çerkes reşit

• "[bekir sami günsav ve yüzbaşı selahattin bey^*] yunanlıları ege'nin diğer kıyısına püskürtme amacıyla yürütülen gizli bir çalışmaya katılmalarını istemek için bölgenin en güçlü ailelerinden birini ziyarete bandırma'ya gelmişlerdi. bekir sami ve selahattin bey, 22-23 mayıs 1919 tarihlerinden birinde yöredeki emreköy'de çerkes reşit'in evine geldiler. çerkes reşit evde olmasa da babası hasan, bu iki adamı karşılamak için oradaydı. çerkes reşit'in eski okul arkadaşı bekir bey, yunanların oluşturduğu yakın tehlikeyi ev sahibine izah etme fırsatı buldu. bekir bey, 'millet bu tehlike zamanında reşit'i çağırıyor' demişti. akşam sona ererken, çerkes reşit'in kayınlarından biri bekir bey'in elini ayağını öptü; ailenin yardıma gitmesi kararlaştırıldı.
  
  bekir sami, selahattin bey ve arkadaşlarını öngördüğü direniş hareketinin başarısı, çerkes reşit ve ailesinin sadakatine bağlıydı. ittihat ve terakki cemiyeti'nin kurucu üyelerinden çerkes reşit, devlet istihbaratının deneyimli bir ajanı ve imparatorluğu en etkili figürlerinin çoğunun yakın arkadaşıydı. ancak bekir sami, siyasi bağları olan bu taşra ailesinin moral desteğinden fazlasını istiyordu. aslında göz koyduğu şey, ailenin güney marmara menşeili suç şebekesinin hizmetleriydi. ailenin söz verdiği yardım, tanıştıktan sonra birkaç hafta içinde, bölgede şekillenen direniş hareketinin emrinde hazır bulunan yüzlerce milis biçiminde vücut bulacaktı.
  
  ittihat ve terakki cemiyeti, taşra çeteleri ve şebeke siyasetinin bağlantı noktası, savaş yıllarında güney marmara'nın yavaş yavaş cemaatlerarası şiddete doğru sürüklenişini anlamamız için hayati önem taşır. ittihat ve terakki cemiyeti'nin 1908'deki kuruluşundan itibaren, sabıkalılar ve parti yetkilileri birbirine karışmış, imparatorluk içinde kurumsallaşmış bir karışım meydana getirmişlerdi. osmanlı istihbaratı, teşkilat-ı mahsusa, başkent ve taşrayı birleştiren bu ittifakın vücut bulmuş haliydi. ittihat ve terakki cemiyeti'nin kalıntıları iktidardan bertaraf edilir edilmez, ortak kaderlerini tersine çevirmek ve en büyük başarısızlıklarını (yani devletin yakında bölüşülecek olması ve tehcir edilen gayrimüslimlerin sürgünden dönüşü) telafi etmek için yerel milislerle ittifaklarına geri döndüler."
  
  ryan gingeras, dertli sahiller - şiddet, etnisite ve osmanlı imparatorluğu'nun sonu, 1912-1923, çev. melike neva şellaki, tarih vakfı yurt yayınları, 2015, istanbul, s. 97-99.