epr

• elimizde iki parçacıktan oluşan bir sistem olsun. bu iki parçacık için tek bir dalga fonksiyonu yazılabilir. bu iki parçacıktan oluşan sistem, sisteme ait dalga fonksiyonu bu iki parçacığın momentumlarının toplamını ya da konumları arasındaki mesafeyi verecek şekilde hazırlanabilir. bu iki parçacık bir noktadan çıkıp birbirlerinden uzaklaşmaya başlasınlar ve birbirlerinden epeyce uzaklaştıktan sonra bu parçacıklardan biri üzerinde ölçüm yaptığımızı varsayalım. şimdi bu parçacıklardan biri üzerinde yapılacak bir momentum ölçümü, toplam momentum bilindiğinden diğerinin de momentumunu bize verecektir. bu durumda üzerinde ölçüm yapılmayan parçacığın da momentumu belli olduğundan dalga fonksiyonu sinuzoidal olacaktır. dalga fonksiyonunu parçacığın kendisiyle aynı şey olduğunu varsayarsak her iki parçacıkta birer dalga olacaktır. eğer ilk parçacık üzerinde momentum değil de konum ölçümü yapılırsa ikinci parçacığında konumu belli olacaktır, ve konumu belli olduğu için dalga fonksiyonu dirac delta fonksiyonu biçiminde olacaktır. dolayısıyla her iki parçacıkta dalga değil tanecik olacaktır. ilk parçacığın kendisi üzerinde yapılan ölçüme göre dalga ya da tanecik oluşunu anlamak bir dereceye kadar mümkün olabilir, çünkü ölçüm aletiyle girilen etkileşim parçacığın doğasını bir şekilde değiştirmiş olabilir. ancak ikinci parçacık birinciden ayrılmıştı ve aralarında oldukça büyük bir mesafe vardı. birincinin üzerinde yapılan ölçümün ikinciyi etkilemesinin mümkün olmadığını düşündüğümüze göre, nasıl olur da birinci parçacık üzerinde yapılan ölçüme göre ikinci parçacık dalga ya da tanecik haline dönüşebilir? bu şekilde, uzaktan, bir parçacığın doğasını değiştirecek bir etki fiziksel olamaz.
  
  einstein'ın da aralarında bulunduğu bazı fizikçiler, kuantum kuramının bu şaşırtıcı, açıklanması oldukça zor sonuçlarını, bu kuramın tamamlanmamış olmasına bağladılar. kuantum kuramı eksik bir kuramdı, bu nedenle bu kuramın atomik parçacıklar hakkında verdiği bütün bilgi olan dalga fonksiyonu bize eksik bilgi veriyordu. ileride daha tam bir kuantum kuramı oluşturulabilirse bu kuramda belirsizlik ilkesi olmayacaktı. aslında einstein ve arkadaşları, epr paradoksu ile, kuantum mekaniğinin varolan haliyle böyle mantıksız bir sonuca, bir paradoksa vardığını ortaya koymak ve eksik bir teori olduğunu kanıtlamak istemişlerdi. ancak son yıllarda yapılan deneyler bunun kuantum kuramının bir öngörüsünden ibaret olmaktan öte, fiziksel bir olgu olduğunu göstermektedir. bu nedenle (bu deneylerin hatasız olduğunu varsayarsak) epr bir paradoks değil, bir olgu olarak düşünülmelidir. (kaynak: bilim gazetesi)