the story of philosophy

• 1/9--antik yunan
  ===================
  5/8--helenistik cag...kynikler
  
  bu okullarin ilki kyniklerdir. son derece aykiri, otorite dusmani, alayci insanlardi ve en unluleri diogenesdi. bir zaman makinesi edinildiginde kesinlikle tanisilmasi gereken bu adam, eski zamanlarin bir nevi jackassiydi. kasitli olarak igrenclikler yapar, edepsiz davranir ve bir ficinin icinde, adeta "kopek" gibi yasardi. kopeksi anlamina gelen kynik lafi da burada cikmistir. [bugun ingilizcedeki cynic kelimesi de ayni koktendir ama zamanla anlami degismistir]
  
  diogenes kesinlikle bir nihilist degildi; dogru ve yanlis degerlerin ayrimina inanirdi. fakat geri kalan hersey, her turlu toplumsal adet, gorgu kurali, milliyetcilik ve diger ayrimlar, onun icin sacmalikti. "dunya vatandasiyim" lafini ilk kullanan odur ve bunun yunancasi olan kozmopolitan kelimesini ona borcluyuz. [heyhat ki simdi bu kelimenin bizim icin ifade ettikleri "erkeginizin toplarini sevincten cinlattirmanin 101 yolu"ndan ibaret]
  
  onunla ilgili en unlu hikaye iskenderle karsilasmasidir. diogenes hakkinda bircok sey duyan ve meraklanan iskender onu ficisinda ziyarete gelir ve butun dunyanin hakimi olan kendisinden bir istegi olup olmadigini sorar. diogenes ise istifini bozmadan, mecazi anlamini kast ederek, "evet, golge etme" diyerek dunyevi degerleri ne kadar kucumsedigini belirtir. boyle bir tarihi ayar uzerine iskender de "eger iskender olmasaydim, diogenes olurdum" diyerek sahneden cekilir.
  
  diogenesnin her turlu rituele ve sisteme karsi cikmasi, bunun bilgi birikimini ve gelecek kusaklara aktarimini guclestirecegi saviyla reddedilebilir. bir "kopek" gibi yasayarak, her ne kadar bilge de olsa, aristonun temsil ettigi bu dunyayi anlama akimina tamamen karsidir. zannimca bir milyon diogenes de gelse bu dunyaya, bir aristonun katkisini yapamaz insanogluna. eger bu yasam tarzi, bilime degil de erdeme onem veriyor diye savunulursa, burada aklimiza sokratesin erdemi bilgiyle ozdeslestirmesi gelmelidir. arka arkaya gelen uc dort aristonun edinecegi bakis acisi ve ahlak felsefesi, butun gununu ficisinda geciren diogenesinkinden elbet ustun olacaktir. spektrumun diger ucunda ise, daha sonra da bahsedecegimiz, insanin kaderini tamamen dogaya hakim olmak ve onu cozmek olarak goren francis bacon yer almaktadir.