jouissance

• fransızca kökenli jouissance kavramı gerek türkçe'de gerek diğer dillerde, karşılanması oldukça zor bir psikanalitik terimdir. bu zorluğun nedeni, zizek'in tuncay birkan tarafından türkçe'ye kazandırılmış olan bir eserinin sonunda yer alan psikanalitik terimler sözlüğünde gayet güzel izah edilmiş: "ingilizce'ye bliss ve son zamanlarda da enjoyment olarak çevrilse de, çoğu kez bu terimler jouissance'ın anlamını tam olarak karşılamakta yetersiz kaldığı için, terim ingilizce metinlerde de zaman zaman fransızca olarak bırakılır.
  
  jouir kökü, fransızca'da argo/cinsel bir anlamdan ('boşalmak'), hukuki bir anlam kadar (jouir de droit=haktan istifade etmek) geniş bir yelpazeyi kapsar. jouissance lacan'ın freud'un "haz ilkesinin" ötesine yerleştirdiği bir kavramdır. freud'da haz (lust) bedensel/ruhsal bir gerilimin boşalmasından ibarettir...
  
  dolayısıyla haz, bir tatmin ve rahatlama duygusuyla birlikte anılmalıdır. oysa jouissance basit bir tatminin
  ötesinde, bir 'dürtü tatmini'dir, dolayısıyla imkansızdır... haz, benliğin/tinin iç dengesini kurmaya/korumaya yöneliktir; jouissance ise bu dengeyi daima bozarak 'haz ilkesinin ötesine' geçer.