falcon 9

• spacex tarafindan tasarlanmis, sivi oksijen ve karosen yakitla calisan roket motorlari olan uydu ya da uzay araclarini yorungeye yollamak icin california'da uretilmis firlatma sistemi. falcon 9'un iki asamali sisteminin birinci asamasi (booster) uzaya firlatildiktan sonra basarili bir sekilde geri donmus. atlantik okyanusuna basarili bir sekilde yapilan inis, tekrar kullanilabilir firlatma sistemlerinin gelistirilmesi ve gelecegi acisindan onemli bir gelisme. bu konuyla ilgili okulda spacex 'de gnc (guidance, navigation and control) departmaninda calisan bir muhendisten bir sunum dinlemistim. tekrar kullanilabilen firlatma sistemleri acisindan yorungeden dunyaya giris ve yumusak inis probleminin kontrol acisindan zorlayici noktalari ile ilgili bir seminer vermisti. aslinda problem bir bakima ters cevrilmis sarkac kontrol problemine benziyor tabii daha karisik detaylari ile birlikte biraz daha zor ama ozellikle aerodynamic(aerodinamik) kuvvetlerin kontrol problemi uzerindeki etkileri ile kisim ilgincti. normalde genel anlamiyla uzay araclarinda hesaba katilmayan bu etkiler atmosfere geri giristen sonraki bolumler icin non-minimum phase (minimum olmayan faz, turkceye nasil cevriliyor tam da bilemiyorum) kontrol probleminde oldukca etkili oluyorlar.
• elon musk'ın deyimiyle: "welcome back baby"
  
  bu kez kalkışını da, görevini de, inişini de başarıyla gerçekleştirerek tarih yazmayı başarmış.
  10 dakikanın içerisinde 100 km. yükselip 11 uyduyu yörüngelere koymuş ve planlandığı şekilde geri dönmüş.
  
  http://www.theverge.com/…usk-rocket-landing-success
• spacex yaptığı şeyi anlamamış olanlar için bir havacı olarak şunu söyleyeyim.
  spacex sayesinde ilk defa devlet destekli veya devlet tekelinde olmayan bir kurum uzaya malzeme götürüp geldi. bu uzay çağına adım atarak telekomünikasyon , savunma , uzay programları gibi alanlarda güçlenmek isteyen ancak büyük devletler tarafından engellenen ülkeler için bulunmaz bir fırsat.
  
  bir diğer önemli nokta ise geri dönüşüm. daha önce milyonlarca dolar harcanarak uzaya gönderilen roketler daha sonraları yeniden kullanılamıyordu. bu sayede uzay araştırmalarında milyonlarca dolar ziyan edilmeyerek başka kaynaklar için kullanılabilecek.
• bizde geleceğin mühendisleri (bkz: 22 aralık 2015 odtü kütüphanesi mescidindeki olay) başka şeylerle uğraşırken, dünyanın bir diğer yanında yaşanan olay.
• 9 adet merlin motoru varmış bu alette. bunlardan 2 tanesi çalışmasa bile 7 motorla görevini tamamlayabiliyormuş.
  eğer, 61.2 miyon dolar bütçeniz varsa 4.85 ton ıvır zıvırı yörüngeye götürebilirmiş sizin için. çoklu görevlerde pazarlık da yapılabilir diye yazmışlar sitesinde. ama 6.4 ton civarında yükünüz varsa, farklı model falcon heavy ile 90 milyon dolara da halledebilirsiniz.
• 11 subat 2015 tarihi itibariyle basariya ulasmistir. roket dunyaya geri donup okyanustaki platforma inmeyi basarmis.
  
  haber linki:
  http://rt.com/…spacex-falcon9-dscovr-rocket-launch/
  
  elon musk'in twitter mesaji
  https://twitter.com/…musk/status/565716774260576262
• bu da inişinin helikopterden çekilmiş görüntüsü.
  
  ne olacak abi gittiği gibi geliyor sığlığında yorum yapanlar keşke voyager 1'le güneş sisteminin dışına doğru yol alsalar. lan 70 metrelik, 541.000 ton ağırlıktaki roketi başarıyla uzaya çıkarıp bence daha büyük başarıyla geri döndürmek her yiğidin harcı değil.
  
  küçümsediğin olayı kerbal space program oyununda bi dene, sonra tekrar konuşalım.
• bilim-kurgu filmlerinden bir sahne yaşattı adeta. yıldızlar arası dolmuşçuluk gibi bir kavram keşfedilene kadar ancak videolarda izleyeceğimiz güzel bir gelişmedir ayrıca.
• an itibariyle: 5 dakikaya fırlatıyorlar...
  
  edit: fırlatma başarılı... yalnız, roketin birinci kademesinin iniş denemesini canlı yayınlamıyorlar. 'sosyal medyadan takip edin' falan dediler...
  
  edit2: elon musk'ın twitter'ına göre: roket düzgün bir şekilde inmiş, ama aşırı yanal hareket nedeniyle, indikten sonra devrilmiş.
  
  edit3: iniş video'su çıkmış.
• şu an bi canlı yayın daha var ama 3 dakikaya kalkıyor....
  loopu canlı veriyorlarmış.