arap milliyetçiliği

• bütün milliyetçilikler gibi avrupa patentli modern bir ideoloji olarak milliyetçiliğin ortadoğu versiyonlarından biridir. evrensel anlamda bakacak olursak bütün milliyetçiliklerin ortak özelliği olan yani "mensubu olunan milletin kutlu / tanrısal / seçilmiş olduğu" iddiasını bilinçaltında taşır. ancak islam toplumu / coğrafyası özelinde bakacak olursak arap milliyetçiliğinin yedeğinde bir de arapça'nın fiilen islamiyet'in resmî lisanı olarak sağladığı "avantaj" vardır.
  
  islam dininde üstünlük her ne kadar takva'da^* da olsa da böylesi dünyevî semboller kutsallaşıp dinî birer yapıya dönüşebiliyorlar [pakistanlı düşünür fazlur rahman buna "kutsal olanla tarihsel / sosyolojik olanın tasnif edilmesi gerekir" der; ayrı bir bahistir].
  
  arap milliyetçiliği de bu iddialara yaslanan ve hem haristiyan ama özellikle musevilik dinlerine karşı, hem de "içeride" türk-fars [araplar farslar için acem derler] milletlerine karşı bir tür önderlik-bayraktarlık iddiasında bulunur. islamiyet'in 1400 yıl boyunca yayılması ve genişlemesi aynı zamanda kur'an dili arapça'nın da bu islam toplumlarında bilinmesi, öğrenilmesi anlamna geldiği için de arap milliyetçiliği kendiliğinden yürüyen bir kanal olarak özellikle ortadoğuda bir ağırlık teşkil etmiştir.
  
  ama mesela bu kadar basit değildir tabii. önce islam 'ın ilk devirleri sonra saltanat dönemi sonra osmanlı devleti ve nihayetinde yakın tarih arap milletinin bilincini çok fazla etkilemiştir. neticede ortaya çok boyutlu bir arap kimliği çıkmıştır. kırılmalar, travmalar, yalanlar, savaşlarla biçimlenmiş bir kimlik.
  
  islam öncesi devirlerden kalma yedi askı şairlerinden, peygamber'in hayatına, dört halife'den çöl ve hurmaya, emevi-abbasi devletlerinden, osmanlı'ya, kutsal emanetlerin tarihsel yükümlülüklerinden israil'in kuruluşuna, ingilizler-osmanlı tercihinden petrole, baas'tan altı gün savaşına... sayısız dinî, tarihî, ekonomik vesaire dinamiklerle şekillenmiş bir arap bilincinin eseridir arap milliyetçiliği. sosyalizm, ırkçılık, emperyalizm, anti emperyalizm, irredentizm, antisemitizm ve acıları dünyalara eş mazlumluklar hep bu milliyetçiliğin uzantıları linkleridir.
  
  sadece arap milliyetçiliği değil bütün milliyetçilikler sorunludur; malûldür eyvallah. ama ayaklarının altında bulunan ve taş çatlsın 100 yıldır kullanılan siyah bir sıvı yüzünden katledilen, kullanılar, sömürülen, soysuzlaştırılmaya çalışılan bir milletin belki dünyaya meydan okuma belki dünyaya entegre olma çabası olarak okunabilir. başka ülkelerin ve milletlerin milliyetçiliğine sahip çıkıp arap milliyetçiliği eleştirisi yapmak anlamlı değildir. [bunu biraz açalım. mesela sadece, milliyetçi olup başka milliyetçilikleri eleştirmek değildir: devletlerin resmi tezlerine uyum sağlamak, oryantalizm yapmak, milliyetçiliği eleştirirken süper temiz toplum muamelesi yapıp avrupa'dan örnek göstermek, işgalleri kınamamak da milliyetçi olmayıp onun kadar sorunlu olan tavırlardır]