meryem ana

• meryem ana'nın hrıstiyan, daha doğrusu katolik kültürü üzerindeki ağırlığı, hatta kimi latin ülkelerindeki ezici üstünlüğü otisabi'nin bahsetmiş olduğu gibi avrupa pagan dinlerinin ana tanriça (bkz: modron) figürünün binlerce yıllık geleneğinden kaynaklanıyor olsa gerektir.
  
  son derece patriarchal bir yapı ile ortaya çıkan, baba-oğul-kutsal ruh üçlemesini merkez alan hrıstiyanlık (her ne kadar kutsal ruh musevi mistik^* geleneğindeki shekhinah, yunan karşılığı olarak ise sophia'yı simgelese ve tanrı'nın dişi yanı olsa da) hem köklerinin (sümer, babil, mısır) hem de yayıldığı toprakların (roma imparatorluğu) etkisi ile zamanla kendi formatına uygun, yasal bir ana tanrıça figürünü ortaya çıkarmış, meryem ortodoks kilisesi tarafından milattan sonra 431 yılındaki efes konsülü'nde theotokos (tanrı'nın annesi, tanrı'yı doğuran) ünvanı ile onurlandırılmış, azizlikten yüksek, tanrıdan hallice bir karaktere bürünmüştür. latin katolik kilisesi de meryem'e saygıda ortodoks kilisesinden aşağı kalmamakta, roma gizem dinlerinin de etkisi ile meryem'i sadece yazılı kaynaklar hariç tamamen bir tanrı(ça) olarak kabul etmektedir.
  
  doğuda demeter ve pershephone kültünden etkilenen meryem figürü, batı roma imparatorluğunda ise, hrıstiyanlık öncesi roma kültürüne girmiş, önce orduda askerler arasında, daha sonra devlette bile yayılmış mısır'ın ana tanrıçası "star of the sea" (ki meryem köken olarak mare'den^* gelir) isis kültü ile birebir benzerlik gösterir bir karakter almaya başlamıştır. bunu anlamak için isis'in isa'nın doğumundan yüzyıllar öncesinden kalma tahtta otururken kucağında çocuk horus'u (osiris'ten olma oğlu, güneş tanrısı, şahin başlı tanrı) emzirirken betimlenmiş figürlerine bakmak bile yeterli olacaktır diye düşünüyorum.