ulusların düşüşü

• 2012'de yayınlanan uzun süredin dünya gündeminde olan "why nations fail" daron acemoğlu ile james robinson'un yazdığı kitabın türkçe çevirisine verilen ad.
  
  "mutlaka" okunması gerekenler listesindedir.
  
  özetle, kitapta bazı ulusların (devletlerin) diğerlerine göre neden daha başarılı olduğunu sorguluyor. bunun ana nedeninin, ekonomik ve siyasal yapıların "bir şekilde" kapsayıcı ya da sömürücü olmasıyla açıklanabildiğini savlıyor. kapsayıcılık ya da sömürücü yapıların ortaya çıkmasında ise bilinçli tercihler ile geçmişteki olumsal unsurların etkisini göz ardı etmeyin diyor. tarihin dönemeçlerinde mevcut kurumsal yapılardaki küçük farklılıkların ilerideki muazzam farklılıkları oluşturduğunu savlıyor............ henüz kitabı bitirmedim da!..
  
  kitap ingilizce olarak 2012'de mart veya mayıs'ta yayınlanmış. bir vesile ben 2012'de haziran ayında acemoğlu'nun, kitapta öne sürdükleri temel teoriyi anlattığı uzun bir konuşmasını dinleme fırsatı buldum.
  
  o konuşmayı dinlemeden önce mi, yoksa sonra mı tam hatırlamıyorum, -yaşlılık artık- zamana ilişkin düşünmekten kaçınıyor insan, tübitak'ın nasıl olup da yayınladığına şaşırdığım "halkın bilim tarihi" (clifford d. conner) kitabını, sermaye'nin sırrı (hernando de soto), sanayileşmenin gizli tarihi (ha-joon chang) kitaplarını o günlerde okudum.
  
  kitabın türkçede yayınlandığını öğrenir öğrenmez de hemen aldım, şu anda okuyorum. daron acemoğlu'nun dinlediğim konuşması oldukça iyiydi, bu nedenle kitap şu anda derinlemesine düşünme imkanı verir nitelikte. ancak ilk kez okusaydım eminim çok daha etkili bir sürpriz olarak görürdüm.
  
  daron acemoğlu ve james robinson'un yakın bir gelecekte nobel alacağına kesin gözüyle bakılıyor.
  
  ulusların düşüşüne ilişkin orijinal isim başlığında yazılanları okumadım ama birisi mutlaka diyecektir, "eaaahh işte neo liberallerin şeysi.. " evet yaklaşım neo-liberal ama güçlü bir "teori" sunuyor kitap. önemli olan bu.. yakın zamanlarda, dünyayı anlamaya yönelik pek "yeni" fikir ortaya çıkmıyordu. acemoğlu ve robinson bunu başarmış.. taa ibn-i haldun'dan bu yana "söylenen" sözlere bile alternatif sunyor-tartışıyor kitap.. hakikaten iktisat ve iktisat tarihi okurken eğleniyor insan okurken.
  
  yukarıda saydığım kitapların hepsini peş peşe okursanız acayip etki edecek düşünce yapınıza.
  
  buna bir de benim varlığından bir şekilde haberdar olduğum ama henüz okumadığım, bir dönem dünyada ve türkiye'de çok ilgi gören pasif ve dışlayıcı laiklik (ahmet kuru) kitabını eklemekte fayda var.
  
  gelecek günlerde de hızla sayısı artan sanayi 4.0, ikinci makine çağı, dördüncü sanayi devrimi gibi adlarla anılan yeni olguya ilişkin yazını okumak gerekli.
  
  özetle, evet buncağız dahil geniş bir kitle mal gibi ilkel gündemimize takılıyoruz ama bunların hepsi güzel şeyler..
  
  not: "bunların hepsi güzel şeyler" yeni yazarlar için bir anlam ifade etmez ama eski ekşi sözlük okur-yazarlarına tebessüm ettirme amacı taşımaktadır.