attis

• taş devrinde anadolu insanı ilkbaharın gelişi ve doğanın canlanmasını attis ile kibele'nin evlenmesi ile, sonbaharda doğanın uykuya yatmasını da attis'in ölümü ile açıklamış ve bunu bir kutlama haline getirmişlerdir. diğer bir ismi atta'dır.
  
  kaynaklarda daha çok onun kibele’nin oğlu olarak değil, sevgilisi olarak geçer. atta bakire peri kızı nana’nın oğludur. kibele ile karıştırılmasının nedeni nana ismidir. tanrıçanın bir çok ismi vardır ve bunlardan bazılar anna, nana, hanna vs. dir. nana bademden gebe kalmıştır, zamanı gelince de ışıklar saçan atta dünyaya gelir. apollon’un doğuşuna benzer bir doğumdur bu.
  
  anlatıldığına göre; ana tanrıça bir gün kırlarda dolaşırken frigyalı genç ve yakışıklı atta’yı görür ve aşık olur. atta kibele’nin aşkına karşılık verir, bir süre birlikte olurlar. kibele diğer işleriyle ilgilenmek için onu pessinus tapınağında rahiplik görevi verir. aradan uzun zaman geçince attis sakarya ırmağının peri kızı sangarid’e aşık olur. anlı şanlı bir düğün yaparlar. kibele düğünü basarak kızı öldürür, atta’nın da aklını başından alarak çıldırtır. çıldıran atta kendi erkeklik organını kendisi kesmiştir ve onu toprağa, yani ana tanrıçaya atar. burada dökülen kandan döllenir ve kanın döküldüğü yerlerde kırmızı menekşelker açar. kibele ona acıyarak onu çam ağacına çevirir. çam ağacı bu nedenle kışın yapraklarını dökmez, atta’nın ölümüyle bütünleşir.