kayın

• evli çiftlerde akraba tanımlamaları için sıfat olarak kullanılır. eşlerden koca olanı kullanırken "karımın", karı olanı kullanırken de "kocamın" anlamını taşır. ancak birinci tekil şahsa özel iyelik eki taşıması bu durumda mecburidir. ünlü harf düşmesi sık görülen bir durumdur ("kaynım" şaklinde) üçüncü şahıslar kullanırlarken de karısının/kocasının şeklini alır.
  lafın kısası "eşimin/eşinin/eşin" anlamına gelen bir sıfattır. şimdilik birleşik yazılır.
  (bkz: kayınbirader) (bkz: kayınbaba) (bkz: kaynana)
• ayrıca alevi kültüründe orta asya türk şaman gelenekleriyle bağlantılı olarak kutsaldır ağacı. inanışa göre gök tanrı yeryüzüne mesajlarını kayın ağacı vasıtasıyla gönderirmiş, bu sebeple ayinler kayın ağacı altında yapılırmış. olmayan yerlere de dikilirmiş. bu kültür anadolu alevilerine buradan sirayet etmiştir. alevi dedelerinin kullandıkları değnekler de kutsallığı nedeniyle kayın ağacındandır.
• türk mitolojisinde, bütün insanlığın atası olan, ana tanrıçayı içinde barındıran kutsal ağaç.
  
  bazı efsanelerde de, tanrının haberlerini kayın ağacı yoluyla gönderdiği anlatılmaktadır.
• yakılmasıyla elde edilen kurumla yapılan kahverengi pigmentlerin resimlerdeki tan efektini en iyi yansıttığı ağaç.
  
  bundan elde edilen doğal bistre, direkt gün ışığına maruz kalması durumunda zamanla solarken, günümüzde bu renge sahip sentetik pigmentler bu sorunu ortadan kaldırmıştır.
• (bkz: karli kayin ormani)
• olgun iri yaprakli yuz yasindaki bir kayin agaci saatte yaklasik olarak 1.7 kg o2 uretirken, 2.35 kg'da co2 tuketmektedir.
  ayrica ayni kayin agaci yilda bir ton tozu suzer, baca gazlarini ve muhtelif bakteri ve virüsleri bunyesinde agirlamaktadir. yine yuz yasindaki bir kayin saatte 40 kisinin cikardigi karbondioksiti yok eder^*. erozyon icin de elinden gelen yilda 30.000 litre su cekip kendince onlemeye calismasidir.
• 40 metre boya ulasabilen duzgun ve silindirik govdeli bir agac turu. daha çok kuzey bolgelerimizde bulunur. 6-9 cm uzunluktaki dalgali kenarli elips seklindeki yapraklarinin sonbahardaki kirmizimsi rengi çok etkileyicidir. meyveleri dogada yaban hayvanlari icin önemli bir besin kaynagi olusturur.
• bu ağaca gürgen de denilir.
• akrabalık terimi olarak evlilik yoluyla akraba anlamına gelir. örneğin kayınço, kayın + eçü (ağabey) kuruluşundadır. nişanyan'a göre anlamı kat-; eklemek, karmaktan türemiştir (ör. katıncı).
  
  nuray bilgili'ye göre türk mitlerinde, gökyüzü ile yeryüzünü birbirine bağlayan yol olarak kabul edilen kayın ağacından inen hızır, çocuklara ya da erliklerini kanıtlayan gençlere bir at ve bir de ad verirdi. er bu şekilde atına^* ve adına^* kavuşurdu.
  
  "kardeşten iyisi kayın, onun da amına koyim." atasözü
  
  (ilk giri tarihi: 22.7.2016)
  
  (bkz: elti/@ibisile)
  (bkz: kayınçı), kayınbirader, kaynana, kaynata
  (bkz: ağaç/@ibisile), sandal
  (bkz: gürgan), gürgen
• toprak özelliklerini iyileştirdiğinden ötürü "ormanın anası" olarak da bilinen ağaç türü.