heinrich von kleist

• nietzsche'ye göre genius kleist'i öldüren şey sevgisizlikti. nietzsche, saklandıkları mağaralarından yüzlerinde korkunç bir ifadeyle çıkan gerçek münzevilerden biri olarak görür kleist'i. ani düşünsel ve ruhsal patlamalarına karşı kendilerini yok etme dürtüsüne karşı panzehir olarak sevgiyi gören gerçek münzevilerdendi kleist. sevgiyi bulamayınca da dehşetli bir kasvetin ortasında kendi yarattığı ateşle sona gider.
• 'insanda ifade eksikliği oluyor. sahip olduğumuz tek şey;dil, ruhu tasvir edemiyor. bize verdikleriyse yalnızca bölük pörçük şeyler. bu yüzden içimin derinliklerini birine açmam gerekse dehşet gibi bir duygu sarar beni.'
• tıpkı eskilerin dediği gibi; insan her şeyin ölçüsüdür belki:
  
  "ve her şey olması gerektiği gibi olmasa bile katlanılabilir olduğu sürece seviniyorum."
  (toplu oyunlar'dan)
  
  ama zihnimize ötekinin gölgesi sızdığında işler değişir:
  
  "kalbimin içerisinde sen varken her şeye katlanabilirim."
  (kafka, "milena'ya mektuplar"dan)
• alman oyun, öykü yazarı ve şair.
  
  "insan gözlerinin başardığı en yüksek şeyi
  yaptım ben. imkansızı denedim.
  herşeyimi şansa bıraktım.
  sonucu belirleyen zar, duruyor, duruyor
  anlamıyorum bunu- ve kaybettiğimi."
  
  (çev: gürsel aytaç)
• kürk mantolu madonna'da bahsedilen alman şair.
• 1777-1811 yillari arasinda yasamis alman filozof. ayrica fizik ve matematik okumustur.
  phöbus ve berliner abendblätter'in editörlerinden.
  
  yayinlari:
  
  1807 amphitryon
  1808 penthesilea
  1810 erzählungen
  1810 das käthchen von heilbronn
  1811 der zerbrochene krug
  
  kisisel basarisizliklari ve politik hayal kirikliklari nedeniyle önce sevgilisini (sevgilisinin istedigi üzerine) öldürüp, sonra intihar etmistir. mezar tasinda su dizeler yazilidir:
  
  er lebte, sang und litt in trüber, schwerer zeit (zor zamanlarda yasadi, sarkilar söyledi, üzüldü)
  er suchte hier den tod (burada ölümü aradi)
  und fand unsterblichkeit ( ve ölümsüzlügü buldu)
• kleist, kanser hastası olan genç kadın arkadaşıyla birlikte bir intihar anlaşması yaparak öldü. kız kardeşine bir intihar notu bıraktı.
  
  “bütün dünyayla – ve her şeyden önce seninle – uzlaşmadan sevgili ulrike, şu anda olduğu gibi rahat ve huzurlu ölemem. bana yazdığın mektupta başvurduğun güçlü ifadelerden vazgeç: bırak onların hükmünü kaldırayım; gerçekten de beni kurtarmak için gücünün yettiği her şeyi yaptın, yalnızca bir kız kardeş olarak değil fakat bir insan olarak da yapılabilecek her şeyi yaptın. gerçek şu ki, yeryüzünde hiçbir şey bana yardımcı olamaz. ve artık hoşça kal: tanrı sana benimkinin yarısı kadar olsa bile, keyifli ve tarifsiz mutluluk içerisinde bir ölüm bahşetsin: bu senin için düşünebildiğim en içten ve en büyük dilek. henry. stimmung, potsdam, ölümümün sabahında.”
• intihar mektubunda; "yeryüzünde artık öğrenip edineceğim hiçbir şey kalmadığı için ölüyorum. elveda!" yazan alman şair ve romancı.
• tutkulu bir aşk yaşadığı müzisyen henriette vogel'le birlikte intihar eden alman şair ve yazar.
  
  vogel kanseri ilerleyince aşkından kendisini öldürmesini istiyor. kleist ise birlikte intihar etmeyi teklif ediyor ve 21 kasım 1811'de berlin'deki bir göl kıyısında önce kahvaltı ediyorlar ve önce vogel'i kalbinden sonra kendisini ağzından vurarak intihar ediyor kleist. aşkı için intihar eden başka yazarlar da olmuştu hem de sevdiceğiyle birlikte ve fakat kleist karısı maria von kleist'e intihar mektubunda öyle şeyler yazıyor ki sakallı bünyemle eşine empati yapıp ben bile bir çıkış yolu bulamadım. keşke sen de intihar etseydin sevgili marie, nasıl dayandın ve senin derdine ben neden düştüm bilmiyorum ama kleist'in karısı marie için notu şöyle:
  
  " sen varken, başka bir kadına değiştim seni.. benimle yaşamak isteyen değil, hayır, kendisine de sana olduğum denli az bağlı kalacağım duygusu içinde, benimle birlikte ölmek isteyen birisiyle aldattım. yalnız şunu bilesin, ruhum onunkiyle ilişkisinden sonra, ölüme salt erginleşti; insan ruhunun ululuğunu onunkiyle ölçtüm ve yeryüzünde artık öğrenip edineceğim hiçbir şey kalmadığı için ölüyorum."
• türkiye'de, en iyi, demir özlü tarafından anlaşılmış olduğunu düşündüğüm alman yazar.
  (bkz: berlin'de sanrı)
  (bkz: önünde boş bir uzam)
  
  tabii ki kleist'ın çevirmenleri olan necip üçok, iris kantemir ve ayrıca stefan zweig'ın dünyanın fikir mimarları (die baumeister der welt) kitabındaki "kleist" yazısının çevirmeni gürsel aytaç'ı bu listeye eklemek isterim.
  
  edit1: sabahattin ali'yi geç de olsa ekliyorum (kürk mantolu madonna); tabii ki demir özlü'nün yanına.
  
  edit2: (bkz: fernweh/@invulnerable)