truman doktrini

• truman abd'in o dönemki uluslararası sistem^* çerçevesinde hissettiği sovyetler tehdidini azaltmak ve çevreleme politikasını uygulamaya sokmak adına türkiye ve yunanistan'ı kapsayan bir askeri yardım tasarısını kongreye sunmuştur. bu tasarı esas olarak:
  -türkiye ve yunanistan'a toplam 400 milyon dolarlık yardım verilmesi ve yunanistana verilecek kısım 350 milyon doları geçmemesini,
  -yunanistan ve türkiye'de bulunacak amerikan askeri personeline bu iki ülke talebi doğrultusunda yeniden inşa faaliyetlerinde yardımcı olacak , verilecek yardımı denetleyecek ve ülke personelinin eğitimini sağlayacak yetki verilmesi
  -ihtiyac duyulan malzemelerin en hızlı biçimde yardım alacak bölgelere ulaşımı için gerekli düzenlemelerin yapılmasını içermektedir.
  türkiye ile 12 temmuz 1947 tarihinde bu doktrin kapsamında anlaşma yapılmıştır. anlaşma maddeleri arasında göz çarpan hususlardan biri 2. maddede yer alan verilen yardımların kayıt ve mali şartlarının iki ülke arasında müzakerelerle belirlenmesidir. bu maddenin 2. paragrafında yardımların ancak belirtilen gayeler uğruna kullanılabileceğinden bahsedilir. bu "belirtilen gayeler" ise anlaşmanın giriş bölümünde belirtilir. buna göre:
  verilen yardımlar ancak türkiye'nin hürriyeti ve bağımsızlığı için gerekli olan güvenlik güçlerinin takviyesini sağlama ve ekonomide istikrarı yakalama amaçlıdır.ver
  anlaşmada türk amerikan ilişkilerini ileri dönemlerde etkileyecek olan bir diğer madde 4. maddedir. bu maddeye göre verilen yardımların mülkiyeti ve zilyedliği abd hükümetinin izni olmadan devredilemez, ancak yetkili kişilerce kullanılabilirler. bu madde verilen yardımların ancak türkiye'nin kendi topraklarına yönelik saldırılar sırasında kullanılabileceğini belirtiyordu. ileride ortaya çıkacak kıbrıs sorunu çerçevesinde bu madde ve anlaşma türkiye'nin başını ağrıtacaktır.
  
  (bkz: sınav öncesi aksamında eksi sözlük)