iskoç riti
-
skoç riti veya iskoç riti, hür masonların yüksek dereceler ya da felsefi dereceler adı verdikleri ileri bir masonik düşünce sistemi.
eski ve kabul edilmiş skoç ritinin başlangıcı olan olgunlaşma riti (perfeksiyon riti) ilk önce kıta avrupa'sında başlamıştır. bunlar 1761 ve 1762 bordeaux anayasalarına göre 4'ten 25. dereceye kadar çalışan localardı. fransa'dan, batı hint adalarına oradan da kuzey amerika'ya uzanmışlardır. olgunlaşma locaları 1763'te new orleans'ta, 1767'de new york'ta 1781'de philadelphia'da ve nihayet 1783'te güney carolina eyaletinin charleston şehrinde kurulmuştur.
berlin ve yüksek şura
1786 berlin büyük anayasaları ritin 33 dereceye çıkarılmasına ve her ülkede 33. ve sonuncu derecede tek bir yüksek şura tarafından idare edilmesini öngörüyordu. bunun üzerine charleston’lu 9 mason, 31 mayıs 1801'de bu anayasalara göre meydana getirilen dünyadaki ilk yüksek şurayı kurdular. 4 aralık 1802 tarihli ünlü ‘manifesto’ ile de bunu tüm mason dünyasına ilan ettiler. bundan böyle dünyada ilk kurulan yüksek şura olması itibarıyle charleston’daki bu yüksek şura, ‘’ana yüksek şura’’ diye anılmaya başlandı. bugün dünyada tanınan bütün yüksek şuralar doğrudan veya dolaylı olarak patentlerini bu ana yüksek şuradan almışlardır.
33. derece
1802'deki manifesto’da kullanılan isim abd'nin otuzüçüncü derece yüksek şurası idi. skoç kelimesi başlangıçta ne belgelerde, ne de yazışmalarda kullanılmamıştır. yalnız sıralanan derecelerin bazılarının unvanlarında fransızca skoç anlamına gelen ‘ecossais’ kelimesi kullanılmıştır. bu isimlendirmenin bir sebebinin de, skoç riti kurulurken bir araya gelen rozikrüsyenler, tapınak şövalyeleri, töton şövalyeleri, malta şövalyeleri, doğu şövalyeleri, illuminati, olgunlaşma locaları gibi birçok eski topluluğun bir araya gelerek, ekose sistemi gibi kendi derece ve öğretileri ile bir bütün oluşturmalarından ileri geldiği söylenir.
tarihi
fransa büyük locası'nda büyük hatip olarak görev yapan, stuart hanedanı naiplerinin de hocası bir jakoben olan iskoç asıllı şövalye andrew ramsay'in 1736 yılında paris'te yapılan bir inisiasyon töreni sonrası yaptığı konuşma (ramsay'in nutuk'u olarak da anılır) skoç riti'nin kuruluşuna öncülük etmiştir. ramsay bu konuşmasında masonluğun köklerinin eski duvarcı ustalarında ve loncalarında değil, haçlı seferleri esnasında ve sonrasında bir araya gelmiş şövalyelerin tarihinde aranması gerektiğini ve masonların bu eski şövalyelerin devamı ve hatta bizzat kendileri olduğunu belirtmiştir. bunun üzerine o yıllara kadar avrupa'nın birçok yerinde gizli olarak çalışan şövalye toplulukları ile bu şövalye topluluklarının kudüs'te kadim sırları öğrendikleri ezoterik gruplar bir araya gelmiş ve masonluk içinde ilk yüksek derece sistemi olan skoç riti'ni, fransa'da oluşturmuşlardır. böylece uzun yıllardır localarda ilk üç derece içinde semboller ve gizli alegoriler arkasına gizlenen esas öğreti ve tarihçe, daha açık bir dille ve ezoterik bir derece sistemi ile üyelere verilmesi, bu dereceler alındıkça da hak edilen şövalye ünvanlarının masonlara tevcih edilmesinin yolu açılmıştır.
amacı
skoç masonluğunun amacı, bilgisizliğin ve cehaletin her türüyle savaşmaktır.
skoç riti'nin, masonluğun genel ilkelerinden ve amaçlarından farklı ilkeleri ve amacı yoktur. her türlü baskı, bağnazlık ve dogma ile mücadele etmek, aydınlanmacı, bilimsel görüşü esas alan bir anlayışı hakim kılmak ve insanlar arasında ahengin ve barışın hüküm sürdüğü bir düzeni tesis etmek masonluğun olduğu gibi skoç riti'nin de ana amacıdır. sembolik localardan farklı olarak skoç riti masonlarına, şövalye dereceleri ile birlikte toplumsal vazifeler yüklenir ve bir şövalye olarak bunun için mücadele etmesi gereği vurgulanır.
bilimsel düşünceyi baskın olarak öne çıkaran rozikrüsyenler, şövalyeler ve illuminati başta olmak üzere birçok kadim topluluk üyelerinin masonluğun bugünkü hale gelmesinde büyük katkısı olduğu bilinir ve bu öğreti skoç riti derecelerinde yoğun olarak işlenir.
hür masonluk gizli bir cemiyet olmaktan çok, kadim gizlerin bir derece sistemi ile ve zamana yayılan bir şekilde açıklandığı bir kardeşlik kurumudur. masonluğun esas sırları, sembollerle çalışan ilk üç derecenin ardından ve ancak orada üstat derecesi alınmasının ardından hak edilebilen skoç riti dereceleri dahilinde verilir.
