mellon a minno. ım narvi hain echant. celebrimbor o eregion teithant i thiw hin."
  
  "moria'nın kralı durin'in kapıları. söyle dost ve öyle gir içeri. ben, narvi onları inşa ettim. eregionlu celebrimbor, simgeleri oydu."
  
  -- spoiler ---
  
  ek1: filmde batı kapısı link
  
  ek2: khazad-dum durin ve halkı tarafından oyulmuştur.ve durin öldükten sonra başa gelen her kralın adı durin olmuştur.ancak ilk durine ölümsüz durin denir.
  
  ek3:eregion halkının(demirci elfleri) efendisi celebrimbor aynı zamanda elflerin üç yüzüğünü de döven elftir.(sauron'dan öğrendiği zanaatla)
• cüceler tarafından kullanılan bir diğer adı da, ''mansion of the khazad''dır. bu isim, misty mountains'ı ayrı tutarak büyük yer altı konutlarını ifade etmek için kullanılır. üçüncü çağ'ın 1980 yılında yani nazgul'lerin mordor'a döndüğü tarihte madenci cüceler tarafından dağların altında uyandırılan balrog, bir süre sonra khzad-dum'a - mansion of the khazad'a - sürüldü. bu zamandan sonra khazad-dum, ''moria'' ve elf dilinde ''black pit'' olarak anılmaya başlandı. binlerce yıl sonra balin, moria'da cüceleri tekrar toplamayı ve birleştirmeyi gaye edindi; fakat bu amacını gerçekleştiremedi. ta ki yüzük savaşlarına kadar.
• ubzar ni kâmin (toprağın derinliklerinde)
  aznân taburrudi (karanlık ışıldıyor)
  ıklal tanzifi bashukimâ (soğuk kemiklerimizi kırıyor)
  ubzar ni kâmin (toprağın derinliklerinde)
  gilim sanzigil işte orada, (mitril ışıltısı)
  shakar ra udlag (keskin ve uzakta)
  ubzar ni kâmin (toprağın derinliklerinde)
  tada aklat gagin (yine o ses)
  ugrûd tashurrukimâ (içimizi korku sarıyor)
  maku kataklutimâ? (kimse bizi duymuyor mu?)
  askad gabil (yüce gölge)
  tashfati ni azanân (karanlıkta ilerliyor)
  kâmin takalladi! (yer sarsılıyor!)
  tabriki! takarraki! (çatlıyor! yarılıyor!)
  maku zatansasimâ? (bizi kimse kurtarmayacak mı?)
  urus! (ateş!)
  urus ni buzra! (derinlerdeki ateş)
  arrâs talbabi fillumâ! (alevi derimizi yalıyor)
  ugrûd tashniki kurdumâ! (korkusu kalbimizi deliyor)
  lu! lu! lu! (hayır! hayır! hayır!)
  urkhas tanakhi! (şeytan geliyor!)
• (bkz: moria)
  (bkz: moria madenleri)
  (bkz: kara çukur)
  (bkz: kara uçurum)
  
  muhtemel, mithril çıkarayım derken balrog' u serbest bırakan cücelerin orkların da yardımıyla balrog tarafından khazad-dum kovulmalarından sonra yukarıdaki isimleri almıştır.
• erebor'dan sonraki en büyük cüce krallıgıdır. mucizesi de felaketide mithril olan bu muhteşem krallık cücelerin balrog'u uyukusundan uyandırmasıyla karanlıga gömülür. hobbit te gördüğümüz balin ve oin burada ölmüştür.
• daha sonra moria diye anılmasının nedeni telaffuzu zor bir kelime olması ve elf milletinin narin diline yakışmamasıdır.
• dol guldur albümünden, sözleri yine tolkienden düzenlenen bir summoning şarkısı:
  
  from ashes a fire be woken
  a light from the shadows shall spring
  renewed shall be blade that was broken
  the crownless shall again be king
  
  the world is grey, the mountains old
  the forge's fire is ashen and cold
  no harp is wrung, no hammer falls
  the darkness dwells in durin's halls
  
  the shadow lies upon his tomb
  but still the sunken stars appear
  in the dark and windless mirrormere
  there lies his crown in waterdeep
  
  'til durin wakes again from sleep
  a deadly sword, a healing hand
  a trumpet voice, a burning hand
  a lord of wisdom... died
  
  fire and shadow - both defied
  in khazad-dum his wisdom died
  in joy thou hast lived
  in joy thou hast lived
  
  if thou hearest the cry
  of the gull on the shore
  thy soul shall then rest
  in the forest no more