ibn-i battuta

• asıl adı şerafettin ebu abdullah muhammet bin abdullah bin muhammet bin ibrahim et-tanci el-levati'dir. 1304te tanca'da doğmuş 1368/69 yada 1377de fas'ta ölmüştür. hacca gitmek amacıyla 21 yaşında din eğitimini de tamamladığı tanca'dan ayrıldı. bu noktadan sonra 29 yıl süren, 130500kmlik yol aldığı yolculuğu 3 bölümde incelenir.
  ilk bölümde mekkeye kuzey afrika ve mısır yoluyla ulaşması, bu bölgenin ilgisini çekmesi sonucu, şam, huzistan, fars, cebel sammara,musul gibi yerleri dolaşarak tebrize varır.son büyük ilhanlı hükümdarı ebu sait ile tanışır.bağdata da gittikten sonra 3 yıl mekke ve medinede kendini ibadete verir.(1327-1330)
  
  ikinci bölümde kızıldeniz kıyılarını,aden i doğu afrikadaki müslüman ticaret kolonilerini gezer sonra basra körfezi yoluyla tekrar mısıra ordan alanyaya gelir, orhan gazi ile görüşür sinop yoluyla kırıma gider altınordu hükümdarının karısı olan bizans prensesini sağsağlim istanbula götürüp geri getirir.harizm bozkırlarını geçerek buharayı horosanı gezer.hindikuş dağlarını aşarak indus vadisi ve dolayısıyla hindistana ulaşmasıyla gezinin üçüncü bölümü başlar.
  
  (1333)
  
  üçüncü bölümde hindistanı ayrıntılı olarak anlatır.delhi'de gıyasettin muhammet şah tarafından kabul edilir bir süre orada kadılık yaptıktan sonra bir elçiler grubuna başkanlık ederek çine gönderilir.orta hindistan yoluyla malabar kıyılarına iner.buradan çine gidecek gemilerin fırtınada kayalara çarparak batmaları sebebiyle bir süre malabar sultanlığında kalır.maldiv adalarında kadılık yapar.sumatra adasının müslüman sultanı kendisine çine gitmesi için bir gemi verir.kanton ve pekin'i (hanbalık) gezer.çindeki iç savaşlardan korkarak deniz yoluyla (sumatra-malabar-dofar) irana döner.burdan bağdata sonra suriyeye geçer.suriyedeki büyük veba kıyımına tanık olur.(1348) mısırdan bir katalan gemisiyle tunusa geçer sardinya,cezayir ve cebelitarık boğazını geçerek (yolda memleketi tanca yı pas geçer) ispanyada granada krallığını gezer burda mandigo müslümanlarına merak salar. mandigolar malide yaşayan müslüman zencilerdir. 1352de nijer kıyılarına varır, büyük sahrayı boydan boya geçip batı sudan ve mali imparatorluğuna gelir burda bir yıl inceleme yapar.son olarak çölde yaşayan berberi tuareglerin ülkesinden geçerek fasa döner.
  
  ibni batuta seyehatnamesi doğuda ve batıda bir çok dile çevrilerek yankılar uyandırmıştır.biraz kavuştuğu ün yüzünden biraz da bazı yerlerdeki kronolojik çelişkilerden ve katip kendi kafasına göre eklemeler yaptığından kolpacılıkla suçlanır. ancak hindistan,anadolu beylikleri ve mali sultanlığı tarihi konusunda kaynak eserdir.