ahlak prensipleri
eski ve kabul edilmiş skoç riti öğretileri büyük bir ahlak sisteminin temsilcisi ve uygulayıcısıdır. insanlar arasından hiçbir din, dil, ırk farklılığı gözetmeksizin tüm insanların ve insanlığın iyiliği için çalışmayı prensip olarak edinmiş masonluğun fikirlerinin başarıya ulaşması için skoç masonlarına, gerçek bir şövalye ruhu ile bu prensipleri halka ve topluma anlatma ve taşıma misyonu yüklenir.
albert pike ve ünlü eseri 'morals and dogma'
eski ve kabul edilmiş skoç ritinin efsanevi ismi, ana yüksek şuranın 1859-1891 yılları arasında hakim büyük amirliğini yapan albert pike’ın skoç riti derecelerinin revizyonunu yapmıştır. bu revizyonların neler olduğu ünlü eseri; morals and dogma adlı eserinde yer almıştır. bu eser türkçeye çevrilmemiştir. skoç masonluğu ve prensipleri konusundaki ana kaynaklardan biridir. albert pike, skoç ritini bir eğitim kurumu olarak görmekteydi. burada görülen dersler siyasi, ahlaki ve dini felsefelerdi. eğitim, derecelerin iykaaf törenlerindeki drama ve konuşmalarla verilir. ayrıca bu dereceleri açarak izah eden ve derecelerle skoç riti masonuna yeni verilen görevleri anlatan öğretilerini de yine ünlü baş yapıtı morals and dogma adlı eserinde toplamıştır.
skoç riti masonu siyasi, ahlaki ve dini alanlarda felsefi gerçeği aramaya başlar. vatana hizmet, insanlığa sevgi, tanrıya iman arayışları masonun yaşamı boyu sürer gider. kamil insan dini, ahlaki ve siyasi boyutlarını dengede tutabilmeyi öğrenebilmiş insandır. bu dengeye varabilmek, onu mümkün kılacak ruhsal bilince sahip olmak ve ona adım adım yaklaşmakla olur. her derece masonunun görev duygusunu genişletir, evrendeki yerini ve amacını daha iyi anlamasına yardım eder. dereceler ilerledikçe bilgiler derinleşir, sembollerin kombinasyonlarından yeri alegoriler üretilir.
skoç ritindeki görev kavramının temelinde bir de aksiyon vardır. sadece öğrenmek ve bilmek yeterli değildir. skoç riti masonu bilinçli ve vicdanlı bir şekilde kendini ve içinde yaşadığı dünyayı geliştirmelidir.
“skoç riti mezhep ve din ayrılığı yapmadan bir yüce varlığa iman; particilik ve ırkçılık yapmayan bir vatanseverlik; sınır tanımayan bir kardeşlik ve kalplerin evrensel birliğidir.
davası : insanlığın yücelmesi,
dileği : insanların düşünce hürriyeti,
görevi : insanların vicdan hürriyeti,
hedefi: yeryüzündeki tüm insanların eşitlik hakkını garanti altına almaktır.
dereceler
skoç riti, büyük localar tarafından yürütülen ve yönetilen ilk 3 dereceden sonra 4. derece ile başlayan ve 33. dereceye kadar ilerleyen altı ayrı bölümlü bir eğitim sistemiyle çalışır. felsefi localar da denilen skoç riti atölyeleri altı ayrı sınıf altında toplanır ve tamamı 33 dereceli üyelerden oluşan yüksek şura'ya bağlı olarak çalışır. bunların her birisinin ayrı üye listeleri ve görevlileri vardır. skoç riti'ne devam edebilmek için bir masonun kendi sembolik locasına da devam etmesi ve orada düzenli olması şarttır.
mavi (veya sembolik) localar (1-3)
felsefi localar :
olgunlaşma locası (4-14)hakim şapitr (15-18)areopaj (19-30)yüksek haysiyet divanı (31)yüksek danışma divanı (32)yüksek şura (33)
skoç riti'nde derece isimleri türkiye büyük locası ve türkiye yüksek şurası tarafından kullanıldığı haliyle şöyledir:
1. derece: çırak
2. derece: kalfa
3. derece: üstat
4. derece: ketum üstat
5. derece: kâmil üstat
6. derece: sır kâtibi
7. derece: nazır ve hakim
8. derece: bina emiri
9. derece: seçilmiş dokuzlar
10. derece: seçilmiş onbeşler
11. derece: seçilmiş onikiler
12. derece: büyük mimar üstat
13. derece: süleyman royal arch'ı
14. derece: tam ve âli mason
15. derece: doğu ve kılıç şövalyesi
16. derece: kudüs prensi
17. derece: doğu ve batı şövalyesi
18. derece: rose croix şövalyesi
19. derece: büyük pontif, âli skoçyalı
20. derece: sembolik localar büyük üstadı
21. derece: prusya şövalyesi
22. derece: kralî balta şövalyesi, lübnan prensi
23. derece: tabernakl reisi
24. derece: tabernakl prensi
25. derece: tunç yılan şövalyesi
26. derece: mersi prensi, triniter skoçyalı
27. derece: mabet amiri şövalyesi
28. derece: güneş şövalyesi
29. derece: st. andrew şövalyesi, büyük skoçyalı
30. derece: kadoş şövalyesi
31. derece: büyük amir müfettiş
32. derece: ulvi sır âli prensi
33. derece: hakim büyük umumi müfettiş
kaynak: http://tr.m.wikipedia.org/wiki/skoç_riti
ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap