albert bandura

• iki dersini aldigim, tatli bir kanada aksaniyla sevimli sevimli ders anlatan psikolog. self-efficacy yaklasiminin kilo verme, diyabet, cesitli fobilerin tedavisi gibi alanlarda cesitli uygulamalari vardir. kendisi self-efficacy’i soyle tanimlar: “self-efficacy (oz yeterlik diye cevirebiliriz) , insanin ilerde karsilasacagi durumlari idare edebilmek icin gereken hamlelerin kaynaklarini duzenleyip hayata gecirebilme yolunda kendi kapasitesine inancidir.” bu ilkeyle yapilan tedavilerde (ki genellikle grup terapisi seklinde oluyor) hastaya buyuk bir hedefi gerceklestirmesi icin kendine gercekci alt hedefler (subgoal) koymasi telkin ediliyor. bunlar mesela haftalik hedefler seklinde. bu surenin sonunda hasta, aldigi sonuclarin kaydini tutuyor ve aldigi kararlarin sonuclarini gormus oluyor. kilo vermek isteyen birisini ele alirsak, diyelim vermesi gereken 20 kilo var. realistik olarak, ilk ay icin iki kilo verme hedefini koyabilir bu hasta. sonra da bunu gerceklestirmek icin, mesela yeme aliskanligiyla ilgili degistirecegi seyleri, haftada ne kadar ve ne sekilde egzersiz yapacagini tespit ediyor ve yaziyor. sonra her hafta neler yapildigi ve ne kadar kilo verildigi kayda geciriliyor. bu sekilde ilk birkac haftadan sonra rejimin bozulmasinin da onune gecilmis oluyor.
  
  en cok ilgimi ceken ise bir suru insanin agorafobiden muzdarip oldugu gercegiydi. bu insanlar evlerinden, hatta bazi ciddi durumlarda odalarindan disari cikamiyorlar. hele ki simdiki internet alisverisi filan, insanlarin uzun sure evden cikmadan yasayabilmesine de imkan taniyor. boyle insanlarin tedavisinde de benzer yontemler kullaniliyor. hastalardan biri bu sebeple corvette’ine bes senedir filan binip gezemiyormus mesela. tedavinin sonunda artist artist dolasiyordu.
  
  bandura dersleri “olayi cozdum ben.” modunda anlatiyordu, hatta birinde bilmem kac dile cevrilmis kitaplarindan ornekler getirmisti. en azindan butun teorilerini kendi uzerinde basariyla uygulamis gorunuyordu. 80 yasinda olmasina ragmen bir bucuk saatlik blok dersi hic teklemeden goturuyordu.