austerlitz savaşı

• uc ımparator savasi olarak da bilinir. rus cari 1. aleksandr, avusturya imparatoru 2. francis ve fransa imparatoru napoleon bonapart savas alaninda carpismislardir. savas stratejik olarak tarihteki en onemli savaslardan biri olarak gosterilir ve onemli akademilerde ders niteliginde incelenirmis (ikinci kisim rivayet).
  
  savas oncesi rus-avusturya birlikleri olomouc sehrinde toplanir. yapilan topantilar neticesinde avusturya generali franz von weyrother tarafindan sunulan saldiri plani kabul gormustur. halbuki kutuzov karpatlara kadar cekilip, savasi orada gerceklestirme taraftari idi. fakat geri cekilme iki imparator tarafindan kabul gormedigi icin weyrother'in plani destek buldu.
  
  napoleon savastan hemen once pratzen tepelerini yem olarak muteffiklere birakti. oradaki birliklerini geri cekmeye basladi. hemen ardindan da cara yaverini gondererek baris gorusmelerine oturmayi onerdigini iletti. bunun icin cari agirlamayi istedigini belirtti. car ise yavelerinden dolgoruki isimli kontu gonderdi. butun bu olaylar weyrother tarafindan fransizlarin savasmak istemedigi ve yavastan geri cekilmeye baslayacagi sekilde yorumlandi. fransiz ordusunun sayica kendilerinden az oldugu zaten asikardi fakat son gelismeler ile fransizlarin 40000 civarinda oldugunu dusunmeye basladi. savastan bir gece once komut kutuzov'dan alinip weyrother'e devredildi.
  
  napolyon ise louis-nicolas davout komutasindaki birlikleri viyana'da birakmisti. 48 saat icinde gelebilecek sekilde konumlanmislardi. ordunun sag kanadini bilerek zayiflatmis ve rus ordusunun pratzen tepelerindeki birliklerini de kendi sagina saldirmasini beklemisti. eger ruslar pratzen'i terk ederse, savas otomatik olarak bitecekti. bu arada ordusunun sag tarafi, bulunduklari konuma gore viyana tarafinda kaliyordu. ruslar sag tarafi dagitirlarsa, viyana'dan gelecek destegi keseceklerdi. fakat fransiz ordusunun sag tarafi akarsular ve gollerin yogun oldugu alana konuslanmisti. bu da beklenen uzun sure direnmelerini sagladi.
  
  savas sabah 8de basladi. rus tarafinda agir bir sis mevcuttu. napoleon ise bulundugu tepeden daha rahat bir gorus alanina sahipti. muteffikler fransizlarin sag kanadina ciddi bir saldiri yapti. car kutuzov'a sag kanada saldirmasini emretti fakat kutuzov da pratzen'i verdiklerinde savasin bitecegini biliyordu. o yuzden oldugu yerde kaldi. car kendi birlikleri ile saldiriya gecti. sis hafif dagilmaya baslamisti artik ve pratzen'de kalan birlikler(muteffik ordusunun ortasi) bir anda uzerlerine hucum eden oldukca kalabalik fransiz ordusunu gordu. buyuk panik icinde kacismaya baslayan ruslari kutuzov da tutumadi. bu sirada cokmekte olan fransiz ordusunun sag kanadina viyana'dan kosup gelen favout yetisti ve sag taraftaki saldiriyi puskurtmeyi basardilar.
  
  savasin son kisminda pratzen'den muteffikleri top yagmuruna tutan fransiz topculari sahnedeydi. savas alaninin dogu kisminda dengede giden savas (muttefikler sag - fransizlarin sol kanadi), pratzen'den yapilan top atislari ile pyotr bagration komutasindaki muteffiklerin geri cekilmesi ile sonuclandi.
  
  fransizlar 9000 zaiyat(olu-yarali-kayip-esir vs) verirken, muteffikler 36000 verdi. napoleon bazi rus birliklerinin cesaret gosterdigini belirmistir ve fransiz ordusuna "hayatta hicbir seyiniz olmasa bile artik austerlitz'iniz var. bu zafer ile ne kadar onur ve duysaniz azdir." minvalinde seyler soylemistir. car aleksandr ise "bizler koca bir devin ellerinde bulunan bebekleriz." diyerek durumu ozetlemistir. burada baslayan aleksandr-kutuzov catismasi asla bitmemistir. kutuzov ise rovans icin tekrar napoleon'un karsisina cikmistir ve yine yenilmistir (bkz: borodino savasi). buna aslinda tam bir maglubiyet diyemeyiz cunku napoleon'u kisin ortasinda terk edilmis moskova'ya cekmistir ve birkac ay sonra geri cekilmeye calisan fransizlari cekirdek gibi citlemistir. kutsal roma imparatorlugu buradan sonra dagilmistir ve napoleon fransa ile rusya arasinda tampon olacak bir alman federasyonu olusmasini saglamistir.