vasili arkhipov

• küba füze krizi'ndeki tutumu ile insanlık için en az stanislav petrov kadar önemli gizli bir kahramandır.
  
  30 ocak 1926 - 19 ağustos 1998 arasında yaşamış bir sovyet donanma subayıdır.
  arkhipov, moskova yakınlarındaki staraya kupavna kasabasında köylü bir ailede dünyaya geldi. pasifik yüksek deniz okulu'nda eğitim gördü ve ağustos 1945'te sovyet-japon savaşına katılarak mayın tarama gemisinde görev yaptı. hazar deniz harp okulu'na transfer oldu ve 1947'de mezun oldu.
  
  kendisinin bu kadar önemli olmasını sağlayan olay 27 ekim 1962'de, küba füze krizi sırasında gerçekleşti. on bir abd donanması destroyeri grubu ve uçak gemisi uss randolph, sovyetlerin nükleer silahlı denizaltı b-59'u ablukaya almıştı. (abd'liler denizlatının nükleer silahlı olduğunu bilmiyordu) uluslararası sularda olmasına rağmen, amerikalılar, denizaltıyı tespit etmek için yüzeye çıkmaya zorlayan bombalar atıyordu. b-59'un ise moskova ile birkaç gün hiçbir temas yoktu ve denizaltının mürettebatı daha önce abd sivil radyo yayınlarını ele geçirmiş olsa da, b-59 abd donanmasından gizlenmeye çalıştığından, herhangi bir radyo trafiğini izleyemeyecek kadar derine inmişti. gemidekiler savaşın patlak verip vermediğini bilmiyorlardı. denizaltı kaptanı valentin grigorievitch savitsky, savaşın daha önce başlamış olabileceğine ve nükleer bir torpido fırlatmaya karar verdi.
  
  filodaki diğer denizaltılardan farklı olarak, b-59 gemisindeki üç subay, nükleer fırlatmaya izin vermek için oy birliğiyle ile karar almalıydı. kaptan savitsky, siyasi görevli ivan semonovich maslennikov ve filo komodoru (b-59'un icra memuru) arkhipov. normalde, özel silahlı rus denizaltılarda kaptanın nükleer ateşleme için siyasi görevliden izin alması yeterliydi. ancak arkhipov'un commodore (filo kaptanı) pozisyonunda olması, onun da onayını şart koşuyordu. ama arkhipov buna karşı çıktı ve bir tartışma yaşandı.
  
  arkhipov b-59'da ikinci sırada olmasına rağmen, aslında b-4 , b-36 ve b-130 da dahil olmak üzere tüm denizaltı filosunun komodoruydu. arkhipov amerikalıları sadece onları yüzeye çıkarmak ve sovyetlerin dikkatini çekmek için derinlik bombaları attığına ikna etmeye çalışıyordu. sonunda savitsky'yi yüzeye çıkarmayı başardı ve moskova'dan gelen emirleri bekledi. böylece nükleer silah ateşlendiğinde ortaya çıkacak olan genel bir nükleer savaş bu şekilde engelledi. savaşın çıkmadığını gören b-59 yeniden dalarak sovyetler birliği'ne geri döndü.
  
  arkhipov döndükten hemen sonra, sovyet yönetimi tarafından eleştirildi. hatta bir amiral onlara, "geminizle düşseydiniz daha iyi olurdu" dedi. arkhipov'un karısı olga, eşinin, bunun hakkında konuşmaktan hoşlanmadığını, yaptıklarını takdir etmediklerini hissettiğini söyledi. sovyet savunma bakanı, andrey grechko, mürettebatın, amerikalılar tarafından keşfedildiklerini öğrendikten sonra katı gizlilik emirlerini yerine getirememesi konusunda kendilerine kızmıştı.
  
  2002 yılında emekli komutan vadim pavlovich orlov (kendisi de b-59'da idi) basın toplantısı ile bu gerçeği yıllar sonra açıklamıştır. aynı sene küba füze krizi’nden bahsedilirken, abd savunma bakanı robert mcnamara “o zamanlar bildiğimizden daha çok nükleer savaşa yaklaşmışız” dedi. john f. kennedy'nin danışmanı ve tarihçi arthur m. schlesinger bu düşünceyi doğrulayarak o anı; “bu, soğuk savaş'ın sadece en tehlikeli anı değildi. insanlık tarihinin gördüğü en tehlikeli andı." şeklinde nitelemiştir.
  
  sonrasında arkhipov, sovyet donanması hizmetine denizaltılara ve denizaltı filolarına komuta ederek devam etti. 1975'te tuğamiralliğe terfi etti ve kirov deniz harp okulu'nun başına geçti. arkhipov 1981’de koramiralliğe terfi etti ve 1980’lerin ortalarında emekli oldu.
  
  19 ağustos 1998'de kupavna-moskova'da hayatını kaybetmiştir. ailesine 2017 yılında future of life institute tarafından 'yaşamın geleceği ödülü' verilip onurlandırılmıştır.
  
  kaynak
  kaynak