havza nutku

• atatürk'ün hangi nutkudur, bilenlere havaleten ukdemdir.
  
  //(...)
  
  izmir fâciası üzerine ali kemal bir daha ve son bir defâ olmak üzere değişti. milletin feverânından, istanbul mitinglerinden, kendisinin versailles konferansı'na murahhas olarak gitmesini protesto edilişten müteessir oldu. bütün bu millî galeyânın kendisini bir madde gibi hârice ifrâz ettiğini görüyordu. o günlerde şeklini bir daha değiştiren ferid paşa kabinesi'ne dâhiliye nâzırı oldu. yunanistan'ı ve devletleri ancak hâl-i vâkii kabûl etmekle uyuşturabileceğimizi bar bar bağırarak tavsiye ediyordu; girdiği kabinenin âzâsını milliyetperverlere mütemâyil gördüğü için lekeliyordu. nihâyet samsun'a çıkan mustafa kemal paşa'nın meşhur havza nutkundan haberdâr olduğu zaman kabına sığamadı, hiddetinden âdetâ çıldırdı, sağına soluna küfür savurmağa başladı. kısa bir müddet sonra da düştü.
  
  (...)//
  
  yahya kemal beyatlı ("ali kemal" başlıklı portresinden, s. 70-99)
  
  iç. "siyasî ve edebî portreler", istanbul fetih cemiyeti yayınları no: 60 / yahyâ kemal enstitüsü no: 11 / yahyâ kemal külliyatı no: 8, 3.b., istanbul-1986, s. 88.