sosyalizm

• kanimca komünizm ya da anarsi ile es anlamlidir. tarihte ilk sosyalist ütopyanin thomas more´la dogdugu sonra bunu 19. yy´da fourier, owen gibi ütopistlerin zamane özelliklerine uygun bir bicimde dönüstürdükleri görülür. esasen insanlarin kardesligi ve özgürlügüne dayali bir toplum bicimidir. sonradan bazi 'marxistlerce' bir bilimsel sosyalizm teorisi gelistirilmis ve buna göre bütün insani özgürlükler ve degerler belirsiz bir ekonomik determinizme tabi kilinmistir. oysa ki ne marx´in ne de daha öncekilerin böyle bir iddiasi yoktur. sosyalizmin asil temeli insan haklari ve fikir özgürlügüdür. üretim araclarinin toplumsallasmasi bile bu temel üzerinde gerceklesecek bir isyan ve devrim sonucu mümkündür. bu olgu kisisel iktidar cikarlarinca esgecildigi icin, simdiye kadarki denemeler genelde o ülkelerin geleneksel patrimonyal-otoriter yapilanmalarina dayanan militer yönetimlerdi. tek olumlu yani üretim araclarinin devletlestirilmesiydi. ama insan haklarina ve özgürlügüne önem verilmedigi icin toplumun gelismesi kapitalist rakiplerinden bile daha düsük bir seviyede seyretti ve sonunda da yikildi. kanimca reel sosyalist devletler batidaki liberal modelden daha kapitalist bir görünüm arzetmislerdir. zira asil sömürü askeri bir yönetimle mümkündür.