galiçya cephesi

• yıllardır ismini duyduğumuz ama aynı sina, filistin, trablusgarp gibi nerede olduğunu bilmediğimiz birinci dünya savası cephelerinden biri. bugün doğu avrupa’da polonya ile ukrayna arasında paylaşılmış olan bölge.
  galiçya cephesi’nde savaşan 15. kolordumuz (30 bin civarı) alman güney ordusu savunma cephesine 22 ağustos 1916’da geldi. 27 ağustos 1916’da romanya, almanya ve müttefiklerine savaş ilan etti. türk ve alman birlikleri 7 aralık 1916’da bükreş’e girdi. ingiliz ve fransız orduları ise makedonya’da taarruza geçip 11 aralık 1916’da manastır’ı aldı. burada 15. kolordumuz (32 bin civarı) vardı. ruslar bu cephede eylül ayında zehirli gaz kullandı. bir ayda 7 bin mehmetçik kaybettik. türk kolordusu’nun önce 19. tümeni (10-13 bin civarı) sonra 20. tümeni yurda döndü. (enver pasa'nın ricaları üzerine) dönüş 11 eylül 1917’de tamamlandı. galiçya’daki türk kolordusunun orada bulunduğu sürece gösterdiği kahramanlık dillere destan oldu. alman güney ordusu, kolordumuz dönerken yayınladığı bildiride iki milleti “kan kardeşi” ilan etti. tabii askerî heyecanla kaleme alınmış bir bildiriydi, çabuk olmasa da sonunda unutuldu… mehmetcik avrupa'da adlı kitapta tegmen sevki'nin anıları okunarak bu cephede yasananlar daha kolay anlasılabilir. kısaca bahsetmek gerekirse alman kaynaklarının da doğruladığı gibi bu cephedeki seçkin askerlerimiz sayesinde türk kolordusu kısa zamanda ismini duyurmus, ruslar diğer askerlerden bizimkileri saldırırken gürül gürül cıkan "allah allah" sesleriyle tanıdıkları için savunmaya gecerlermis. bu cepheyle ilgili ilginç bir nokta da osmanlı devleti'nin burada askerimize yapılacak bütün harcamaları kabul etmesi ve alman subaylara dahi ödenen parayı borc olarak hanesine yazdırmasıdır. bu borclar daha sonra türkiye cumhuriyeti döneminde almanya'ya ödenmistir. türk tarihinde ilk defa yurt topraklarının dışında başka dost ülkelerin komutası altında savaşılmıştır.