para

• "para şu ana kadar yaratılmış en evrensel ve en etkili karşılıklı güven sistemidir."
  
  paranın tek doğru tanımı budur. merkez bankasıymış, dolarmış, altınmış bunlar biz sıradan insanların anlayacağı şeyler değil. (zamanında benim kafam basmadı.) o yüzden paranın tanımını halka indiren yuval noah harari ne yazmış aynen alıyorum. bitcoin ya da herhangi bir yatırımdan önce aklınızın bir köşesinde yer etsin:
  
  --- spoiler ---
  
  para şu ana kadar yaratılmış en evrensel ve en etkili karşılıklı güven sistemidir. bu güveni yaratansa çok karmaşık ve uzun vadeli bir politik, toplumsal, ekonomik ilişkiler ağıdır. neden deniz kabuğuna, altın paraya veya dolar banknotuna inanıyorum? çünkü komşularım da bunlara inanıyor. komşularım da ben inandığım için bunlara inanıyor ve biz bunlara inanıyoruz çünkü kralımız da bunlara inanıyor ve vergi olarak bunlardan istiyor, ayrıca rahiplerimiz de buna inanıyor ve kilise vergisi olarak onlar da bunlardan istiyor.
  
  --- spoiler ---
  
  bu kısımda bitcoin'in şu anki durumu düşünülebilir. evet insanların pek çoğu bitcoin'e inanıyor. ürün veya hizmetlerini bitcoin karşılığında satmayı düşünüyor. üstelik bitcoin deniz kabuğu, buğday, altın, gümüş ya da herhangi bir takas aracı değil. müthiş bir teknoloji ürünü.
  ama yeterli mi?
  
  --- spoiler ---
  
  elinize bir dolar alın ve dikkatlice bakın. renkli bir kağıt üzerinde bir yanda abd hazine müsteşarının imzası, öbür yanda "tanrıya inanıyoruz" sloganını göreceksiniz. doları bir ödeme aracı olarak kabul ediyoruz çünkü hem tanrıya hem de abd hazine müsteşarına güveniyoruz. güvenin kritik rolü, neden finansal sistemlerimizin politik, toplumsal ve ideolojik sistemlerimize bu kadar bağlı olduğunu, finansal krizlerin genellikle politik gelişmeler sonucu tetiklendiğini ve borsanın bir günde nasıl hisse alıp satanların ruh hallerine bağlı olarak inip çıkabildiğini açıklar.
  
  --- spoiler ---