politik psikoloji

• "feodal yapıda "ağa" ya da "aşiret reisi” ile bu liderlerin aileleri oldukça güçlü, ulaşılmaz, hatta dokunulmaz ve kutsal sayılabilecek bir duygusal içerikle algılanmaktadır. ağaların her şeye güçleri yeten, en bilgili, en akıllı ve en büyük kişiler olduğu duygu ve düşüncesi aşiret üyelerinin gerçek dünyasını oluşturmaktadır. öte yandan, geleneksel olarak aşiret reislerinin dinsel yönden bağlantılarının olması onlara daha ayrıcalıklı bakılması ve kutsal bir duyguyla yaklaşılmasını sağlamaktadır. "ilkel idealizasyon" her insanın hayatının belli bir döneminde yaşadığı (çocukluk dönemi) bir psikolojik durumdur.
  çocuklukta ebeveynlerimizle özdeşim yaparken onları gözümüzde en mükemmel, en güçlü seviyelerde algılar ve hep çok olumlu yanlarını ön plana çıkarırız. bu durum bir bölümüyle gerçek olsa da genellikle abartılı bir durumu ifade eder. bu savunma mekanizması sayesinde ilkel olarak idealleştirdiğimiz varlıklarla özdeşleşirken biz de kendimizi onların bir parçası olarak görürüz. ağa ya da aşiret reislerinin bu şekildeki ilkel idealizasyonu kısmen bu liderlerin bazı özelliklerinden kaynaklanmakla birlikte, temelde belli bir toplumsal gelişme düzeyinde olan aşiret üyelerinin güçlü bir lidere olan psikolojik gereksinimlerinden kaynaklanmaktadır. aşiret üyeleri, lidere bağımlılık gereksinimleriyle ağayı her zaman birinci plana çıkarırken kendilerini ikinci planda, ikinci sınıf insanlar olarak algılarlar.
  aşiret üyeleri "güçlü ağayı" kendilerinin bir uzanışı olarak algılayarak, bilinçdişında kendi güçsüzlüklerini ve bunun yarattığı boşluğu tamamlayan bir unsur olarak görürler. böylece güçsüz ve ikinci planda kalmış olmalarıyla yaşadıkları acı veren duygularının üstesinden gelmeye çalışırlar. liderde ön plana çıkma, önde olma, güçlü olma, sayılma, itibar görme gereksinimleri varken, izleyicilerininse o özelliklere sahip `bir lider yaratma ve yarattıkları bu lidere bağlanma` ya da itaat etme gibi psikolojik süreçleri bulunmaktadır.
  bu psikolojik gereksinimler dolayısıyla böyle bir sosyal yapı değiştirilmek istendiğinde, sadece ağa ya da aşiret reislerinden gelecek engellemeler ve psikolojik dirençlerle karşılaşılmayacaktır. her iki grup da karşılıklı psikolojik doyum ilişkisi içinde oldukları için düzenin değişmesine direnç göstereceklerdir. bu durum çelişki gibi görünebilir.
  aslında, mantık açısından kendini geri planda, ikinci sınıf ve lidere uymakla yükümlü gören insanların bu ezik ve mağdur durumdan bir an önce çıkmak isteyecekleri akla gelmektedir. ancak, bu açıklama mantıklı olmasına karşın, tüm insanlarda olduğu gibi bu insanlarda da bağımsızlığı sürdürme gibi psikolojik etkenler teba kalma yönünde bir motivasyon oluşturur. kısaca, mantık ve duygu boyutlarının ikileminin yaşandığı görülmektedir. ne yazık kı hemen her zaman olduğu gibi duygu yanı psikolojik boyut yönünde hareket etme, daha çok kendini gösterecektir.
  ağalar narsisistik doyum aracı olan ağalıklarının elden gitmesine karşı direnç gösterirken, tebalar da alışageldikleri geleneksel ilişki biçimlerinin, bağımlılıklarının ve bu türden psikolojik doyum ilişkilerinin yitirilmesi kaygısını yaşarlar. her iki tarafın da gerek bilinçli ve gerekse çoğu kez bilinçdışı yaşadığı kaygılar, durumun değişmesine karşı dirençlerin gelişmesine neden olmaktadır. bu nedenle, geleneksel yapının devam etmesinin sağladığı psikolojik doyumla gelişen dünya gerçeklerinin zorladığı mantıklı değişim baskılarının arasında kalan bu gruplar, yoğun çatışma ve kaygı yaşamaktadır. bunun beklenen sonuçları strese toleransın düşmesi, aşırı duyarlılık, alınganlık ve çabuk öfkelenme durumlarıyla kendini gösteren regresif, yani çocukluk dönemine özgü kontrolsuz duygusal boyuttur. buna bağlı olarak, bireyde mantıktan ve gerçekten uzak, engellenmeye dayanamayan, bekleyemeyen ve sabredemeyen davranışlar ortaya çıkmaktadır.
  topluluklar ve bireyler yaşadıkları ikilemin devam etmesi durumunda daha önceki gelişim düzeylerine gerileyerek, daha ilkel savunma mekanizmalarını kullanmaya başlayacaklardır. " abdülkadir çevik - politik psikoloji