musahip

• irene melikoff "uyur idik uyardılar" adlı kitabının 48. sayfasında musahipliği şu şekilide anlatmaktadır.
  "her alevinin mutlaka bir musahip kardeşi yani ahiretliği olmalıdır.çünkü musahipsiz hiç bir törene ceme ayine katılmak mümkün değildir.müsahip kardeşin hayatın her alanında seninle beraberdir , düğünde ,evlenmede ,ölümde...aynı durum diğer taraf için de geçerlidir.eski türklerde ve moğollarda bir kan kardeşliği müsesesi var.bu adete ve müseseseye `anda` denilir.reşiduddin in oğuznamasinde de anda kelimesi vardır.
  zaten and içmek anda dan gelir.
  musahip ise kan kardeşi olan anda müesessesinin karşılığı değildir.
  musahiplik ahilerde de vardır ama buradaki de ticari bir yaklaşımdır, meslekidir.alevilerde olan musahiplik ise dinin gereğidir.musahiplik öyle " ben yaptım oldu" mantığı ile olan bir kurum değil.zamanın ötesinde ve masalsı bir törenle gerçekleştirilen bir ritüeldir.bunun nedeni ise ; alemin yaratılışında cebrail ademe kuşak kuşandırması ve musahip olmalarıdır.öte yandan adam ile cebrailden sonra hz. muhammed hz. ali 'yi bağrına basarak ve ona kuşak bağlayarak ikisi de musahip kardeşi olmalarıdır.
  alevilikte musahiplik sosyal bir kurumdur ve mutlak olması gereken yedi farzdan birisidir.bektaşilerde ise musahiplik yoktur.
  ahiret kardeşliğ yezidilerde de görülür.
  fakat yezidilerde olan musahiplik çok daha farklıdır.
  
  ek olarak ;
  musahip olacak kişilerde aranılan özellikler.
  1)aynı dili konuşuyor olmaları
  2) aynı mahallede ya da köyde oturuyor olmaları, ulaşılamayacak uzaklıkta olmamaları
  3) her iki adayın da evli olmaları
  4) ekonomik ve sosyal statülerinin aynı ya da birbirine yakın olmaları gerekmektedir.
  5) musahip olduktan sonra andı bozanlar düşkün sayılır ve bir daha başka biri ile musahip olamazlar.
  
  alevilerinde musahiplik kurumunun sonrasında üç aşama daha bulunur. hz. ali’nin musahipliği ve sonrasındaki üç aşama ile toplam olarak dört aşamayı da yaşadığına inanılır.
  1) musahiplik; birinci aşamadır. hz. ali’nin musahibi hz. muhammed’dir.
  2)aşina: musahipliğe göre gerçekleştirilmesi zordur. hz. ali’nin aşinası veysel karani’dir. ancak iki musahipli olan kişi aşina olabilir.
  3)peşine: aşinalıktan sonra iki aşina’nın ulaşabileceği bir makamdır. hz. ali’nin peşinesi onun peşi sıra gidip “boz atlı hızır”ını yani hz. ali’yi bulan salman-ı farisidir.
  4)çığıldaş: ancak iki peşine çığıldaş olabilir. bugün bu aşamaya ulaşmak mümkün değildir. hz. ali’nin çığıldaşı topraktır. bundan dolayıdır ki hz. ali’nin isimlerinden birisi de ebu turap’tır. toprak ile çığıldaş olmak ölmeden önce ölmek (yani benliğini öldürmek) ve benliğini toprağa gömmek demektir ki ; hz. ali’den başka bu makama erişen olmamıştır.