kalkan (balık türü)

• latince adı, scophthalmus maximus olan iri, yassı sofra balığı. yıllardır "ızgarası mı kızartması mı?" konulu anlamsız bir tartışmanın göbeğinde duran enfes bir karadeniz balığıdır. pişirmeyi bilmeyen ızgara da yapsa, tava da yapsa kâr etmez, beter eder bu balığı. son zamanlarda nesli tükenmeye yüz tutup da, vatos dilimlerini kalkan diye kakalanmaya başlayınca onbin yavru kalkan karadenize bırakılmıştı. genellikle dip ağlarıyla yakalanır. ağlarına yunus takılıyor diye pareketa da atılır ama zahmetlidir böyle avlamak. yunusların da besin listesindedir kalkan balığı, bu yüzden takılıyorlar ağlara. sadece ve sadece karadeniz'de yaşar. eskiden boğazın kuzey ucuna kadar inerlerdi. o zamanları hatırlayan vardır. uzun ömürlüdür. erişkin olanları 9-10 kiloyu bulur. 12-13 kilo olanları da vardır. bu nedenle bir şehir efsanesi olan "yavru kalkan tavası"sını yemeyiniz. bekleyiniz. derisi pulsuz, sırtı düğme tabir edilen dikenlerle kaplıdır. a vitamini deposudur. bazı kendini bilmezler "nisan-mayıs" aylarında yenir diye bilgi vermişlerse de o bahsettikleri aylar "üreme" zamanıdır. bu balığı yemek için en uygun zaman aralık sonu, şubat başıdır. geri kalan zamanlarda damak ehli olan kalkan balığı yemez.kalkan balığını pişirmek de marifet ister. hele lezzetli bir kalkan tava için anneden kıza geçen bazı sırlar vardır. bu sırlar, bazan ananeden toruna geçer.
• erkek olanı tercih edilen balık cinsi. sebebi karın bölgesinin dişide yumurtalar bulunduğundan boş erkekte ise etli olmasıdır. bilen bilir düğmeli bir balıktır kendisi hem gözlerinin olduğu koyu renkli üst kısmında hem de pembe/beyaz alt kısmında düğmeleri bulunur. erkeğinde düğme sayısı da azdır. derisi ve düğmeleri yenmez. kılçığı yok denecek kadar az olsa da dikkatli yenmesi gerekir beklemediğiniz yerlerinden çok sivri ve sert kılçıklar çıkabilir. genelde beyaz löp etli bir balıktır. beyaz etlerinin yanında jölemsi ve hiç hoşuma gitmeyen kısımları da vardır. tavası makbuldür.
  
  lezzetine gelince bana göre mevsiminde ve kurutulmadan pişirilmiş taze bir lüferin yerini asla tutamaz. bu kadar pahalı olmasının tek nedeni az bulunur olmasındandır bana göre bunun dışında çok da bir numarası yoktur.
  
  son olarak denemek istiyorsanız balık lokantalarında yemek yerine bir zahmet önce bir bilenden tavasının nasıl yapılacağını öğrenin sonra alıp evinizde pişirip ailece yiyin hem daha makul bir fiyata yemiş olursunuz hem de lokantanın ıskarta kısımlarını size yutturması ya da kalkan yerine vatoz vs balıkları yedirmesi riskinden kurtulmuş gerçek tadını öğrenmiş olursunuz.
• piç garson balığı.
  
  -ne tavsiye edersin şef?
  +abi çok güzel kalkanım var...
• en lezzetlisi batı karadenizden çıkandır. temizlemesi basit, lezzeti harika ötesi balıktır. temizlerken çember şeklinde yan yuzgeçler ve kuyruk alınır, sonrasında baş bölgesine paralel dilimlenir. ızgarası makbul diyenlere inanmayın, mısır unu ile tavada yapılan klasik sistemli pişirme on numaradır.
  
  bu balığı olta ile yakalamak isteyen yem olarak solucan veya hamsi kullanabilir. dün gece lüfer avındaydım ve yem olarak istavrit kullanıyordum. oltaya balık vurunca çekmemle birlikte kalkan balığı geldi. üçlü kancanın üçünü de istavrit parçasıyla birlikte yutmuş canımın içi. az önce gömdüm kendisini. yaşattığı damak şenliği için kendisine bu entryi armağan ediyorum.
• lokantada balık seçmenize yardımcı arkadaş size "abi senin için 80 yaparız", derse sakın ha benim gibi balığın tamamının 80 lira olduğunu sanmayınız. kilosunun fiyatıdır bu. sonra 3.5 kilo balığa 300 tl hesap ödersiniz!
• eskiden de lükstü ama artık lüksün de bi tık ötesinde. sezonunda ^* çiftlik ürünü olmayan sinop kalkanının kilosu istanbul'da 1500 - 2000 tl bandını görmüştür..
  
  evde ailecek rakı, kalkan, salata yapayım deseniz bile kafadan 5 bin gayme.
  
  ayda 2 kez yapsanız bi emekli maaşı gitti ama almanya bizi kıskanıyor.. ^*
• tadinin benzeri bulunmayan, muhte$em bir lezzete sahip balik turu. en guzel kalkan icin ise (bkz: amasra).
• leyla umar'in usenmeden, buzlar icinde buralardan kuba'ya goturup, fidel castro'ya pisirdigi balik.
• türkiyede bulunan türü psetta maximadır. genel olarak turbot olarak adlandırılırlar. ayrıca yunanlılar ve ukraynalılar da kalkan demektedirler. bulgarlari da unutmayalim.
• az evvel kilosuna 100 lira kiymet bicilmis deniz mahsulu. arz talep dengesine sonsuz saygim var elbette ama saka diyesim geliyor degil baska birsey bu.