haçova meydan muharebesi

• haçova, osmanlı imparatorluğu'nun avrupa esaslı askeri teknolojiyi takip edememesinin doğurduğu sonuçlardan ilkidir denilebilir.
  
  16. yüzyıl sonunda habsburgların kabul ettiği tercio formasyonu, osmanlı taktik anlayışına çok ters gelmiştir. özellikle osmanlı ordusunun ağır süvarileri olan sipahiler bu durumdan çok etkilenmiştir. çünkü kare düzeninde dizilen mızraklılar ve onları muhafaza eden arkebüzcülerden oluşan tercio düzeni, osmanlı ordusunun asıl taarruz kuvvetini oluşturan sipahilere aşılmaz bir duvar örmekteydi. sipahi hücumları tercio birlikleri önünde kayaya çarpıp dağılan dalga misali perişan olmuştur. haçova muharebesi'nde ordunun başlangıçta bu derece bozguna uğramasının esas sebebi budur. maalesef bütün 17. yüzyıl boyunca osmanlı ordusu avusturyalıların kuvvetli tercio hücumlarına verecek bir cevap bulamamıştır. sipahileri reformdan geçirmek marjinal bir düşünceydi, çünkü sipahiler tımar sistemine dayanıyordu ve bu düşünceyi gerçekleştirmek bütün tımar sistemini elden geçirmek demek olacaktı. ekonomisini tımar sistemine yaslayan devletin böyle bir işe kalkışması sözkonusu olamazdı.
  
  avrupa'da ise, tercio'lar ile başlayan ve çakmaklı tüfeklerin icadıyla ortaya atılan hat düzeni (line formation, yani tüfekli-süngülü piyadelerin bir hat oluşturacak şekilde dizilmesi) ile devam eden süreç, süvarilerin kıymetini yavaş yavaş düşürmüştür. avrupa'da 17. yüzyıldan itibaren geleneksel süvari birliklerinden profesyonel piyadelere geçiş sözkonusudur. osmanlı imparatorluğu'nda bu geçiş, yeni teknolojiye yabancı kalmaktan ve tımar sisteminin katı yapısından ötürü geç ve sancılı olmuştur. bu gelişmeler tüm duraklama devri boyunca osmanlı ordusunun avrupa ordularına kıyasla teknolojik açıdan geride kalmasına yol açmıştır. işte bu sürecin ilk noktasını teşkil ettiği için haçova meydan muharebesi oldukça önem arz eden bir savaştır. her ne kadar savaş osmanlı zaferi ile sonuçlansa da ordunun başlangıçta yaşadığı büyük bozgun, durumun ciddiyetini yukarıda saydığımız sebepler ışığında ortaya koymaktadır.