pers imparatorluğu

• antik dönem ahameniş imparatorluğu ile başlar ve sasani imparatorluğu ile biter. büyük kiros'un babil'i fethedip başkenti yaptığı birinci pers imparatorluğu da denen ahameniş imparatorluğu, 3. darius zamanında büyük iskender saldırısıyla yıkılmıştır. ardılı part imparatorluğu; iskender'in ölümünden sonra iskender'in generallerinden 1. seleukos tarafından kurulan helenistik (bkz: seleukos imparatorluğu)'ndan iran platosunu alarak roma imparatorluğu'nun doğudaki en büyük düşmanı haline geldi. modern dönem ise şah ismail'in tebriz'de tahta çıkmasıyla 1501'de kurulan safevi devleti ile başlayıp 1925'te rıza şah'ın tahta çıkmasıyla son bulmuş, pers imparatorluğu yıkılıp iran kurulmuştur.
  
  en geniş sınırlarına 1736-1796 afşar hanedanlığı döneminde ulaşan pers devleti, sasaniler dönemi (224-651) islam fetihleriyle birlikte
  (bkz: tâhirîler) (821-873)
  (bkz: samanîler) (819-999)
  (bkz: seferîler) (861-1003) yönetiminde; moğol istilası (1218-1221)'ndan sonra ise safeviler, afşarlar, zendler ve 1925'te iran'ın kurulmasıyla son bulmak üzere kaçarlar yönetiminde kalmıştır.
  
  2500 yıl önce, dünya henüz hristiyanlıkla tanışmamışken, tüm insanlık yararına evrensel bir düzen sağlamış ilk imparatorluktur. ülke vilayetlere bölünmüş ve valilerin kralla iletişimini sağlamak için yollar yapılmıştır. bu yolların en büyüğü (bkz: kral yolu) 2700km uzunluğundadır. başkent persepolis; dönemin dünya nüfusunun %55'ini topraklarında yaşatan, halkının yaşam standardı yüksek, köleliğin yasak olduğu ve vergisini verip kurallara uygun yaşayan insanlarının etnisitesini önemsemeyen yöneticilere (bkz: büyük kiros) sahip pers imparatorluğu'nun mirasçısı iran'ın, etnisite çatışmalarıyla iran islam cumhuriyeti oluşunu (bkz: iran islam devrimi) anlatan filme ismini vermiştir (bkz: persepolis).